یک عضو هیات علمی دانشگاه طباطبائی گفت: کریه‌ترین جلوه های پدیده حاشیه نشینی ملی در مشهد مشهود است.

به گزارش ایلنا، فرشاد مومنی در نشست روش شناسی اقتصاد توسعه با محوریت «مشهد در مسیر توسعه» که صبح پنجشنبه در پژوهشکده نوین شهر معنوی ثامن برگزار شد، اظهار کرد: کریه‌ترین جلوه‌های پدیده حاشیه نشینی ملی در مشهد مشهود است. این مساله بر می گردد به آن که ما خواستیم میان‌بر بزنیم و به مسائل توسعه اعتنا نکنیم و مسائل جزئی تر را حل و فصل کنیم. اغواگری های دستاوردهای جزئی و مقطعی به اندازه ای زیاد است که وقتی به عنصر کوتاه نگری نظام وار گره می‌خورد ما را این گونه گرفتار می‌کند.

وی تصریح کرد: توسعه به لحاظ مفهومی پیوند بسیار نزدیکی با تمدن سازی دارد، یکی از مشخصه های راهبردی نگرش دینی در تعلیمات دینی نگرش آینده شناختی است که از ملاک های اصلی تفکیک اهل ایمان  از غیر ایمان است.اگر وجه اندیشه ای  مساله روشن شود و به یک ارزیابی قابل اعتنایی برسیم طبیعتا براساس آن است که می توان شرایط نامطلوب فعلی را تغییر داد. 

کانون اصلی این نابه سامانی در ساحت اندیشه است

این عضو هیات علمی دانشگاه طباطبائی افزود:  اگر ما اوضاع نابه سامانی داریم کانون اصلی این نابه سامانی در ساحت اندیشه است و بنابراین در حدی که بتوان نابه سامانی اندیشه ای را شناخت و برای آن تمهیدی خردورزانه اندیشید آن زمان احتمال آن که بتوان بر آن غلبه کرد موضوعیت پیدا می کند.

وی ادامه داد: برای برون رفت از شرایط موجود و طراحی وضعیت مطلوب عنصر زیربنایی اندیشه است. بین ذهنیت مشوش و هویت مشوش یک رابطه و پیوند تمام عیار وجود دارد. یکی از کانال های برون رفت از این شرایط این است که ما به اندیشه توسعه از جنبه روش شناختی ورود پیدا کنیم. 

این عضو هیات علمی دانشگاه طباطبائی با اشاره به اینکه دراکر می گوید ماجرای عبور از توسعه نیافتگی و نیل به توسعه در آخرین تحلیل مستلزم جایگزینی اقتدارهای مبتنی بر پول و اقتدارهای مبتنی بر زور (در اقتصاد رانتی می توان مولفه اقتدارهای مبتنی بر فریب را هم اضافه کرد) با اقتدارهای مبتنی بر علم است، یادآور شد: متاسفانه یکی از کانون های اصلی آسیب پذیری ساحت علم در ایران آن است که در نظام رسمی آموزشی برای روش شناسی جایگاه بایسته ای در نظر گرفته نشده است.

مومنی افزود: فهم دگرگونی ها و تحولات و داوری درباره آن ها براساس موازین روش شناختی می‌تواند برای ما دستاوردهای بسیار قابل اعتنایی داشته باشد. کما این می توانیم این ادعا را کنیم که از سوء برداشت ها، ندانم کاری¬ها و نفهمی ها از جنبه اندیشه ای در زمینه توسعه بیشترین قدرت توضیح دهندگی برای تبدیل فرصت ها به تهدیدها و تهدیدها را به فاجعه دارد.

وی با طرح این سوال که چرا اقتصاددانان به مساله تورم و بیکاری حساسیت دارند؟ یادآور شد: پاسخ این است که در شرایط تورمی قیمت ها منعکس کننده واقعیت های کمیابی نیستند بنابراین به بازیگران اقتصادی و واحدهای سطح خرد علائم نادرست می دهند و بازیگران سطح خرد زمانی که علائم نادرست دریافت می-کنند دچار سوء تخصیص منابع می شوند و به همین دلیل است که ابتدا باید بستر کلان مساعدت کند .

نظام بودجه ای در ایران به حکم الی الاطلاق ناکام است

این عضو هیات علمی دانشگاه طباطبائی یادآور شد: ایران 110 سال است که بودجه مصوب پارلمان دارد ولی چرا نظام بودجه ای در ایران به حکم الی الاطلاق ناکام است و تحقق اهداف سطح کلان است. پاسخ چیست؟ وقتی به مسائل کلان اعتنا نمی کنیم ابزارهای کلان هم مانند ابزارهای سطح خرد خوب کار نمی کنند و دچار کج کارکردی می شوند.

مومنی ادامه داد: از اولین بودجه پس از انقلاب مشروطه تا امروز همواره با ابزارها و مشوق های پولی و مالی تلاش شده که نابرابری های منطقه‌ای کاهش پیدا کند و یا مناطق عقب افتاده به مناطق پیشرفته تبدیل شوند. 110 سال است که این مشوق ها هزینه می شوند ولی حتی یک منطقه توسعه نیافته به منطقه توسعه یافته تبدیل نشده است. از این رو هرگز در کاهش نابرابری های منطقه ای موفق نبودیم. این مساله در مسیر توسعه ابزارهای سطح کلان و ابزارهای سطح خرد اختلال ایجاد می کند. برای توسعه بنیادی ترین مساله آن است که با تقدم رتبه¬ای سطح کلان توسعه رو به رو هستیم و تا زمانی این مسائل حل و فصل نشود امکان کسب دستاورد پایداری در زمینه سطوح کلان و خرد وجود ندارد.

وی عنوان کرد: در حال حاضر به دلیل فقدان فهم بایسته توسعه‌ای تمرکز غیر متعارفی روی رشد اقتصادی وجود دارد. عنوان کارمان برنامه توسعه است تمام هم و غم مان را بر روی مسائل سطح کلان می گذاریم و به اسم برنامه ریزی توسعه عملا تنها کاری که نمی توانیم انجام بدهیم برنامه ریزی برای توسعه است.

رشد 8 درصدی یکی از آرزوهای دست نایافتنی نظام است

این عضو هیات علمی دانشگاه طباطبائی تصریح کرد: تصمیم گیری و تخصیص منابع دست یابی به رشد 8 درصدی از برنامه چهارم 1384 تا پنج ساله آینده یکی از آرزوهای دست نایافتنی نظام است. 

مومنی خاطرنشان کرد: برنامه ریزان برای رشد 8 درصدی تلاش بسیار می کنند که هرگز هم اتفاق نیفتاده است. ما به تغییرات سوئی، بی کیفیت و عمدتا فاقد کارکرد دل خوش و از مسائل بنیادی غفلت کردیم که این مسائل برای ما هزینه ایجاد می کند. 

وی یادآور شد: بنده شخصا جز منتقدین جدی سند برنامه چهارم توسعه بعد از انقلاب بودم. الان هم متاسف هستم که اکثریت قریب به اتفاق پیش بینی هایی که بنده کردم تحقق پیدا کرده است. 

این عضو هیات علمی دانشگاه طباطبائی افزود: مسائل سطح توسعه در کشور ما وضعیت فاجعه آمیزی پیدا کرده است و مسائل دور مدت کشور متولی ندارد. بزرگترین تعرض ها به منافع ملی سازو کارهای پایش و نظارت و جلوگیرنده ما کار نمی کند و مثلا در اوج شکوفایی درآمد نفتی فجیع ترین فاجعه ها به ایران تحمیل شد ولی سیستم قادر نبود واکنش‌های به موقعی نشان دهد. 

بی سابقه ترین سطح فساد در دولت احمدی نژاد اتفاق افتاد

مومنی یادآور شد: ما فقط ادا در می‌آوریم، زمان را از دست داده و منافع مادی و انسانی مان را هدر می دهیم در حالی که این مساله در تسخیر علم قرار دارد. خطوط کلی آن کاملا مشخص است و ضوابط و معیارهای آن مشخص است و باید بر مبنای علم روی این ها تصمیم گیری کنیم.

وی افزود: مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی در  مهر 1392 منتشر کرد که در آن عنوان شد در دوره 8 ساله مسئولیت احمدی نژاد در مقایسه با دوره 8 ساله مسئولیت خاتمی ارزبری هر واحد GDP ایران 5 برابر افزایش پیدا کرده و این به عبارت دیگر یعنی بی سابقه ترین سطح فساد و ناکارآمدی در 50 ساله اخیر کشور در دولت احمدی نژاد اتفاق افتاد. از این رو نیت خوب داشتن برای پیشبرد کار لازم است اما کافی نیست و شرط کفایت آن است که خود را به گونه¬ای تربیت کنیم که راه های تصمیم گیری، تخصیص منابع و امور تخصصی علم فصل الخطاب باشد.

این عضو هیات علمی دانشگاه طباطبائی عنوان کرد: بنده جز جدی ترین منتقدان جهت گیری های اقتصادی دوره خاتمی بودم یعنی مساله این نیست که در دوره اصلاحات اشکال در سیاستگذاری اقتصادی کم بوده است اما در آن دوره به طور نسبی چون اعتنا بیشتری به مسائل سطح توسعه شده بود تفاوت عملکرد به 400 درصد می رسد. 

مومنی یادآور شد: در حال حاضر در حسرت رشد 8 درصدی بی کیفیت می سوزیم. همه ما شرایطی را تجربه می‌کنیم که در یک دوره کم تر از 3 سال چیزی بالغ بر 30 درصد از رشد تورم کاسته می‌شود ولی هیچ کس احساس بهبود کیفیت نمی‌کند. به عبارتی کمیت ها در یک ساخت توسعه نیافته رانتی معناداری خودش را از دست داده اند.

در ذهن ما مفت خوارگی ارزش پیدا کرده است

وی با اشاره به اینکه آدام اسمیت می گوید اقتصاد رانتی اقتصادی است که مردم در جست و جوی برداشت از نکاشته ها هستند، اظهار کرد: کسی می خواهد رئیس جمهور شود در اقتصاد رانتی دعوت به مفت خواری بیشتر می‌کند و رقابت‌ها و مسابقه‌ها در آن کانال قرار می گیرد، بعد انتظار می رود که اوضاع کشور بهتر شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه طباطبائی ادامه داد: کاندیدی عنوان کرده که  آن شیرین کاری هایی که در خصوص ترویج مفت خوارگی کردم 5 برابر افزایش می دهم. وقتی شما می بینید با یک پنجم شیرین کاری فاجعه‌هایی اتفاق افتاده که 25 سال زمان می¬برد که کار کنیم خودمان را به صفر برسانیم چرا کاری نمی کنید که جلوی عوام فریبی و فرصت طلبی ها گرفته شود.

مومنی عنوان کرد: سیستمی که در برابر یک حرف عادی مجلس آلرژی نشان می دهد چرا در برابر آن اظهارات فاجعه آفرین و به غایت فرصت طلبانه تحملش زیاد است؟ این به معنای آن است که ما مسائل سطح توسعه مان متولی ندارد. واکنش ها عمدتا تحت تاثیر ملاحظات و منافع کوتاه نگرانه کوتاه مدت است.

وی خاطرنشان کرد: اگر کسی سراغ تولید در ایران برود تنبیه می شود اما اگر به سمت دلالی، واردات و رباخواری برود تشویق می شود. سازو کارهایی این مساله را پشتیبانی می کند. ما آدم موفق را آدم تلاشگر نمی دانیم آدمی می دانیم که یک شبه راه صد ساله رود. در ذهن ما مفت خوارگی ارزش پیدا کرده است و نظام قاعده گذاری هم از آن پشتیبانی می کند. 

این عضو هیات علمی دانشگاه طباطبائی عنوان کرد: خدا رو شکر تاکنون کسی راجع به حقانیت قرآن ابراز تردید نکرده است زیرا در آن به صراحت  نفی ربا و مفت خوارگی آمده است.

بقا و بالندگی جمهوری اسلامی در گرو دامن زدن به مطالبات توسعه خواهانه است

مومنی تصریح کرد: بنابراین از موضع بقا و بالندگی جمهوری اسلامی شاید هیچ خدمت فرهنگی قابل مقایسه با دامن زدن به مطالبات توسعه خواهانه نباشد. اقتصاد مقاومتی که در کره مریخ نیست. این اقتصاد با سیاست، فرهنگ و مناسبات اجتماعی پیوند دارد اگر ما در حیطه اقتصاد هر تغییری به سمت توسعه می خواهیم دقیقا باید بایسته های تغییرات متناسب در بقیه وجوه حالات جمعی مان تعریف شده باشد.این چیزی که به اسم اقتصاد مقاومتی در حال اجرا است یک نوع بازگشت به حدود 70 سال پیش است که ما تازه تجربه برنامه ریزی توسعه را آغاز کرده بودیم

اسناد در اقتصاد رانتی نمایشی می شود

وی اظهار کرد:  بنده 15 سال است که بر روی اقتصاد دانایی کار می کنم. یکی از یافته های تکان دهنده مهم بنده آن بوده است که تقریبا در تمام مطالعه ها بین توان مقاومت اقتصادی، توان رقابت اقتصادی و سطح دانایی محوری، وضعیت عدالت اجتماعی و پایداری نظام ملی یک در هم تنیدگی تمام عیار وجود دارد و محور وصل کننده همه این موارد اشتغال مولد است.

این عضو هیات علمی دانشگاه طباطبائی خاطرنشان کرد: بنده قویا بر این باور هستم که اسناد در اقتصاد رانتی نمایشی می شود و بیشتر دهن ها را می بندد، رو کم می کند و یا خودنمایی می کند. یه همین دلیل  در یک دوره 5 ساله در سند برنامه ششم 196 تا هدف کلی تعیین  کردند و در صدد تحقق آن هستند!! هدف مان این است که اگر بخواهیم بنیادی فکر کنیم اشتغال مولد در آخرین تحلیل، توسعه، دانش ضمنی و ذخیره ظرفیت سازمانی در کشور بزرگ‌ترین کانون خلق کننده این ذخایر است و راه نجات ما از آن می گذرد.