در حالی که مسوولان سوئیسی از شروع به کار سازوکار جدید برای مبادلات انسان‌دوستانه خبر دادند، رئیس کل بانک مرکزی، صرف انجام مکانیزم فنی مبادله بدون امکان انتقال منابع را کافی ندانست و فراهم‌سازی مکانیزم انتقال منابع و تأمین مالی آن را معیار مهمی برای ارزیابی صحت ادعای آمریکایی‌ها اعلام کرد. به گفته همتی، انتقال انجام شده در کانال جدید از طریق منابع بانک مرکزی در یک بانک سوئیسی صورت گرفته است.

فعال شدن کانال تجاری سوئیس

سوئیس در انتهای هفته گذشته در یک اطلاعیه اعلام کرد که «اولین پرداخت از طریق کانال تجاری این کشور با ایران برای ارسال دارو، به‌طور آزمایشی انجام شده است و به زودی به شکل کامل به جریان می‌افتد.» در این اطلاعیه، نام این ارتباط، مکانیزم تجاری بشر دوستانه سوئیس (SHTA) معرفی شده است و در تاریخ ۲۷ ژانویه، یک تراکنش آزمایشی برای خرید دارو صورت گرفته است. هدف از این مکانیزم، اطمینان از صادرات و تجارت شرکت‌ها برای تبادل کالاهای خوراکی، دارویی و پزشکی در سوئیس، از طریق بانک‌های این کشور اعلام شده است. در حقیقت، این کانال پرداخت‌های صورت گرفته را تضمین خواهد کرد که از تحریم‌ها مصون بماند. از سوی دیگر، وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز تضمین‌های لازم را برای انجام این معاملات مالی انجام خواهد داد. این اطلاعیه در بخش دیگری عنوان کرده است که اولین محموله شامل داروهای سرطانی و داروهای مورد نیاز پیوند عضو بوده که به میزان ۳/ ۲ میلیون یورو ارزش دارند. در بخش پایانی این اطلاعیه نیز عنوان شده که با توجه به خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در ماه می ‌سال ۲۰۱۸، ارسال کالاهای انسان‌دوستانه به ایران، با دشواری روبه‌رو شده، اگرچه این کالاها مشمول تحریم‌ها نیست. اما با توجه به خطر تحریم‌ها، موسسات مالی حاضر به همکاری با ایران نبودند. از سوی دیگر، کانال‌های باقیمانده نیز گران، پیچیده و غیر قابل اطمینان بودند. در کنار این اطلاعیه، سفارت سوئیس در تهران نیز تاکید کرد: «(این اقدام) نقطه عطفی مهم پس از اولین پرداخت موفق برای محموله دارویی، به‌طور آزمایشی و آماده شدن بستر سازوکار مالی، برای تحویل کالاهای انسان‌دوستانه نظیر اقلام کشاورزی، غذایی، دارویی و تجهیزات پزشکی است.» سفارت سوئیس در تهران، از تمام طرف‌های ایرانی، سوئیسی، آمریکایی و همچنین نهادهای مرتبط تشکر کرده است.

واکنش رئیس کل بانک مرکزی

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به اخبار منتشر شده در مورد سازوکار مبادله کالاهای کشاورزی و دارو توضیح داد: داروی مبادله شده با پیگیری و درخواست سفارت سوئیس و در حد ۵/ ۲ میلیون دلار آن هم از طریق منابع موجود بانک مرکزی نزد یک بانک سوئیسی و از طریق شرکت‌های سوئیسی بوده است.همتی با اشاره به کارشکنی مداوم آمریکایی‌ها در نقل و انتقال منابع برای مبادلات کالاهای اساسی و دارو تاکید کرد: «اگر آمریکایی‌ها واقعا مدعی همراهی برای تامین دارو و کالاهای کشاورزی هستند، باید مکانیزم بانکی برای انتقال و تامین منابع خرید کالاهای اساسی را فراهم سازند.» رئیس کل بانک مرکزی صرف انجام مکانیزم فنی مبادله بدون امکان انتقال منابع را کافی ندانست و فراهم‌سازی مکانیزم انتقال منابع و تامین مالی آن را معیار مهمی برای ارزیابی صحت ادعای آمریکایی‌ها اعلام کرد. با توجه به توضیحات ارائه شده از سوی مقامات ایرانی و سوئیسی به نظر می‌رسد سازوکاری که تحت عنوان «شتا» مطرح‌شده، تنها مختص انتقال اقلام دارویی و غذایی از سوی بانک‌ها و شرکت‌های سوئیسی بوده است. اما باید منتظر ماند و دید که در گام‌های آینده آیا کشورها و شرکت‌ها دیگر نیز می‌توانند از این سازوکار برای انتقال تجاری استفاده کنند. هر چند که به نظر می‌رسد با توجه به اطلاعات ارائه‌شده، این انتقالات باید با تایید و نظارت آمریکا صورت گیرد و در نتیجه، امکان ایجاد محدودیت‌ها همزمان با تشدید تحریم‌ها وجود دارد.

منبع: دنیای اقتصاد