عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی با تاکید بر لزوم پرهیز از اتخاذ تصمیمات دستوری در بازار پول، گفت: نرخ سودهای بالا با واقعیت‌های اقتصاد ایران تطابق ندارد.
سجاد ابراهیمی در گفتگو با ایبِنا، درباره اجرای مصوبه جدید شورای پول و اعتبار درباره نرخ سود علی الحساب یک‌ساله سپرده های بانکی گفت: اینکه نرخ سود ۲۲ درصد، نرخ بالایی است و به صورت کلی نرخ های بالای ۱۵ درصد با واقعیت های اقتصاد ایران مطابقت ندارد، یک موضوع مشخصی است.
عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی با اشاره به اینکه نرخ بالا اثرات منفی زیادی خواهد داشت، اظهارداشت: چون هزینه سرمایه گذاری را افزایش می دهد و معضلات دیگری نیز ایجاد می کند و در نهایت تمایل به سرمایه گذاری و فعالیت های تولیدی را کاهش می دهد.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: مشکلی که وجود دارد اینکه ما چگونه به یک نرخ پایین تری برسیم؟ یک رویکرد این است که به صورت دستوری بگوییم که نرخ باید ۱۵ درصد شود. ما در این زمینه تجاربی را داشتیم و در دولت های قبل می گفتند که نرخ سود باید تک رقمی شود.
تجربه کاهش دستوری نرخ سود
وی افزود: با این حال، در آن زمان نرخ سود تک رقمی در واقع بر روی کاغذ عملیاتی شده بود. کارهای دستوری در جاهایی که بازار کار می کند و عرضه و تقاضا وجود دارد معمولا تجربه نشان می دهد که جواب نمی دهد و عرضه و تقاضا است که تعیین کننده خواهد بود.
این صاحبنظر اقتصادی تاکید کرد: متاسفانه به دلیل اینکه شرایط بانکی کشور، شرایطی خاص است؛ بنابراین تقاضا برای جذب تسهیلات زیاد است و باعث افزایش نرخ می شود. راه حل کوتاه مدت از سوی سیاست گذاران اینگونه دیده می شود که نرخ ها به صورت دستوری کاهش یابد.
عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی گفت: با این حال، تجربه نشان می دهد که به نوعی روش دستوری امکانپذیر نیست و باید در بلندمدت مسیری برای نرخ سود بانکی در نظر بگیریم و بانک مرکزی به عنوان سیاست گذار باید خود را متعهد بداند که در سقف پیش بینی شده، اگر بانک ها متقاضی بودند به جای نرخ گذاری آن را تقبل کنند و باید گفت بدون هزینه و تنها به روش دستوری نمی توان نرخ ها را پایین آورد.
ناهار مجانی در اقتصاد وجود ندارد
به گفته ابراهیمی، در برخی کشورها با عملیات بازار باز اینگونه اقدامات را دنبال می کنند و البته می توان از طریق تزریق اعتبار نیز آن را انجام داد که البته هزینه به همراه خواهد داشت و هزینه آن نیز تورم است، ولی باید بدانیم که ناهار مجانی در اقتصاد وجود ندارد.
وی تصریح کرد: با شرایط بحرانی که در نظام بانکی کشور وجود دارد، نرخ سود متناسب باید دیده شود یا باید تقاضای بانک‌ها به نوعی حل شود که نظام بانکی برای پرداخت سود بانکی چندان عطش نداشته باشد و یا اینکه تقاضا پوشش داده شود که نرخ پایین بیاید.
این صاحبنظر اقتصادی گفت: به نظر می‌رسد که باید به گذشته نگاه شود و تصمیمات بلندمدتی اتخاذ شود. باید ببینیم که چند بار درباره نرخ سود بانکی تصمیمات دستوری گرفته شد و نتیجه نداد. اینکه بانک ها تنبیه شوند و روش های اینگونه در پیش گرفته شود، سیاست های منسوخی است که جواب نمی دهد.
عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی افزود: اینگونه سیاست ها باعث می شود که تخصص غیربهینه در بانک ها بیشتر شود و به فعالیت های غیرشفاف دامن زده شود و آسیب ها بیشتر خواهد شد. باید یکبار بیاییم معضلات بانک ها را شناسایی کنیم و به صورت تدریجی و در یک دوره مثلا ۵ ساله مطمئن شویم که بانک های سالمی داریم که دیگر نرخ سود بالا و غیرقانونی نمی‌پردازند.
ابراهیمی اظهارداشت: باید ببینیم که علت مسائل و مشکلات بانک ها چیست و سپس در پی حل آن بود.