بعضی وقتها با خودم فکر می کنم وقتی حضرت مولانا در دفتر اول مثنوی از زبان مریدان به وزیر حیله گر می گوید «ما همه شیریم، شیران علم»، انگار بجای گفتگوی مریدان و وزیر، در حال توصیف نسبت شاخصهای اقتصادی و واقعیات میدانی اقتصاد است .

برای تفسیر شاخص های اقتصادی باید درک روشنی از مکانیزم هایی داشت که در میدان کنش و واکنش های واقعی اقتصادی موجب ایجاد تغییر در این این شاخص ها می شود.

در واقع بخش مهمی از دانش و مهارت تحلیل اقتصادی، مربوط به توانایی تشخیص «جهت باد» از روی جنبش شیران بیرق است.

مثالی از لزوم دقت در تفسیر تغییرات شاخصهای اقتصادی، که امروز برای اقتصاد ایران بسیار مهم و کاربردی است؛ موضوع رشد شاخص بورس است.

در حالت عادی و به شکل عمومی، رشد شاخص بورس نماینگر خوشبینی مردم و فعالان اقتصادی نسبت به بازدهی سهام مورد معامله و خروج پول از پناهگاه دارایی ها امن و رشد تقاضا برای سهام مورد معامله در بازار سرمایه است.

همچنین در شرایط عادی هجوم این نقدینگی به بورس، به معنای خلق فرصت برای تامین مالی دراز مدت، کم ریسک و ارزان قیمت بنگاه ها برای سرمایه گذاری در توسعه کسب و کار و ارتقای عملکرد است.

اگر فرض کنیم شرکتهای موجود در بازار بورس یک کشور، نمونه آماری خوبی از شرکت بزرگ و متوسط در اقتصاد آن کشور باشند؛ آنگاه در وضعیت عادی و حالت عمومی می توان گفت رشد شاخص بورس همزمان به معنای انتظارات اقتصادی مثبت در خرد جمعی جامعه و گشایش امکانهای تازه برای سرمایه گذاری در نظام اقتصادی است و باید از رشد شاخص بورس خوشحال بود.

اما اگر نقدینگی سرگردان، بدلیل نااطمینانی ها و مداخلات سیاسی موجود در بازار ارز و طلا سر از بازار بورس درآورد و در عین حال زیرساختها و مقررات و ابزارهای بازار سرمایه و البته شرایط اقتصاد کلان کشور مجال تامین مالی شرکتهای ارزش آفرین از این نقدینگی را فراهم نکرد؛ آنگاه دیگر نمی توان گفت جنبیدن شیر شاخص بر بیرق بورس، به معنای وزیدن باد موافق بر بادبان کشتی طوفان زده اقتصاد ایران است.

در هجوم امروز نقدینگی به بورس، اگر فضا و فرصت مناسب برای تامین مالی بنگاه های ارزش آفرین فراهم نشود و از سوی دیگر اگر علامتدهی پرشائبه شاخص بورس، موجب تغییر مسیر گردش دارایی ها، از راه تولید و توسعه به بیراهه سفته بازی شود؛ آنگاه رشد شاخص بورس، تنها تبدیل به عامل فشار بر مدیران بنگاه های سرمایه پذیر، موجب از دست رفتن منابع محدود سرمایه گذاران خرد و البته زمینه ای برای بروز چندباره بحران رکود تورمی در سراسر اقتصاد کشور خواهد بود.

برای تبدیل طوفان این روزهای بورس به فرصتی برای رشد اقتصادی و اجتناب از تهدیدهای آن،  نیازمند آموزش و فرهنگ سازی در مردم، رفتار مسئولانه و آینده نگرانه مقررات گذاران بازار سرمایه و اقتصاد کلان ایران و البته شجاعت و مهارت فعالان اقتصادی برای پیوند زدن مسیر خلق و توسعه کسب و کار به ظرفیت های امروز بازار سرمایه هستیم.

منبع: @Hossein_Selahvarzi