اعظم پويان
در تمام سال‌هایی که گذشت شرایط سخت رکود برای بخش‌های مختلف اقتصاد وضعیت چندان دلچسبی نبود اما یکی از بخش‌های مهمی که از این مساله ضربه بیشتری خورده است بخش کشاورزی است. شرایط جغرافیایی سرزمین ایران نسبت به بسیاری دیگر از کشورها نشان می‌دهد ایران بیش از آنکه مستحق صنعتی شدن باشد مستعد رشد در بخش کشاورزی است. متاسفانه این بخش مظلوم نه تنها از دید مسئولین کشوری مغفول مانده است بلکه در انجام روال معمول وظایف خود نیز مرتب با سنگ اندازی‌هایی روبه‌روست.
از زمانی که دولت تدبیر و امید روی کار آمده است یکی از بخش‌هایی که حیات دوباره‌ای پیدا کرده است تا شاید بتواند دوباره روی پای خود بایستد بخش کشارزی است. اولویت دادن به حمایت از تولید داخلی و رسیدگی به مسایل و مشکلات کشاورزان از جمله برنامه‌های دولت یازدهم بوده است. تعیین و اعلام به موقع و منصفانه خرید تضمینی محصولات اساسی در نخستین روزهای حضور دولت یازدهم و تلاش برای تأمین نهاده‌های کشاورزی، نشان از تصمیم مدبرانه دولت داشت و همین موجب شکل گیری بارقه‌های امید در دل کشاورزان شد. در نتیجه تدابیر دولت یازدهم، تولید داخلی که در چنگال واردات بی‌رویه انواع محصولات کشاورزی گرفتار و زمین گیر شده بود، امکان رشد و بالندگی پیدا کرد. اما متاسفانه این روزها در آستانه فصل برداشت نیشکر و چغندر قند زمزمه واردات شکر چندان خبر مسرت‌بخشی برای کشاورزان به حساب نمی‌آید. کشاورزانی که به امید وعده‌های حمایت دولت یازدهم اقدام به کاشت کرده بودند رمقی برای برداشت نتیجه اعتمادشان به دولت ندارند. همچنین مطابق اطلاع‌رسانی مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت جهاد کشاورزی اقدامات دولت منجر به این شده است که واردات یک میلیون و 579 هزار تنی شکر(به ارزش 832 میلیون دلار)در سال 92 با کاهش 48 درصدی به میزان 822 هزار تن (به ارزش 377 میلیون دلار) در سال 93 کاهش یابد، گرچه این میزان نیز علی‌رغم اعلام ممنوعیت واردات و از طریق ثبت سفارش‌های قبلی صورت گرفته است.
نیاز به واردات شکر یا هست یا نیست
در زمستان سال گذشته وزارت صنعت معدن و تجارت با وجود اشباع بازاراقدام به واردات شکر کرده بود، به بهانه اینکه در گذشته ثبت سفارش‌ها انجام شده است. اما با ورود جدی وزارت جهاد کشاورزی به این موضوع از واردات بیشتر این محصول جلوگیری شد. در آخرین فصل سال 93 محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرده بود: با بررسی‌های انجام شده امسال بیش از 600 هزار تن شکر از نیشکر و 700 هزار تن از چغندرقند تولید خواهیم داشت و کارخانه‌ها چهار میلیون و 400 هزار تن چغندرقند از کشاورزان خریده اند و بیش از 600 هزار تن شکر نیز از سال گذشته وجود دارد که با این وضع دیدیم اگر شکر وارد هم نشود هیچ مشکلی نداریم. با این‌همه ظاهرا مساله واردات شکردرداخل کشورایران تمام شدنی نیست. روز گذشته دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر در گفت‌وگو با فارس اعلام کرد تاکنون ۱۵۰ هزار تن شکر خریداری شده و ۱۵۰ هزار تن دیگر هم برای ذخیره استراتژیک وارد می‌شود. وی افزود: سال 92، 300 هزار تن شکر به عنوان ذخیره استراتژیک وارد و در انبارها نگهدرای شد که از نظر بهداشتی این ذخایر در حال اتمام تاریخ مصرف است. دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر تصریح کرد: بنابراین با بررسی‌ها به دولت پیشنهاد شد تا قبل از منقضی‌شدن تاریخ مصرف ذخایر استراتژیک شکر، ذخایر شکر استراتژیک که از دو سال پیش در انبارها نگهداری می‌شود به بازار مصرف وارد شده و برای جایگزینی ذخایر، 300 هزار تن شکر از طریق واردات تأمین شود. بهمن دانایی‌فر با تاکید بر اینکه دولت تاکنون به درستی جلوی واردات شکر را گرفته، تصریح کرد: واردات شکر پیشنهاد ما به دولت بوده و براساس این پیشنهاد مقرر شد تا ذخایر استراتژیک شکر موجود در ایام تابستان تا شروع بهره‌برداری کارخانه‌ها یعنی شهریورماه به بازار عرضه شود و از آن طرف شرکت بازرگانی دولت برای جبران 300هزار تن شکر وارد و جایگزین ذخایر استراتژیک کند.
التهاب بازار شکر در آستانه فصل برداشت
علی قنبری، معاون وزیر کشاورزی در گفت‌وگو با آرمان می‌گوید: مصرف سالیانه شکر در داخل کشور حدود 2هزار و260 تن است ولی تولید ما نزدیک 1هزارو300 تن است یعنی نزدیک به 900 تن نیاز به واردات شکر در داخل کشور داریم. این میزان واردات شکر در شرایطی انجام می‌شود که از سال گذشته ثبت سفارش شکر ممنوع اعلام شده است. مساله این است که شرکت بازرگانی دولتی ایران با این شرایط چگونه اقدام به واردات شکر کرده است؟ معاون وزیر جهاد کشاورزی می‌گوید: در ارتباط با ثبت سفارشی که در سال گذشته انجام شده است ممکن است وزارت صنعت و معدن و تجارت و کشاورزی کاری انجام داده باشد ولی آنچه وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی تنظیم بازار انجام داده است این است که اجازه هیچ وارداتی به بخش خصوصی نداده است؛ زیرا تولید بخش دولتی درحال استحصال است. فقط این اجازه به شرکت بازرگانی دولتی ایران داده شده است که مقدار 300 هزار تن واردات داشته باشد که تاکنون 150 هزار تن آن وارد شده و مابقی بعدا وارد خواهد شد. خوشبختانه وضع ذخیره کشور خوب است و دلیلی برای التهاب بازار وجود ندارد. وی می‌افزاید: همچنان ممنوعیت واردات برقرار است و اجازه واردات 300 هزار تن شکر خام برای شرکت دولتی از این جهت است که تبدیل به شکر سفید کرده به کارخانه‌های دیگر داده و ایجاد ارزش‌افزوده خواهد شد. علی قنبری می‌گوید: این مقدار واردات برای تنظیم بازار است و شورای امنیت تصویب کرده است که ما باید 300هزار تن ذخیره استراتژیک داشته باشیم که اگر اتفاقی افتاد بتوانیم این مقدار را وارد بازار کنیم. معاون وزیر جهاد کشاورزی در شرایطی از واردات 150 هزار تنی شکر خبر می‌دهد که در انتهای مصاحبه این گفته خود را نقض کرده و می‌گوید: هنوز هیچ وارداتی انجام نشده است و فقط این مقدار خریداری شده است.
اطلاع‌رسانی‌هایی که بوی سوءاستفاده می‌دهد
متاسفانه گفته‌های ضد و نقیض مسئولین مربوطه در این شرایط موجب سنگینی فضای روانی برای کشاورزان می‌شود. اگرچه قنبری معتقد است مطرح کردن این رقم برای واردات شکر صرفا جهت اطلاع رسانی بوده است، اما باید دید این وزارتخانه را چه شده است که فریاد حمایت از تولید داخل سر می‌دهد و در عمل خود اقدام به واردات شکر می‌کند؛ آن هم در شرایطی که فقط یک ماه با فصل برداشت نیشکر و چغندر قند فاصله داریم. هرچند این اقدام از سوی مسئولین برای تنظیم نیاز بازاراست اما طرح اینگونه زمزمه‌ها و حرف و حدیث‌ها هر ساله در روزهایی که به برداشت محصولات کشاورزی نزدیک است فرصتی برای سواستفاده دلالان فراهم می‌کند تا از دسترنج کشاورزان این مرز و بوم برای منافع شخصی خود بهره‌برداری کنند. وزارت جهاد کشاورزی حمایت از تولید داخل و مدیریت هوشمند واردات در راستای تأمین نیاز و آرامش بازار را از جمله ماموریت‌های اصلی خود قلمداد می‌کند. البته در راستای اجرا و تحقق اهداف سیاست‌های کلی نظام در حمایت از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی و اقتصاد مقاومتی در سال همدلی و همزبانی دولت و ملت از هیچ کوششی فروگذار نکرده است. با این اوصاف درشرایطی که دولت یازدهم توانسته است گام‌های اساسی و بزرگی برای خروج اقتصاد ایران از شرایط رکود بردارد لازم است بخش کشاورزی هم بیش از این جدی گرفته شود.
منبع: آرمان