تصویر دخل و خرج دولت در نیمه نخست سال در سه سکانس منتشر شده است. آمارها نشان می‌دهد در هر سه سکانس به طور کلی دولت طی 6 ماه اول سال 1393 با 4 هزار و 306 میلیارد تومان کسری بودجه همراه بوده است.

 بررسی‌ها نشان می‌دهد که اقتصاد کشور در بسیاری از سال‌ها با کسری بودجه همراه بوده است. در سال‌های گذشته دولت این کسری بودجه را به طریقی با فروش نفت و درآمد دولت جبران کرده، اما هنگامی که فشار اقتصادی بر منابع مالی کشور زیاد باشد دولت نمی‌تواند توازنی بین منابع و مصارف خود برقرار کند و به تبع آن با کسری بودجه مواجه می‌شود.

 تراز عملیاتی

با توجه به آمار بانک مرکزی در سال 1393 تراز عملیاتی که حاصل کسر اعتبارات هزینه‌ای از درآمدهای مالیاتی است نسبت به سال گذشته 23 درصد رشد داشته و به میزان29 هزار و 274 میلیارد تومان رسیده است. درآمدهای دولت در 6 ماه نخست سال برابر 40 هزار و 764 میلیارد تومان است. این در حالی است که درآمدهای مصوب دولت در سال 93، 100 هزار و 347 میلیارد تومان بوده که در این دوره 40 درصد آن محقق شده است. این در حالی است که در 6 ماه اول سال گذشته درآمد دولت 28 هزار و 423 میلیارد تومان بوده که امسال نسبت به سال گذشته رشد قابل توجهی را در درآمدهای دولت شاهد بوده‌ایم. درآمدهای مالیاتی دولت نیز در 6 ماه نخست سال 93 با 55 درصد رشد نسبت به سال گذشته به 31 هزار و 385 میلیارد تومان رسیده است که نشان می‌دهد ابزارهای دولت برای کسب درآمد‌های مالیاتی کارآتر شده است. علاوه بر این، پرداخت‌های هزینه جاری نیز در این دوره 68 هزار و 699 میلیارد تومان بوده است که میزان مصوب آن در سال93 نیز ، 149هزار و 322 میلیارد تومان بوده و در 6 ماه اول سال 46 درصد آن محقق شده است. این درحالی است که این هزینه در 6ماه اول سال گذشته 51 هزار و 382 میلیارد تومان بوده است.

 خالص واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای

با توجه به آمار منتشر شده مربوط به فروش نفت، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای در 6 ماه نخست امسال 36 هزار و 123 میلیارد تومان بوده که نسبت به 6ماه اول سال گذشته 4/63 درصد رشد داشته است. در این بین منابع حاصل از صادرات نفتی و میعانات گازی که «نفت فوق سبک» خوانده می‌شود رشدی 3/160 درصدی داشته است که این مقدار قابل توجهی است که می‌توان آن را به دلیل سست شدن پایه‌های تحریم و بهبود صادرات نفتی در نیمه نخست سال جاری دانست. از طرفی تملک دارایی‌های سرمایه‌ای که پرداخت‌های عمرانی نیز خوانده می‌شود طی 6 ماه اول سال جاری به 11 هزار و 154 میلیارد تومان رسیده است. این درحالی است که در سال گذشته پرداخت‌های عمرانی تنها سه هزار و 594 میلیارد تومان بوده است که امسال با رشد210 درصدی در مقایسه با سال گذشته افزایش قابل توجهی را نشان می‌دهد. در فروردین امسال براساس آیین نامه اجرایی قانون بودجه سال 1393 کل کشور، امکان مشارکت بخش غیردولتی در اجرای طرح‌های عمرانی مهیا شد. در این خصوص محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت، نمایندگان تشکل‌های مربوط به پیمانکاران و مشاوران را دعوت به تکمیل پروژه‌های عمرانی نیمه تمام کرد که در رشد این آمار مشاهده می‌شود در این زمینه تغییر قابل توجهی روی داده است. با توجه به این آمار خالص واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای نیز در 6 ماه اول سال با رشد 35درصدی به 24 هزار و 967 میلیارد تومان رسیده است. همچنین تراز عملیاتی و سرمایه‌ای در 6 ماه نخست برابر 4 هزار و 306 میلیارد تومان بوده است که با توجه به مقدار تصویب شده آن در سال 93، 40 درصد آن محقق شده است.

 خالص واگذاری دارایی‌های مالی

با بررسی آمار واگذاری دارایی‌های مالی در 6 ماه اول سال به 7هزار و 107 میلیارد تومان رسیده است که نسبت به سال گذشته تنها رشد 4/9 درصدی داشته است و همچنین تملک دارایی‌های مالی با رشد 114 درصدی به 2 هزار و 800 میلیارد تومان رسیده است. از این رو با توجه به این آمار و بررسی آنها خالص واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای برابر 4 هزار و 306 میلیارد تومان بوده است که این رقم نشان‌دهنده کسری بودجه دولت در 6 ماه اول سال است. خالص واگذاری دارایی‌های مالی مصوب در سال 93 نیز، 103 هزار و 551 میلیارد ریال بوده است که در این دوره تقریبا 41 درصد آن محقق شده است. کسری بودجه در شش ماه اول سال 92 برابر 5هزار و 190 میلیارد تومان بوده است که با مقایسه آمار سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته مشاهده می‌شود کسری بودجه دولت کمتر شده است.

 افزایش درآمدهای مالیاتی دولت

با بررسی آمار عملکرد دولت در درآمدهای مالیاتی، در 6 ماه اول سال رشد 113 درصدی در مالیات علی‌الحساب اشخاص حقوقی دولتی را داشته‌ایم. این رقم از 985 میلیارد تومان در 6ماه اول سال 92 به 2هزار و 97 میلیارد تومان در سال 93 رسیده است که این رشد قابل توجهی است و گویای عملکرد خوب دولت در این زمینه است. مالیات اشخاص حقوقی نیز در 6 ماه اول امسال 12 هزار و 322 میلیارد تومان محقق شده که در سال 93 مقدار 23 هزار و 766 میلیارد تومان از آن تصویب شده است و تا به حال تقریبا نیمی از آن محقق شده است. لازم به ذکر است که مالیات علی‌الحساب شرکت‌های دولتی در حال واگذاری نیز با تغییرات 155 درصدی همراه بوده است.

با بررسی مالیات بر واردات از 10 هزار و 907 میلیارد تومان تصویب شده در سال 93، تنها 3 هزار و 390 میلیارد تومان محقق شده است. به عبارتی تنها 30 درصد از مالیات بر واردات انتظاری در سال 93 را داشته‌ایم. حقوق ورودی سایر کالاها نیز از 3 هزار و 122 میلیارد تومان در شش ماه اول سال 92 با رشدی 58 درصدی به 9 هزار و 72 میلیارد تومان رسیده است. از طرفی مالیات واردات خودرو به میزان 288درصد رشد داشته که این رشد چشمگیر گویای افزایش واردات خودرو طی 6 ماه نخست سال جاری است. بررسی جمع درآمدهای مالیاتی مستقیم و غیرمستقیم نشان می‌دهد که در این 6 ماه در مالیات‌های مستقیم رشد 41 درصدی و در مالیات‌های غیرمستقیم رشد 79 درصدی را داشته‌ایم. مالیات‌های مستقیم طی 6 ماه اول سال برابر 18 هزار و 127 میلیارد تومان و مالیات‌های غیرمستقیم نیز 13 هزار و 258 میلیارد تومان بوده است. جمع کل مالیات نیز در سال 93 با رشد 54 درصدی نسبت به سال 92، برابر 31 هزار و 385 میلیارد تومان شده است. مالیات تصویب شده در سال 93 برابر 70 هزار و 254 میلیارد تومان بوده است، بنابراین تا به حال 40 درصد آن محقق شده است.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۳۴۹