به تازگی علیرضا زاکانی سیاستمدار اصولگرا و کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری 1400 اعلام کرده است که فرزندش در رشته علوم انسانی دیجیتال در کشور سوئیس بدون دریافت هیچ گونه بورس تحصیلی برای خدمت به کشور درس خوانده است. البته برخی از منابع اعلام کرده‌اند که رشته دختر علیرضا زاکانی علوم اجتماعی محاسباتی بوده است که هیچ یک از دو رشته در داخل کشور معادل ندارند. تحصیل دختر آقای زاکانی در رشته علوم انسانی دیجیتال یا علوم اجتماعی محاسباتی در کشوری مانند سوئیس باعث شده است تا ما ضمن ارائه توضیحاتی درباره هر دو رشته، بررسی کنیم هزینه زندگی و تحصیل در سوئیس چه میزان است. زیرا آقای زاکانی این ادعا را مطرح کرده‌اند که برای تحصیل فرزند خود هزینه‌ای پرداخت نکرده اند. شاید این گزارش راهنمایی شود برای دیگران تا به صورت رایگان در کشوری مانند سوئیس در رشته‌هایی که معادل در داخل ندارند تحصیل کنند و سپس به کشور بازگشته و خدمت نمایند!

>تحصیل در رشته علوم انسانی دیجیتال؟

مالک شریعتی نماینده تهران و از فعالان در ستاد زاکانی در توئیتی نوشت:»فرزند زاکانی چند سال قبل برای تحصیل در رشته "علوم انسانی دیجیتال" که داخل کشور معادل ندارد، بدون استفاده از هرگونه رانت و سهمیه رفته سوییس درس خوانده و مانند بسیاری از دانشجویان متعهد دیگر، بلافاصله برگشته ایران و الان هم در حال توسعه پلتفرمی در موضوع خانواده ایرانی است. »

لازم به ذکر است علوم انسانی دیجیتال از کارهای دانشگاهی در حوزه مشترک رایانش یا فناوری اطلاعات و حوزه‌های مختلف علوم انسانی قرار دارد. این حوزه می‌تواند به مجموعه فعالیت‌های دانشگاهی و پژوهشی گفته شود که بر کاربرد پردازش رایانه‌ای داده‌ها یا فناوری‌های دیجیتال در علوم انسانی دلالت دارند. آنگونه که «دراکر» در مقدمه‌ای بر علوم انسانی دیجیتال می‌گوید این فعالیت‌ها باید شامل استفاده از سیستم‌ها و منابع دیجیتال در علوم انسانی به منظور بهبود کاربرد آن باشد. علوم انسانی دیجیتال به عنوان راهی برای انجام پروژه‌های مبتنی بر کمک هزینه‌های دانشگاهی است. دراکر در ادامه کتاب خود می‌گوید: با توسعه و بهره‌برداری از برنامه‌های کاربردی و تکنیک‌های جدید این حوزه، نوع جدیدی از پژوهش و آموزش علوم انسانی دیجیتال پدید آمد. همزمان نیز مطالعات و نقدها موجب پیوند میان میراث فرهنگی و فرهنگی دیجیتال شد. علوم انسانی دیجیتال از محدوده محاسبات علوم انسانی ریشه می‌گیرد که ریشه‌های آن در دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ در کار پیشگام استاد انگلیسی Josephine Miles و محقق یهودی روبرتو بیسا و زنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در همکاری با‌ای بی‌ام، آن‌ها ساخته‌های کامپیوتری را برای توماس آکویناس ساختند که به عنوان «Index Thomisticus» شناخته می‌شدند. محققان دیگر از سیستم‌های رایانه‌ای برای استفاده از وظایف خودکار مانند جستجوی کلمه، مرتب‌سازی و شمارش استفاده می‌کردند، که بسیار سریعتر از پردازش اطلاعات از متون با کارت‌های دست نوشته یا تایپ شده بود. برای دهه‌ها باستان شناسان، کلاسیست‌ها، مورخین، محققان ادبی و مجموعه گسترده‌ای از محققان علوم انسانی در رشته‌های دیگر به دنبال روش‌های محاسباتی جدید برای تحکیم علوم انسانی بود، این دست‌آوردها به کار گرفته می‌شد. سرانجام در سال ۲۰۰۶ بنیاد ملی علوم انسانی (NEH) علوم انسانی دیجیتال (که در سال ۲۰۰۸ به عنوان دفتر علوم انسانی شناخته می‌شود) را راه‌اندازی کرد. این امر موجب شد اصطلاح «علوم انسانی دیجیتالی» به‌طور گسترده‌ای پذیرفته شود و علوم انسانی دیجیتال برسر زبان‌ها افتاد. در سال ۲۰۰۹ انجمن زبان‌های مدرن MLA در فیلادلفیا، که در آن فعالان علوم انسانی دیجیتال «برخی از مهمترین و قابل ملاحظه‌ترین مشارکت‌ها» را انجام دادند. که برای مدتها بهترین بودند.ویژگی علوم انسانی دیجیتال، پرورش روابط دوجانبه بین علوم انسانی و دیجیتال است. از یک سو تکنولوژی را به منظور تحقیقات در علوم انسانی به خدمت می‌گیرد و از دیگر سو تکنولوژی را برای پرسشگری و پاسخ به پرسش‌ها استفاده می‌کند.

تحصیل در رشته علوم اجتماعی محاسباتی؟

البته در مورد رشته تحصیلی فرزند زاکانی دو روایت وجود دارد.یک روایت علوم انسانی دیجیتال است و روایت دیگر علوم اجتماعی محاسباتی. ستاد علیرضا زاکانی چندی پیش در اطلاعیه‌ای نوشت:اخیراً شایعات و شبهاتی درباره محل سکونت و تحصیل دختر علی زاکانی، نامزد انتخابات ریاست جمهوری و تولد نوه وی در خارج از کشور، توسط برخی از کانال‌های تلگرامی و کاربران در فضای مجازی منتشر شد.بر این اساس ادعا شد که دختر علیرضا زاکانی دوتابعیتی بوده و در کشور سوئیس ساکن است. اما واقعیت این است که شایعه دوتابعیتی‌بودن و سکونت دائم در سوئیس صحت نداشته و وی حدود یک‌سالی ‌است که پس از اتمام تحصیل به کشور بازگشته است.همچنین‌ مشخص شد دختر دکتر زاکانی در سال ۱۳۹۵ از رشته مهندسی کامپیوتر از دانشگاه صنعتی شریف فارغ‌التحصیل شده است. سپس در رشته «علوم اجتماعی محاسباتی» که معادلی در دانشگاه‌های ایرانی ندارد؛ در دانشگاهEPFL سوئیس و به جهت سابقه ممتاز تحصیلی به صورت رایگان مشغول به تحصیل شده است.لازم به‌ذکر است که وی هیچ‌گونه بورسیه‌ تحصیلی از داخل و خارج ایران دریافت نکرده و هیچ تعهدی نسبت به دانشگاه و کشور محل تحصیل ندارد.در خصوص تولد نوه علیرضا زاکانی در سوئیس نیز بررسی‌ها نشان می‌دهد که زمان به دنیا آمدن وی، همزمان با پایان ترم دوم تحصیل دخترشان بوده و چون تاریخ تولد نوه ایشان تنها دو روز با امتحان آخرشان فاصله داشته عملا امکان تولد کودک در ایران وجود نداشته است.البته ناگفته نماند نه تنها قانون تابعیت بر اساس تولد در خاک کشور سوئیس وجود ندارد و متولدین در این کشور تابعیت این کشور را نخواهند داشت؛ بلکه هیچ امکان دیگری را برای اقامت بلند مدت نیز همراه ندارد.

گفتنی است،علوم اجتماعی محاسباتی به زیرشاخه‌های دانشگاهی مربوط به رویکردهای محاسباتی علوم اجتماعی اشاره دارد. این بدان معنی است که از کامپیوترها برای مدلسازی، شبیه‌سازی و تحلیل پدیده‌های اجتماعی استفاده می‌شود. زمینه‌ها شامل اقتصاد محاسباتی، جامعه شناسی محاسباتی، کلیودینامیک، فرهنگ شناسی و تحلیل خودکار مطالب در رسانه‌های اجتماعی و سنتی است. در این تحقیق به بررسی روابط و تعاملات اجتماعی و رفتاری از طریق شبیه‌سازی اجتماعی، مدلسازی، تحلیل شبکه و تحلیل رسانه تمرکز می‌شود. دو اصطلاح وجود دارد که به یکدیگر مرتبط هستند: علوم علوم اجتماعی (SSC) و علوم اجتماعی محاسباتی (CSS). در ادبیات، CSS به رشته‌ای از علوم اجتماعی گفته می‌شود که از رویکردهای محاسباتی در مطالعه پدیده‌های اجتماعی استفاده می‌کند. از سوی دیگر، SSC زمینه‌ای است که در آن روش‌های محاسباتی برای کمک به توضیح پدیده‌های اجتماعی خلق می‌شود.علوم اجتماعی محاسباتی انقلابی در هر دو پایه اساسی روش علمی ایجاد می‌کند: تحقیقات تجربی، به ویژه از طریق داده‌های بزرگ، با تجزیه و تحلیل ردپای دیجیتالی که از طریق فعالیت‌های آنلاین اجتماعی به جا مانده است و نظریه علمی، به ویژه از طریق ساخت مدل شبیه‌سازی رایانه‌ای از طریق شبیه‌سازی اجتماعی. این یک رویکرد چند رشته‌ای و یکپارچه برای بررسی اجتماعی است که بر پردازش اطلاعات با استفاده از فناوری پیشرفته اطلاعات تمرکز دارد. وظایف محاسباتی شامل تجزیه و تحلیل شبکه‌های اجتماعی، سیستم‌های جغرافیایی اجتماعی، محتوای رسانه‌های اجتماعی و محتوای رسانه‌های سنتی است.کارهای علوم اجتماعی محاسباتی به طور فزاینده‌ای به دسترسی بیشتر پایگاه‌های داده بزرگ متکی است که در حال حاضر توسط تعدادی از پروژه‌های میان رشته‌ای ساخته و نگهداری می‌شود

>دانشگاهی با رتبه 10اروپا

علیرضا زاکانی نیز هم چندی پیش درباره شایعه مطرح شده درباره اقامت یکی از دخترانش در سوئیس اظهار کرده بود: موضوع تابعیت خارجی یکی از دختران من کذب است و دختر و دامادم در ایران هستند. دختر دوم من از دانشجویان معدل الف دانشگاه شریف در رشته مهندسی کامپیوتر است و همسرش نیز فارغ التحصیل همان دانشگاه است.دخترم به من گفت که من می‌خواهم به کشور خدمت کنم، اما ادامه رشته‌ای که مورد نظر من است در ایران مقدور نیست.من به او گفتم اگر رشته‌ای که می‌خواهی به واسطه آن به کشور خدمت کنی در کشورمان نیست، من استقبال می‌کنم از اینکه تو این پرچم افتخار را شاگردی کنی و به کشور وارد کنی.دخترم در رشته علوم انسانی دیجیتال که حدود چند سال است که در دنیا راه‌اندازی شده و پس از آمریکا یک دانشگاه رتبه ۱۰ اروپا که دخترم در آنجا تحصیل کرد، این رشته را داشت.دخترم نه بورسیه شد و نه سهمیه‌ای دریافت کرد بلکه فقط با کارها و پژوهش‌های خود در آن دانشگاه قبول شد. دخترم درس ۲ ساله را طی یک سال و نیم به پایان رساند و یکسال است که به کشورمان بازگشته است. به دختر من گفتند درس خود را ادامه بده اما گفت می‌خواهم بیایم در ایران خدمت کنم.من ریالی خرج دخترهایم نکردم و یک دلار و هیچ ارزی به آنها ندادم.

>کدام دانشگاه؟

لازم به ذکر است، اکول پلی‌تکنیک فدرال لوزان (به فرانسوی: École polytechnique fédérale de Lausanne) یکی از دو دانشگاه پلی‌تکنیک فدرال سوییس است و در شهر لوزان سوییس واقع شده‌است. این دانشگاه در منطقه فرانسوی زبان لوزان قرار دارد و بر پایه رده‌بندی QS به‌طور کلی در رتبه هشتم در اروپا و دوازدهم در جهان قرار دارد. بر اساس رتبه‌بندی QS در سال ۲۰۱۹ موسسه پلی‌تکنیک فدرال لوزان در رتبه ۲۲ برترین دانشگاه‌های جهان و دوم سوئیس قرار دارد.همچنین در رتبه‌بندی موسسه تایمز این دانشگاه در سال ۲۰۱۹ رتبه ۳۵ جهان را از آن خود کرده‌است.

>هزینه تحصیل

هزینه تحصیل در سوییس در مقطع کارشناسی ارشد که معمولا 2 سال به طول می‌انجامد، در دانشگاه‌های دولتی 400 الی 3.700 یورو در سال می‌باشد که بسته به رشته و دانشگاه متغیر خواهد بود. البته دانشگاه‌های خصوصی و دانشگاه‌های انگلیسی زبان سوئیس برای تحصیل در این مقطع هزینه بالاتری را دریافت می‌کنند که میانگین شهریه به 43000 یورو در سال نیز خواهد رسید. در صورتی که دانشجویان از ابتدا کل مبلغ را پرداخت نمایند دانشگاه‌ها تخفیفاتی برای آنها در نظر خواهند گرفت. برای برخی از رشته‌ها شهریه براساس تعداد کل دوره‌ها محاسبه می‌شوداز جمله شرایط پذیرش دانشگاه‌های سوئیس برای دوره فوق لیسانس داشتن مدرک لیسانس، معدل مناسب و مدرک زبان برای دانشجویان بین‌المللی می‌باشد. دانشجویان دانشگاه‌های سوییس در این دوره 20 ساعت در هفته اجازه کار دارند. معمولا دانشجویانی که قصد تحصیل به زبان انگلیسی در این مقطع را دارند می‌بایست ایلس 6.5 را ارائه نمایند و در صورتی که می‌خواهند به زبان آلمانی و فرانسه ادامه تحصیل دهند سطح زبان B2 مورد نیاز می‌باشد.

>ماهانه 18000 فرانک هزینه زندگی در سوئیس

در ادامه به سراغ یکی از دانشجویان مهاجر کشور سوئیس رفتیم تا مستقیما از هزینه‌های زندگی و تحصیل در این کشور آگاه شویم.

او گفت:« دانشگاه EPFL تحت حمایت دولت فدرال سوئیس است و این دانشگاه با وجود دولتی بودن در مقاطع لیسانس و فوق لیسانس مقداری شهریه از دانشجویان خود دریافت می‌کند. ترمی حدود 800 فرانک شهریه از دانشجویان دریافت می‌کند.یعنی برای چهارترم شهریه دانشگاه حدود 3200 فرانک می‌شود. از سوی دیگر هزینه زندگی در سوئیس به اندازه‌ای است اگر یک دانشجویی بسیار اقتصادی زندگی کند و به حداقل‌ها رضایت دهد به ماهی 1200 فرانک نیاز دارد. البته خود دولت سوئیس در هنگام مهاجرت اعلام می‌کند که برای زندگی در این کشور به ماهی 18000 فرانک احتیاج است.» گفتنی است، دختر آقای زاکانی همراه با همسر و فرزندش در این کشور زندگی می‌کرده است و تمام هزینه‌های اعلام شده چند برابر برای آن‌ها بوده است. هزینه زندگی دو نفر با بچه بسیار زیاد می‌شود زیرا طبق بررسی‌ها هزینه مهد کودک در این کشور ماهانه 3000 فرانک است و به همین نسبت می‌توان سایر هزینه‌ها را برآورد کرد.

>هزینه زایمان در سوئیس حدود 100 هزار دلار

این منبع آگاه در ادامه گفت: «دو نفر در سوئیس حداقل به 3000 فرانک برای زندگی نیاز دارند. این هزینه حداقلی برای زندگی است. به عبارتی زندگی که در ماه تنها می‌توانی یک وعده گوشت مصرف کنید و بقیه هزینه‌ها صرف حداقل‌های زندگی می‌شود.دو دانشجو در این کشور ماهی حداقل 100 فرانک هزینه بیمه می‌دهند بیمه‌ای که سقف دارد و هر هزینه درمانی را پرداخت نمی‌کند. دندان من یک مشکل ساده‌ای داشت 500 فرانک برای درمان آن هزینه پرداخت کردم.به طور متوسط برای دو نفر باید 1400 الی 1500 فرانک هزینه یک خانه حداقلی در نظر گرفت. هزینه خوراک دو نفر برای یک ماه حدود 700 فرانک است این هزینه هم برای غذای حداقلی است. تهیه بلیت داخل شهر برای دو نفر 200 فرانک است. » به نظر می‌رسد هزینه زایمان دختر آقای زاکانی نیز مشمول بیمه نشده است چون مشخص نیست دولت سوئیس هزینه زایمان مهاجران خود را پرداخت می‌کند یا این هزینه به عهده خود والدین است.هزینه زایمان در کشوری مانند سوئیس حدود 100 هزار تا 200 هزار دلار است. از سوی دیگر قطعا هزینه غذای زن باردار در ماه بیشتر از 350 فرانک خواهد بود.

>عدم، حق کار در 6 ماه اول ورود

وی ادامه داد: « هرکسی که وارد سوئیس می‌شود در 6 ماه اول حق کار کردن ندارد مگر اینکه دانشجوی دکتری باشد و کار مربوط با پروژه دکتری باشد. همچنین طبق قوانین یک دانشجو 6 ماه بعد از مهاجرت، در هفته تنها حق دارد 15 ساعت کار کند. پس حقوق یک دانشجو با 60 ساعت کار در ماه 1500 فرانک می‌شود. »آقای زاکانی ادعا کرده‌اند که فرزندشان هیچ بورس داخلی و خارجی برای تحصیل خود دریافت نکرده است. همچنین خود ایشان هزینه‌ای برای تحصیل فرزند خود پرداخت نکرده است. پس فرضیه کار کردن دخترشان مطرح می‌شود که طبق قوانین این کشور در 6 ماه اول امکان کار کردن برای دانشجوی فوق لیسانس وجود ندارد و ایشان 1 سال و نیم در آن کشور مقیم بوده‌اند و در واقع تنها یک سال اجازه کار کردن در این کشور را داشته‌اند زیرا بعد به ایران بازگشتند. همچنین زاکانی ادعا کرده است که دخترش دوره 2 ساله تحصیل خود را در 1 سال و نیم سپری کرده است اما بر اساس برنامه درسی سنگین این دانشگاه بعید است که این اتفاق افتاده باشد ضمن اینکه دانشگاه‌های این کشور اغلب اجازه نمی‌دهند که دوره‌های درسی زودتر از موعد پایان یابند.لازم به ذکر است که در هنگام نگارش این گزارش قیمت فرانک 26 هزار تومان است و ما منتظریم که آقای زاکانی به صورت شفاف به فرضیات روزنامه آفتاب یزد پاسخ دهند.

آفتاب یزد