گفت‌وگوی با علی سعدوندی کارشناس اقتصادی
اداره شهری مانند تهران نیازمند تغییر نگرش اساسی است و تغییرات ظاهری اداره آن کمکی به حل مشکلات فعلی شهری و شهرداری تهران نمی‌کند. تغییر نگرش باید از سیاست‌گذاری این شهر شروع شود. تغییر نگرش به این معنا که به طور شفاف اعلام شود «اداره شهر هزینه دارد و هزینه آن هم ارزان نیست». در حال حاضر شهر با این تلقی اداره می‌شود که اگر هزینه خدمات شهری از شهروندان گرفته شود، بر روی رفاه خانوار تأثیر منفی داشته و موجب کاهش درآمد خانوار می‌شود. پس سعی در حذف یا کاهش کیفیت خدمات شهری است.
در حالی که درست عکس این نگرش باید مد نظر قرار گیرد. اگر شهرداری هزینه و مالیات نگهداری شهر را از شهروندان نگیرد اولا شهر به درستی اداره نمی‌شود و ثانیا درست است که نگرفتن عوارض درآمد مازاد خانوار را افزایش می دهد اما به ارتقای سطح رفاه نمی انجامد چرا که افزایش درآمد موجب می شود قیمت زمین بالا رود.
در حال حاضر شهرداری به جای گرفتن عوارض و مالیات اداره شهر به شهروندان به نوعی سوبسید و یارانه هم می‌دهد. با این شیوه یک بازار داغ فراهم می‌شود که به افزایش قیمت نسبی زمین می انجامد. به این ترتیب به جای اینکه عوارض از شهروندان گرفته شود و خدمات مناسب ارائه شود، قیمت زمین، خانه و مستغلات و نیز اجاره‌بها بدون ارائه خدمات در خور شهروندان افزایش یافته که در نهایت در مجموع نه تنها به افزایش درآمد خانوارها منجر نمی شود که کاهش درآمد خانوار و تنزل سطح رفاه را در پی دارد.
در همه دنیا کسانی که خودرو دارند باید بخش عمده هزینه های اداره شهر را بپردازند و عوارضی که از خودروهای شخصی و بنزین دریافت می‌شود، توسط شهرداری برای توسعه حمل و نقل عمومی شهری استفاده می‌شود. اما در اینجا به مالکان خودرو سوبسید بنزین داده می شود. وضع متروی تهران و حمل و نقل عمومی‌اش و اتوبوس‌های آن را می‌بینید! آلودگی مشکلی است که همه از آن متضرر می‌شوند اما خودروداران که از منافع حمل و نقل شخصی بهره مند هستند نه تنها برای ایجاد آلودگی مالیات نمی پردازند بلکه تشویق می شوند تا بیشتر آلودگی ایجاد کنند.
یکی دیگر از منابع درآمدی شهرداری‌ها باید از محل عوراض بر محل پارک خودروهاست. پارکو مترها منبع مهم درآمدی برای شهرداری ها هستند. اما در تهران می‌بینید که جای پارک رایگان بوده و پارکومترها چه وضعیتی دارند.
در بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا استفاده از بزرگراه‌ها هزینه دارد. ما برای استفاده از مترو بلیت می‌فروشیم اما وقتی قرار است خودرو شخصی استفاده شود، اجازه استفاده رایگان از راه‌ها را فراهم می‌کنیم. در حالی که در دنیای مدرن استفاده از شبکه بزرگراهی (داخل و خارج شهری) رایگان نیست.
شهرها به طور مداوم نیاز به بازسازی و رسیدگی دارد هرچه این رسیدگی‌ها بیشتر باشد سطح رفاه و زندگی در این شهرها بالاتر می رود. اما برای نیل به رفاه مورد نظر باید همه خدمات شهری به نحوی قیمت‌گذاری شود. در غیر این صورت چنین شهری را هرگز نمی‌توان به این سادگی اداره کرد و هزینه اداره‌اش سر به فلک خواهد کشید.
نکته مهم در اداره شهر این است که اداره شهر به آسانی ممکن نخواهد بود مگر با شفافیت در همه درآمدها و هزینه های آن. به چند دهه گذشته نگاه کنید هر جناحی که بر سر کار آمده عزمی برای «ایجاد» شفافیت در درآمدها و هزینه های شهرداری نداشته است. در حالی که ردیابی درآمدهای شهرداری و پیدا کردن فساد در آمدهای شهرداری به آسانی میسر است منتها عزمی برای جلوگیری از آن نیست.
ما برای مبارزه با فساد هیچ مکانیزمی نداریم. در برخی کشورها قانونی برای حمایت از «سوت‌زن»ها وجود دارد که به کشف فساد کمک کرده و با آن مبارزه می‌کند. در کشور ما چنین مکانیزمی شکل نگرفته است در حالی که در سایر کشورها افرادی هستند که به دنبال کشف فساد هستند چون دولت مقرر کرده و قانونی وجود دارد که ملبغی از آن فساد کشف شده توسط فرد، به خود فرد جایزه داده می‌شود. اما لایحه این قانون در مجلس تصویب نشد.
منبع: اعتماد
علی سعدوندی: برای اداره شهر نیازمند تغییر نگرش هستیم
گفت‌وگوی با علی سعدوندی کارشناس اقتصادی
اداره شهری مانند تهران نیازمند تغییر نگرش اساسی است و تغییرات ظاهری اداره آن کمکی به حل مشکلات فعلی شهری و شهرداری تهران نمی‌کند. تغییر نگرش باید از سیاست‌گذاری این شهر شروع شود. تغییر نگرش به این معنا که به طور شفاف اعلام شود «اداره شهر هزینه دارد و هزینه آن هم ارزان نیست». در حال حاضر شهر با این تلقی اداره می‌شود که اگر هزینه خدمات شهری از شهروندان گرفته شود، بر روی رفاه خانوار تأثیر منفی داشته و موجب کاهش درآمد خانوار می‌شود. پس سعی در حذف یا کاهش کیفیت خدمات شهری است.
در حالی که درست عکس این نگرش باید مد نظر قرار گیرد. اگر شهرداری هزینه و مالیات نگهداری شهر را از شهروندان نگیرد اولا شهر به درستی اداره نمی‌شود و ثانیا درست است که نگرفتن عوارض درآمد مازاد خانوار را افزایش می دهد اما به ارتقای سطح رفاه نمی انجامد چرا که افزایش درآمد موجب می شود قیمت زمین بالا رود.
در حال حاضر شهرداری به جای گرفتن عوارض و مالیات اداره شهر به شهروندان به نوعی سوبسید و یارانه هم می‌دهد. با این شیوه یک بازار داغ فراهم می‌شود که به افزایش قیمت نسبی زمین می انجامد. به این ترتیب به جای اینکه عوارض از شهروندان گرفته شود و خدمات مناسب ارائه شود، قیمت زمین، خانه و مستغلات و نیز اجاره‌بها بدون ارائه خدمات در خور شهروندان افزایش یافته که در نهایت در مجموع نه تنها به افزایش درآمد خانوارها منجر نمی شود که کاهش درآمد خانوار و تنزل سطح رفاه را در پی دارد.
در همه دنیا کسانی که خودرو دارند باید بخش عمده هزینه های اداره شهر را بپردازند و عوارضی که از خودروهای شخصی و بنزین دریافت می‌شود، توسط شهرداری برای توسعه حمل و نقل عمومی شهری استفاده می‌شود. اما در اینجا به مالکان خودرو سوبسید بنزین داده می شود. وضع متروی تهران و حمل و نقل عمومی‌اش و اتوبوس‌های آن را می‌بینید! آلودگی مشکلی است که همه از آن متضرر می‌شوند اما خودروداران که از منافع حمل و نقل شخصی بهره مند هستند نه تنها برای ایجاد آلودگی مالیات نمی پردازند بلکه تشویق می شوند تا بیشتر آلودگی ایجاد کنند.
یکی دیگر از منابع درآمدی شهرداری‌ها باید از محل عوراض بر محل پارک خودروهاست. پارکو مترها منبع مهم درآمدی برای شهرداری ها هستند. اما در تهران می‌بینید که جای پارک رایگان بوده و پارکومترها چه وضعیتی دارند.
در بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا استفاده از بزرگراه‌ها هزینه دارد. ما برای استفاده از مترو بلیت می‌فروشیم اما وقتی قرار است خودرو شخصی استفاده شود، اجازه استفاده رایگان از راه‌ها را فراهم می‌کنیم. در حالی که در دنیای مدرن استفاده از شبکه بزرگراهی (داخل و خارج شهری) رایگان نیست.
شهرها به طور مداوم نیاز به بازسازی و رسیدگی دارد هرچه این رسیدگی‌ها بیشتر باشد سطح رفاه و زندگی در این شهرها بالاتر می رود. اما برای نیل به رفاه مورد نظر باید همه خدمات شهری به نحوی قیمت‌گذاری شود. در غیر این صورت چنین شهری را هرگز نمی‌توان به این سادگی اداره کرد و هزینه اداره‌اش سر به فلک خواهد کشید.
نکته مهم در اداره شهر این است که اداره شهر به آسانی ممکن نخواهد بود مگر با شفافیت در همه درآمدها و هزینه های آن. به چند دهه گذشته نگاه کنید هر جناحی که بر سر کار آمده عزمی برای «ایجاد» شفافیت در درآمدها و هزینه های شهرداری نداشته است. در حالی که ردیابی درآمدهای شهرداری و پیدا کردن فساد در آمدهای شهرداری به آسانی میسر است منتها عزمی برای جلوگیری از آن نیست.
ما برای مبارزه با فساد هیچ مکانیزمی نداریم. در برخی کشورها قانونی برای حمایت از «سوت‌زن»ها وجود دارد که به کشف فساد کمک کرده و با آن مبارزه می‌کند. در کشور ما چنین مکانیزمی شکل نگرفته است در حالی که در سایر کشورها افرادی هستند که به دنبال کشف فساد هستند چون دولت مقرر کرده و قانونی وجود دارد که ملبغی از آن فساد کشف شده توسط فرد، به خود فرد جایزه داده می‌شود. اما لایحه این قانون در مجلس تصویب نشد.
منبع: اعتماد