نرسي قربان

اجلاس 168 اوپك كه دیروز در وين اتريش برگزار شد، فرصتي بود تا اعضاي اين سازمان نفتي گرد هم آمده و درباره تحولات بازار نفت و ميزان توليد با يكديگر به تبادل نظر بپردازند. در اين ميان، اين اجلاس براي ايران اهميت ويژه‌اي داشت، از آن رو كه نخستين نشست اوپك بعد از دستيابي به توافق برجام به حساب می‌آمد. با وجود اين، واقعيات حاكم بر بازارهاي جهاني نفت (كه حكايت از سرريز توليد اوپك بيش از سقف توافقي آن است)، وضعيت ايران براي به دست آوردن جايگاه قبلش را با چالش مواجه ساخته است. بنابر توافق اعضاي اوپك، اين سازمان مجاز به توليد نفت تا سقف 30 ميليون بشكه در روز بوده است. بر اين اساس، مجموع كشورهاي توليد‌كننده نفت، ملزم هستند توليدات خود را به گونه‌اي مديريت كنند كه در نهايت، مجموع توليد نفت اوپك از اين مقدار بيشتر نشود، اما در حال حاظر مجموع توليد نفت اوپك به ميزان 7/1 ميليون بشكه در روز بيش از سقف مورد توافق است و در اين ميان، كشوري كه بيش از سايران در اضافه توليد نفت اوپك تاثير منفي را گذاشته، كشور عربستان سعودي است. حالا كه اعضای اوپك در وين دور هم جمع شده‌اند، تلاش دارند تا با رايزني‌ها و طرح پيشنهادهاي مرتبط با اقتصاد نفت، عربستان را قانع كنند تا از سطح توليد نفت خود بكاهد تا در نهايت سقف توليد نفت اوپك به ميزان مورد توافق بازگردد.

چنانچه عربستان سعودي با اين پيشنهاد موافقت كند، فرصت مغتنمي براي ايران فراهم مي‌شود تا بدون بر هم خوردن موازنه در مجموع توليد اوپك، به سطح توليد مورد نظر خود برسد، اما در صورت عدم همكاري عربستان براي كاهش سطح توليد نفت خود، ايران چاره‌اي ندارد غير از اينكه سطح توليد نفت خود را (به‌رغم سرريز شدن از ميزان مورد توافق اعضا) افزايش دهد، هر چند كه اين افزايش سطح توليد ممكن است منجر به كاهش قيمت نفت در سطح جهاني بيش از حد فعلي آن شود. پيشنهاد ديگري كه ممكن بود در اين اجلاس مطرح شود و تا حدودي به نفع منافع نفتي ايران تمام شود، تعيين سقف توليد براي هر يك از اعضاي سازمان اوپك است. اين موضوع هم به دليل اينكه با مخالفت عربستان و چند كشور ديگرمواجه خواهد شد، بعيد به نظر مي‌رسید در نهايت به اجماع قطعي برسد. موضوع تعيين دبيركل سازمان اوپك هم مساله‌اي است كه از مدت‌ها پيش عرصه رقابت ميان ايران و عربستان بوده است. پستي كه، از طريق اجماع اعضا تعيين مي‌شود در نهایت نه به ايران و نه به عربستان رسید. با عنايت به مجموع كلام، به نظر مي‌رسد راهبرد تعيين‌كننده براي ايران تا بتواند جايگاه خود در بازارهاي جهاني را به دست بياورد اين است تا از بازارهاي سابق خود به بهترين وجه بهره برداري كند. ايران به دليل دارا بودن از فرصت‌هاي مغتنم سرمايه‌گذاري، براي كشورهاي طرف قرارداد جذابيت ويژه‌اي دارد؛ مزيتي كه اساسا برخي كشورهاي عضو اوپك از آن بي‌بهره‌اند. ضمن اينكه، جمعيت 80 ميليوني ايران، بازار مبادله‌اي ذي قيمتي براي توليدات طرف‌هاي معاملاتي با ايران است تا در عوض خريد نفت، به صادرات محصولات خود به بازارهاي مصرفي ايران اقدام كنند. توازن تجاري‌اي كه با اين مبادلات حاصل مي‌شود، هم براي ايران داراي مزيت است و هم براي خريداران نفت ايران جذابيت دارد. بنابراين، كارت برنده ايران براي رسيدن به جايگاه نفتي خود آن است كه سطح توليدات نفت خود را تا آنجا بالا ببرد كه بتواند مشتريان قديمي و مهم خود را دوباره جذب كرده و با استفاده از مزيت توازن تجاري آنها را براي دراز مدت حفظ كند.

منبع: آرمان