تازه ترین گزارش بانک مرکزی از متغیرهای پولی کشور، هشدار چندی پیش اقتصاددانان درباره تبعات خطرناک رشد اخیر بورس را تایید می کند. بر این اساس مشاهده می شود تمایل مردم و فعالان اقتصادی از نگهداری سپرده های مدت دار با سرعت زیادی، به سوی نگهداری پول در حساب های جاری و سپرده های با قابلیت نقدشوندگی زیاد تغییر کرده که این موضوع مانند یک چاشنی انفجاری برای ایجاد تورم عمل خواهد کرد.

چندی پیش 25 پژوهشگر مالی و اقتصادی، در نامه ای، درباره تبعات جهش شاخص بورس هشدار دادند. آن ها بر خلاف برخی تصورات موجود که رونق بورس را موجب کاهش قدرت نقدینگی می داند، به خطر تورم زایی رشد شدید بورس اشاره کرده بودند. به عقیده آنان، این رشد ناشی از انتظاراتی بوده که یکی از عوامل مهم ایجاد آن مخابره پیام های پی در پی از بدنه سیاست گذاری برای حمایت ویژه از بورس است. بر این اساس پیش بینی این اقتصاددانان نشان می داد که با تبدیل شبه پول (یعنی سپرده های مدت دار) به پول (مانند اسکناس، مسکوک و سپرده های جاری که نقدشوندگی بالایی دارند) آن هم تحت نیروی قوی انتظارات شکل گرفته در بورس، تولید با سرمایه گذاری و تامین مالی داخلی بیش از پیش تعطیل شده و زمینه برای رشد جهش قیمت در بازار کالاها و خدمات و همچنین بازارهای سفته بازی نظیر ارز و طلا به وجود خواهد آمد. موضوعی که با خود، رشد متغیرهای پولی نظیر پایه پولی و نقدینگی ناظر به ایجاد تورم بالا را به همراه خواهد داشت.

در این راستا، دیروز بانک مرکزی آمارهایی را منتشر کرد که نشان می دهد این پیش بینی و اعلام خطر درست بوده است. نخستین شاخص مهم در این گزارش، نقدینگی است که از حاصل جمع پول و شبه پول به دست می آید. در حالی در پایان خردادماه امسال نسبت به خرداد 98، نقدینگی 34.2 درصد رشد کرده و به دو هزار و 657 هزار میلیارد تومان رسیده که در این میان رشد شبه پول 29.1 درصد و رشد پول 61.5 درصد بوده است. این بدان معناست که سرعت رشد اجزایی از نقدینگی که قدرت جابه جایی و نقدشوندگی بالایی دارند، در این یک سال، دو برابر شبه پول بوده است. 

در این میان، علت رشد شدید و کم‌نظیر حجم «پول» در یک سال منتهی به خرداد ماه امسال را می توان افزایش بی‌سابقه سپرده‌های دیداری (به طور خلاصه سپرده های جاری) دانست که در یک سال منتهی به خردادماه امسال، 70.4 درصد رشد کرده اند.  در این میان، تعدیل رشد بورس و تثبیت نسبی نرخ ارز از ابتدای مرداد در کنار افزایش نرخ سود بانکی که طی روزهای اخیر محقق شد، می تواند روند خطرناک فعلی را تغییر دهد.

روزنامه خراسان