جمعی از اقتصاددانان کشور در نامه‌ای هشدارآمیز خطاب به رئیس‌جمهور با ارائه ۹ دلیل، قطع ارتباط با دنیا را مخاطره‌آمیز دانستند. شعار سال: جمعی از اقتصاددانان کشور در نامه‌ای هشدارآمیز خطاب به رئیس‌جمهور با ارائه ۹ دلیل، قطع ارتباط با دنیا را مخاطره‌آمیز دانستند.
به اعتقاد این گروه بهبود سطح رفاه و استاندارد زندگی، افزایش تقاضای بازار داخل، کاهش قدرت انحصاری صنایع، پیشرفت فناوری و نوآوری، بهبود استفاده از موقعیت ژئوپلیتیکی ایران، جلوگیری از فرار سرمایه‌های مادی و معنوی، افزایش تاب‌آوری اقتصاد، افزایش امنیت و دیگر مزیت‌های غیر‌اقتصادی صرفا در سایه ارتباط با دیگر کشور‌ها به دست می‌آید.
امضاکنندگان این نامه در پایان اعلام کرده‌اند که با گره‌گشایی از معضلات و مشکلات یادشده در این نامه، در وهله بعدی باید مؤلفه‌ها و سیاست‌های اقتصادی اثرگذار مورد توجه قرار گیرند که ما قصد داریم در نوشتار‌های متوالی و دسته‌بندی‌شده به بیان آنها بپردازیم. در این نامه با اشاره به فشار حداکثری غرب بر ایران و تلقین و تحریک بی‌اعتمادی درباره دنیای بیرون از سوی گروهی در داخل، نگارندگان نامه تأکید کرده‌اند که اعتقاد دارند اصول اقتصاد را باید در خدمت خیر جمعی به کار گرفت.
به اعتقاد نگارندگان نامه، کوچک‌شدن اقتصاد کشور ناشی از تحریم‌های خارجی است؛ اما علت اصلی این مسئله ناشی از نظام حکمرانی کشور و ناهماهنگی سیاسی-اقتصادی، همچنین نبود فضای مناسب و امن برای رشد اقتصادی اعلام شده است. این اقتصاددانان بر این باورند که نظام اقتصادی هر کشوری از نظام‌های سیاسی، اداری، حکمرانی و اجتماعی آن تأثیر می‌گیرد. مؤلفه‌های مختلف در این نظام‌ها بر اقتصاد اثرگذار هستند و زمین بازی و قواعد بازی را تعیین می‌کنند. هشدار درباره محدودکردن روابط خارجی به اعتقاد نگارندگان نامه از شروع دولت دهم کشورمان با افزایش تنش‌ها در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای مواجه بوده و برخی تفکرات داخلی مبنی بر بی‌نیازی از روابط بین‌المللی و خودتحریمی به اهداف ظالمانه تروریسم اقتصادی آمریکا کمک می‌کند؛ بنابراین آنها لازم می‌دانند برای درک درست اهمیت روابط خارجی در رشد و توسعه، مزیت‌های آن را فهرست‌وار گوشزد کنند و هشدار دهند که هزینه محروم‌کردن کشور از روابط خارجی چقدر گسترده و جبران‌ناپذیر است.
این اقتصاددانان به تشریح ۹ دلیل برای لزوم ارتباط با دیگر کشور‌ها در این نامه می‌پردازند. اولین دلیل نگارندگان نامه تأثیر ارتباط خارجی بر سطح رفاه و استاندارد زندگی مردم است. به اعتقاد آنها سطح رفاه و استاندارد زندگی هر کشوری به توانایی آن کشور در تولید انواع کالا‌ها و خدمات بستگی دارد. در اقتصاد‌های بسته و منزوی نمی‌توان به افزایش پایدار تولید دست یافت. مرز امکانات تولید، حد مشخص و محدودی دارد. در اقتصاد بسته و خودبسنده، تولید و رفاه، حداکثر روی آن مرز شکل می‌گیرد؛ اما با بازبودن اقتصاد و استفاده از صرفه‌های ناشی از مقیاس، به سطح رفاهی بسیار فراتر از آن مرز اولیه دست خواهیم یافت و طبق اصول مبرهن اقتصاد، تجارت باعث ثروت‌آفرینی و بهبود وضع مادی جامعه می‌شود.
به‌همین‌علت حتی کشور‌هایی مثل چین و روسیه که از نظر سیاسی با کشور‌های غربی تفاوت‌های ساختاری ماهوی دارند، نیز به افزایش تجارت و روابط بین‌المللی با دیگر کشور‌ها بر‌اساس منافع ملی خود تمایل دارند. دومین دلیل این اقتصاددانان برای توسعه روابط خارجی این است که روابط تجاری با دنیای خارج، تقاضا و بازار را بر تولیدات داخلی می‌گشاید. تقاضا‌هایی که در داخل کشور اشباع شده‌اند، به بیرون سرریز می‌کند و باعث رشد و توسعه می‌شود. به‌این‌ترتیب تخصیص بهینه منابع با توجه به شرایط جمعیتی و اقلیمی کشور تحقق می‌یابد. کاهش انحصار مزیت ارتباط با دنیای بیرون این کارشناسان اقتصادی بر این باورند که روابط تجاری به صورت پویا می‌تواند موجب بهبود رقابت، کاهش انحصارات، ارتقای کیفیت تولیدات و کاهش بهای تمام‌شده کالا‌ها و اثرات جانبی مثبت به شکل افزایش قدرت خرید مردم شود.
در نبود تجارت خارجی، قدرت انحصاری صنایعی مثل خودرو افزون‌تر می‌شود و هیچ امیدی به بهبود کیفیت، ارتقای فناوری و نوآوری و در نتیجه متعادل‌شدن قیمت‌ها نیست؛ کما‌اینکه تشدید انحصارات ناشی از کاهش روابط بین‌المللی تنها روی فعالیت‌های اقتصادی تأثیرگذار نیست؛ بلکه در امور رسانه‌ای، اجتماعی، قضایی، سیاسی و مردم‌سالاری نیز اثر منفی خواهد گذاشت. به اعتقاد آنها، لازمه شتاب‌دهی به پیشرفت فناورانه و نوآوری، ارتباط با دنیای خارج است. سرمایه‌گذاری در آموزش و پژوهش برای شتاب در توسعه لازم است؛ اما کافی نیست.
در نبود خلق مداوم نوآوری، بخش‌های اقتصادی امکان ایجاد سود‌های اضافی نخواهند داشت و اقتصاد را از مسیر توسعه بلندمدت باز‌می‌دارد و به حالت ایستایی می‌کشاند که انتظار پیشرفت از بین می‌رود. در بخش دیگری از نامه این ۲۵ اقتصاددان ذکر شده است که استفاده از پتانسیل موقعیت عالی ژئوپلیتیکی ایران در کریدور‌های تجاری، دریایی، زمینی و هوایی نیز با ایجاد روابط خارجی خوب و دوستانه امکان‌پذیر است.
همچنین با تنش‌زدایی در روابط بین‌المللی، فرار سرمایه‌های مادی و فکری با روابط بین‌المللی متوقف و حتی موجب برگشت آنها می‌شود که می‌تواند یکی از راهکار‌های اشتغال‌زایی و کاهش فقر باشد.
به اعتقاد نگارندگان این نامه، اقتصاد قوی و تاب‌آور، اقتصادی است متنوع و پیچیده که محصولات پیچیده و منحصربه‌فردی تولید می‌کند که کشور‌های دنیا به آن وابسته هستند و قابل تحریم نیستند. این مهم جز با روابط علمی، تجاری و درهم‌آمیزی و مشارکت اقتصادی با سایر کشور‌ها امکان‌پذیر نیست. از دیگر موارد یادشده در این نامه آن است که افزایش روابط تجاری با دیگر کشور‌ها و شریک‌کردن آنان در منافع ناشی از تولید و فروش کالا‌ها و خدمات که در قالب تجارت آزاد امکان‌پذیر است، آثار امنیتی مثبت و ثبات روابط اقتصادی و سیاسی را نیز به همراه دارد.
شاید این نکته بااهمیت به بیان جمله معروف در تجارت بین‌الملل منجر شده است که «اگر کالا‌ها از مرز‌ها عبور نکنند، سرباز‌ها عبور می‌کنند». در همین زمینه شاهد هستیم که «ژان مونه»، از بنیان‌گذاران اتحادیه اروپا و معروف به پدر اروپا، پس از آنکه دو جنگ جهانی از اروپا زبانه کشید، با ایجاد پیمان‌های تجاری و سپس تشکیل بازار مشترک اروپا و پیوند منافع مشترک، جلوی وقوع جنگ‌های بعدی بین دولت‌ها و کشور‌های متخاصم گرفته شد. برای ما نیز بهترین روش تأمین امنیت در منطقه، گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و گره‌زدن منافع کشور‌های همسایه با هم است.
به گفته این اقتصاددانان، مزیت‌های روابط خارجی تنها اقتصادی نیست، بلکه مزیت‌های فرهنگی، ورزشی، گردشگری، پزشکی، علمی، حقوقی، احترام و اعتبار اجتماعی ملیت‌ها به واسطه ارزشمندی پاسپورت و ... جملگی با روابط خارجی حسنه به دست می‌آیند. جلوگیری از فرصت‌های ازدست‌رفته در فراز پایانی این نامه، نگارندگان آن یادآور شده‌اند: در غیاب روابط بین‌المللی و بسته‌شدن اقتصاد، مزیت‌های فوق از دست می‌رود و باید تدبیری اندیشید که منافع بلندمدت عموم ملت ایران چه حکم می‌کند؟ قطعا در دنیا هیچ اقتصاددانی بسته‌شدن اقتصاد را توصیه نکرده و اکیدا بر منافع سرشار روابط تجاری تأکید شده است.
بازگشت اقتصاد کشور دست‌کم به مسیر رشد قبلی و پایدار به غیر از اتخاذ سیاست‌های اقتصادی مناسب و حکمرانی خوب، منوط است به: برقراری روابط تجاری باکیفیت، اثربخش و کم‌تنش با دنیا و کشور‌های همسایه که گره آن را باید در دستان سیاست و کنارگذاشتن تفکر خودتحریمی جست‌وجو کرد و مقدمه و پیش‌نیاز آن تعامل و توافق داخلی است.
تقویت تدریجی ساختار‌ها و نهاد‌های مناسب سیاسی، اجتماعی، حقوقی و اداری برای جذب این مزیت‌ها و در نهایت قطع امید کامل از همه راه‌حل‌ها و نسخه‌های جعلی و موهومی. این نامه به امضای سیدجواد آقاجری، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران، وحید اشرفی‌موغاری، پژوهشگر اقتصاد رفتاری در دانشگاه دوک، سیدمرتضی افقه، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران، قدرت‌الله امام‌وردی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تهران مرکز، یعقوب اندایش، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران، محمود اولاد، پژوهشگر اقتصاد، لطفعلی بخشی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، حجت پارسا، عضو هیئت علمی دانشگاه خلیج فارس، جهانمیر (صفر) پیش‌بین، عضو هیئت علمی بازنشسته دانشگاه شهید چمران، علی چشمی، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، عبدالکریم حسین‌پور، عضو هیئت علمی دانشگاه خلیج فارس، سیدفخرالدین حسینی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد، جعفر خیرخواهان، پژوهشگر اقتصاد، سمانه درخشیده، پژوهشگر اقتصاد بین‌الملل و مدرس دانشگاه، سهراب دل‌انگیزان، عضو هیئت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه، محمدهادی رجایی‌لیتکوهی، عضو هیئت علمی دانشگاه شمال، همایون شیرازی، پژوهشگر اقتصاد، بهروز صادقی‌عمروآبادی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران، اسماعیل صفرزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا، مسعود صوفی‌مجیدپور، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد، سعید عیسی‌زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی همدان، زهرا کریمی‌موغاری، عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران، یوسف محمدزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه ارومیه، اسماعیل محمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه المهدی اصفهان و مصطفی نصراصفهانی، پژوهشگر اقتصاد رفتاری رسیده است.
منبع: شرق