فردا سه شنبه قرار است جلسه استیضاح وزیر راه و شهرسازی برگزار شود. اکنون این پرسش مطرح است که طرح استیضاح «عباس آخوندی» تا چه اندازه مرتبط با عملکرد وی در این وزارتخانه است و تا چه میزان زیر تاثیر مسایل و حواشی سیاسی قرار دارد؟

هیات رییسه ی مجلس روز یکشنبه پنجم مهرماه طرح استیضاح وزیر راه و شهرسازی را با امضای 13 نماینده اعلام وصول کرد و قرار است فردا سه شنبه چهاردهم مهرماه استیضاح برگزارشود.
طرح استیضاح وزیر راه و شهرسازی با جمع آوری تنها 13 امضا و به اصطلاح به شکل ناپلئونی به هیات رییسه ی مجلس تقدیم شد. این در حالی بود که پیش از تعطیلات تابستانی مجلس، امضاکنندگان این استیضاح بیش از 20 نفر بودند اما در طول یک ماه گذشته از شمار نمایندگان خواهان برکناری آخوندی کم شده و عده یی امضای خود را پس گرفته اند.
استیضاح آخوندی از چهار ماه پیش با طرح سوال نمایندگان از وی کلید خورد و وزیر راه و شهرسازی اردیبهشت ماه برای پاسخ به سوال های برخی از نمایندگان درباره ی وضعیت «مسکن مهر» در صحن علنی مجلس حاضر شد که اکثریت به پاسخ های آخوندی رای موافق دادند و اعلام کردند از پاسخ های او قانع شدند. با این حال، سه هفته بعد برخی از نمایندگان با اعلام 24 مورد برای استیضاح وزیر راه و شهرسازی، طرح استیضاح را تقدیم هیات رییسه کردند. طبق آیین نامه آخوندی برای دفاع ازعملکرد خود و پاسخ به سوال های نمایندگان 2 بار در کمیسیون مربوط یعنی کمیسیون عمران حضور یافت. پس از شنیدن گفته های آخوندی عده یی از درخواست کنندگان برکناری وی منصرف شدند و امضای خود را پس گرفتند اما در نهایت طرح استیضاح وزیر راه و شهرسازی یکشنبه ی گذشته تقدیم هیات رییسه ی مجلس شد.
در این زمینه بسیاری از ناظران از جمله عده یی از نمایندگان مجلس معتقدند جمعیت کوچکی از اعضای مجلس با انگیزه های سیاسی و با رفتارهای تلافی جویانه استیضاح اعضای دولت به ویژه وزیران اقتصادی را دنبال می کنند.
جلسه ی هفته ی آینده ی استیضاح آخوندی در حالی برگزار می شود که مجلس در آستانه برگزاری انتخابات دوره ی دهم است و احتمال می رود ترکیب مجلس آتی و آرایش احزاب و جناح های سیاسی در آن دچار دگرگونی های جدی شود. شاید این فرصت باقیمانده بهترین زمان است که تندروهای مخالف دولت بتوانند با ابزار استیضاح عملکرد دولت یازدهم را زیر سوال ببرند؛ مخالفانی که شاید شانس حضور در دوره ی بعدی مجلس را نداشته باشند.

*** استیضاح، انگیزه ی تلافی جویی و پیگیری مطالبه های شخصی
برخی از نمایندگان مجلس معتقدند انگیزه ی عده یی از طرح استیضاح، وصول مطالبه های شخصی است که چند بار نزد وزیران مطرح شده است. استیضاح آخوندی نیز با پاسخ منفی وی به این مطالبه ها شروع شد. از جمله این خواسته ها تغییر نیافتن مدیران استانی است که از دولت گذشته در پست خود باقی مانده اند. این در حالی است که وزیر از لحاظ قانونی دارای اختیار عزل و نصب مدیران و کارکنان سازمان ها و شرکت های زیرمجموعه ی وزارتخانه است.
شماری هم سیاست محکم دولت و وزیر راه و شهرسازی مبنی بر تعریف نکردن پروژه های تازه را یکی دیگر از علت های اقدام نمایندگان به استیضاح وزیر می دانند چرا که گرفتن پروژه ی عمرانی از دولت برای منطقه و استان از مهم ترین تبلیغات نمایندگان مجلس محسوب می شود. آخوندی چندین بار به صراحت اعلام کرده که با توجه به حجم انبوه پروژه های نیمه تمام عمرانی، سیاست دولت کلنگ زنی های تازه نیست. بنا بر این، نمایندگان مجلس که در آستانه ی ورود به دوره ی بعد هستند طی 2 سال گذشته با تعریف نشدن پروژه هایی برای منطقه، موثرترین ابزار تبلیغات خود را از دست داده اند .
در این میان، برخی اقدام جمعیت کوچکی از نمایندگان مجلس برای استیضاح آخوندی را رفتار تلافی جویانه ی تعدادی از نمایندگان مجلس می دانند. در این پیوند، آخوندی چندی پیش ابلاغیه یی را مبنی بر محدود کردن افراد برای ورود به انتخابات «سازمان نظام مهندسی» صادر کرد. همچنین وزیر راه و شهرسازی معتقد است نباید 2 مسوولیت اجرا و نظارت در ساخت و سازها فقط به دست یک شخص صورت گیرد زیرا این مساله فساد مالی و اداری به دنبال دارد. در برابر، عده یی از نمایندگان مجلس که از نامزدهای هفتمین دوره ی انتخابات سازمان نظام مهندسی هستند و منافع خود را در همزمانی نظارت و اجرای طرح های ساخت وساز می بینند مخالف این ابلاغیه ی آخوندی بودند و مخالفت خود را با اعمال فشار سیاسی بر وی نشان دادند.

** معیارهایی واقعی برای سنجش عملکرد وزارت راه و شهرسازی
«مهرداد بائوج لاهوتی» عضو کمیسیون عمران مجلس در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا ضمن تاکید بر اینکه مجلس نباید جای بروز رفتارهای تلافی جویانه ی نمایندگان باشد، گفت: عملکرد دوساله ی وزیر راه و شهرسازی قابل قبول است و باید با شرایط موجود و نه شرایط ایده آل آن را ارزیابی کنیم. در حال حاضر دولت در شرایط ایده آلی قرار ندارد و نمی توان انتظار عملکرد ایده آل را داشت. در حال حاضر دولت در شرایط مالی خوبی قرار ندارد. قیمت جهانی نفت در طول بیش از یک سال گذشته افت قابل توجهی داشته و نفت 100 دلاری ایران را 40 دلار می خرند بنا بر این درآمد کشورمان بسیار پایین آمده است و نمی توان در این شرایط انتظار داشت که سرعت پیشرفت فیزیکی پروژه های عمرانی بالا باشد.
لاهوتی با بیان اینکه درصد تخصیص بودجه ی عمرانی بسیار کم و سرعت تزریق آن به دستگاه های مربوط بسیار کند است، اظهار کرد: در طول 2 سال گذشته تخصیص بودجه ی عمرانی به کمترین میزان خود رسیده است به طوری که تخصیص 25 درصدی بهترین حالت و شرایط برای دستگاه ها و سازمان های مربوطه بوده است. باید بپذیرم که کار در شرایط بسیار سخت در حال انجام است و وقتی بودجه یی نباشد عملکردها هم ضعیف می شود.
وی درباره ی استیضاح آخوندی افزود: اغلب اعضای کمیسیون عمران مخالف استیضاح آخوندی هستند و پیش بینی می کنیم استیضاح رای نیاورد. نمی توان آخوندی را مقصر و مسوول عملکرد ضعیف دولت های گذشته دانست. مشکلات موجود در حوزه ی حمل و نقل و مسکن ریشه در عملکرد مدیران دولت های گذشته دارد و در حال حاضر نزدیک به سه هزار پروژه ی نیمه تمام عمرانی روی دست دولت مانده است که حتی راکد ماندن آنها هم هزینه زا است. در این شرایط وزیر راه و شهرسازی توانسته بخش خصوصی را برای ورود به این پروژه ها و مشارکت با دولت ترغیب کند و اصلاحاتی در قانون برای تسهیل ورود سرمایه گذاران به حوزه های عمرانی ایجاد کند. مشارکت بخش خصوصی در شرایطی که دولت بدهی کلانی به پیمانکاران دارد، افزایش یافته است و این اعتمادسازی را مدیون عملکرد وزرایی مانند آخوندی هستیم. برای این اقدام موثر آخوندی از وی باید تشکر هم بکنیم.

**مخالفان چه می گویند؟
موافقان استیضاح وزیر راه و شهرسازی هم مهم ترین علت مخالفت با حضور آخوندی در راس وزارت راه و شهرسازی به عنوان عمرانی ترین وزارتخانه ی کشور را عملیاتی نکردن طرح ها و برنامه ها می دانند. آخوندی از چهره های برجسته ی دانشگاهی است و برخی از مدیران و معاونان وی هم از مدرسان دانشگاه هستند. مخالفان می گویند این تیم هر چند تئوری های بسیار خوبی برای برنامه های این وزارتخانه دارد اما تاکنون این تئوری ها به فاز اجرا نرسیده است.
«سید مهدی هاشمی» رییس کمیسیون عمران که از امضا کنندگان طرح استیضاح وزیر راه و شهرسازی است، در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا با بیان اینکه آخوندی فرصتی برای دفاع از عملکرد خود در مجلس ندارد، گفت: انتقاد ما از عملکرد وزیر راه و شهرسازی برای کند بودن ساخت وسازها و کم بودن درصد پیشرفت فیزیکی پروژه ها نیست بلکه ما به مدیریت وزیر انتقاد داریم و این گونه مدیریت ها مورد قبول ما نیست.
وی تصریح کرد: ما به وضعیت مالی دولت و میزان تخصیص بودجه ی عمرانی به طور کامل اشراف داریم. استفاده از بودجه ها برای بخش های دیگر، ضعف مدیریت و کاهش نیافتن میزان حوادث جاده یی، هوایی و ریلی ربطی به تامین اعتبارات و کاهش درآمدهای دولت ندارد. من در چند جلسه ی استیضاح حضور داشتم و به طور دقیق از عملکرد آقای آخوندی در طول 2 سال گذشته آگاه هستم و معتقدم وزیر راه و شهرسازی به دلیل ضعف مدیریتی که در طول 2 سال گذشته داشته، استیضاح می شود.
نزدیک به یک هفته ی دیگر موعد برگزاری جلسه ی رسمی استیضاح آخوندی است. تاکنون نمایندگان مجلس وزیر علوم دولت یازدهم را با استیضاح به اصطلاح انداخته اند و اگر این اتفاق در مورد آخوندی هم بیافتند وی دومین وزیری است که در این دولت برکنار می شود.
نکته ی قابل تامل اینکه وزیران راه و ترابری قبل از ادغام با وزارتخانه ی مسکن و شهرسازی رکورددار بیشترین استیضاح هستند و مهم ترین موضوع استیضاح این وزیران هم سقوط هواپیما و لزوم بهسازی ناوگان پروازی بوده است؛ موضوعی که آخوندی به طور جدی آن را دنبال کرده و در پی خرید هواپیماهای تازه و نوسازی ناوگان هوایی بوده است. اکنون وزارت راه و شهرسازی فرایند مذاکراتی را با غول های هواپیماساز برای نوسازی ناوگان هوایی به پیش می برد.
از دیگر اقدام ها و برنامه های مهم وزیر راه و شهرسازی برنامه ریزی برای خانه دار کردن 2 دهک اول جامعه است و برای تحقق آن طرح «مسکن اجتماعی» در نظر گرفته شده که در مرحله ی جانمایی در محدوده ی شهری قرار است. تخلیه ی حباب قیمتی از بازار مسکن و کاهش سفته بازی در این بازار هم از سیاست های وزیر در طول 2 سال گذشته بوده که در این مورد هم کارنامه قابل قبولی داشته است. از دیگر دستورهای کار موثر آخوندی افزایش سرمایه گذاری دولتی ها و غیر دولتی ها در راه آهن بوده به طوری که حتی رییس جمهوری هم تصریح کرده از دولت یازدهم راه آهن به یادگار خواهد ماند. حال باید دید نمایندگان چه سرنوشتی را برای آخوندی رقم می زنند.
*از: نازیلا مهدیانی (گروه پژوهش و تحلیل خبری)

منبع: ایرنا