یک اقتصاددان با اشاره به کسری بودجه دولت در سال آینده توصیه کرد: باید کل کسری بودجه دولت از محل استقراض از جامعه تامین شود نه استقراض از بانک مرکزی و همچنین بودجه ارزی از بودجه ریالی جدا شود.
متن بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور که در کمیسیون تلفیق مجلس با حکم حکومتی رهبری تصویب و برای تایید شورای نگهبان ارسال شده، منتشر شد.
بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور از حیث منابع و مصارف بیش از ۲۰۱۷ هزار میلیارد تومان بوده که سهم بودجه عمومی دولت ۶۴۰٫۷ هزار میلیارد تومان و سهم بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت بیش از ۱۴۳۵٫۹ هزار میلیارد تومان است.
علی سعدوندی، اقتصاددان، وضعیت بودجه کشور را در سال ۹۹ بررسی کرد که به گفته وی کسری بودجه دولت در سال آینده احتمالا به عنوان یک رکورد شناخته می‌شود.
وی عنوان کرد: ما هیچ وقت ابرتورم نداشتیم اما همواره با معضل تورم مواجه بوده‌ایم. دلیل اصلی آن نیز نحوه بودجه‌بندی و آن رویکردی است که تصور می‌کنیم درآمد نفتی را می‌توانیم برای ارتزاق کارکنان دولت به کار ببریم در حالی که این طور نیست.
سعدوندی با اشاره به این که از دهه ۵۰ هر وقت درآمد نفتی وارد بودجه شده تحت عنوان کسری بودجه شناخته نشده است، بیان کرد: هر درآمدی که حاصل از فروش ثروت است اگر در بودجه وارد می‌شود باید تحت عنوان کسری بودجه و استقراض از نسل آینده در نظر گرفته شود.
وی افزود: بخشی از ارزی که بانک مرکزی از دولت می‌گیرد به اقتصاد کشور تزریق می‌کند، یعنی با این کار به کالای خارجی سوبسید می‌دهد بنابراین ما یکی از مثال‌های کلاسیک صنعت‌زدایی در دنیا هستیم و ۵۰ سال سیاست‌های ضد تولید ملی را به کار بردیم.
تاثیر درآمد نفتی بر اقتصاد
این اقتصاددان در تشریح تاثیر درآمد نفتی بر اقتصاد گفت: درآمد نفت در اقتصاد ما دو تاثیر دارد، اول این که موجب افزایش تورم شده که مزمن و پایدار است و دوم باعث تضعیف و اضمحلال تولید ملی شده است. در هر دو صورت به ضرر اقتصاد کشور و در جهت ایجاد فقر عمل شده است. یعنی ما به بدترین روش ممکن از درآمد نفتی استفاده کردیم.
وی مشکل را در بودجه‌ریزی کشور عنوان و اضافه کرد: باید بودجه ریالی از ارزی جدا شود، وقتی این دو بودجه جدا شوند مثل این است که بگوییم بودجه ارزی برای پروژه‌های عمرانی صفر است. این تخصیص ارز نباید وارد اقتصاد کشور شود چون همان معضلات تورم، صنعت‌زدایی و بیماری هلندی وجود خواهد داشت باید پروژه‌های کلان تعریف کنیم تا پیمانکاران خارجی انجام دهند و ما از عواید آن بهره‌مند شویم.
وی در خصوص نتیجه جداسازی بودجه ارزی و ریالی گفت: اگر این جداسازی دو بودجه انجام شود، علی‌رغم تحریم نرخ رشد اقتصادی و اشتغال کشور افزایش پیدا می‌کند، چون فرایند صنعت‌زدایی در اقتصاد ایران بعد از ۵۰ سال متوقف خواهد شد و در این صورت ما با کسری بودجه عیان مواجه خواهیم شد.
سعدوندی افزود: مزیت اقتصاد ما این است که نسبت بدهی به تولید ناخالص ملی بسیار پایین است. بدهی خارجی که تقریبا نداریم و بدهی داخلی ما نیز نسبت خیلی پایینی دارد که حدود ۲۵ درصد است. یعنی می‌توانیم سالیان سال اقدام به بسط بدهی کنیم که زیرساخت‌های کشور ساخته می‌شود، رشد اقتصادی به وجود آوریم.
نرخ تورم صعودی می‌شود
او با اشاره به بودجه سال آینده گفت: اگر کسری بودجه کشور در سال ۹۹ براساس پایه پولی تعیین شود فرقی نمی‌کند از بانک مرکزی استقراض شود یا از صندوق توسعه ملی برداشته شود. در پیش‌نویس بودجه سال آینده اقدام به ایجاد پایه پولی به صورت نهفته وجود دارد. با وجود تورم انباشته‌ای که داریم وباید آزاد شود پیش‌بینی می‌کنم که مجددا نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه صعودی خواهد بود، بنابراین نرخ تورم ۴۰ تا ۵۰ درصدی در اقتصاد ما نهادینه می‌شود و تبدیل به یک بحران مزمن می‌شود.
وی تصریح کرد: می‌توان در کشوری کسری بودجه‌ای داشت که ضد تورمی عمل کند. این همان کاری است که بانک مرکزی آمریکا در سال ۱۹۸۰ انجام داد. یعنی در آن زمان سیاست انبساطی در نظر گرفته شد نرخ سود افزایش و نرخ تورم به شدت کاهش پیدا کرد که برای همیشه نرخ تورم تک رقمی باقی ماند.
چهار توصیه برای بودجه سال ۹۹
وی در ادامه برای بودجه سال آینده بچهار توصیه کرد:
توصیه اول: بودجه ارزی از ریالی جدا شود.
توصیه دوم: کل کسری بودجه دولت از محل استقراض از جامعه تامین شود نه استقراض از بانک مرکزی.
توصیه سوم: بانک مرکزی به صورت مستمر اقدام به عملیات بازار باز کند و پس از آن که انتظارات تورمی نزولی شد، بانک مرکزی از طریق عملیات بازار باز نرخ‌های سود را در جامعه کاهش دهد. این کاهش نرخ سود و تورم می‌تواند در طول سه سال ما را به تورم زیر ۱۰ و حتی کمتر از پنج درصد برساند که توفیق بزرگی خواهد بود.
توصیه چهارم: به جای این که از محل پایه پولی کسری بودجه تامین شود، از اوراق استفاده شود که با این کار نرخ‌های سود رشد می‌کند و موجب کاهش نرخ تورم می‌شود.
سعدوندی در پایان خاطر نشان کرد: با این جداسازی نرخ رشد اقتصادی نیز پس از مدتی می‌تواند کاملا صعودی باشد، نرخ رشد اشتغال نیز افزایش یابد. همچنین حبابی که در بورس شکل گرفته و در نیمه دوم سال آینده می‌تواند خطرناک باشد، می‌تواند کمک کند که ارزش ذاتی سهام افزایش یابد. اگر قرار است که سیاست‌گذاری پولی مستقل داشته باشیم نباید سیاست‌گذاری ارزی داشته باشیم، یعنی باید ارز شناور باشد تا بانک مرکزی روی نرخ سود تمرکز کند، مثل تمام کشورهای دنیا که حدود ۱۹۰ کشور در کنترل تورم موفقیت کامل داشتند.
منبع: تجارت نیوز