توسعه گردشگری سلامت درحالی تبدیل به یکی از بازارهای هدف گردشگری ایران شده که درحال حاضر فقط ۱۶۰ بیمارستان دارای IPD در کشور فعال هستند. ضمن آنکه رقبای ایران گوی گردشگری سلامت را ربوده‌اند.
چندی پیش ولی تیموری (معاون گردشگری کشور) در ابلاغیه‌ای به مدیران کل میراث و گردشگری تمام استان‌های کشور بر الزامات پذیرش گردشگران حوزه سلامت و ارائه مجوز به شرکت‌های فعال در این حوزه تاکید کرد.
او در این ابلاغیه آورد: عطف به توافق نامه مورخ ۲۴ اردیبهشت ۹۸ سازمان متبوع با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در بند ۱۲ از تعهدات وزارت مذکور، صراحتا اعلام شده است که به منظور جلوگیری از فعالیت غیرقانونی، وزارت بهداشت - درمان و آموزش پزشکی کلیه بیمارستانهای دارای (IPD) را مکلف به پذیرش گردشگر پزشکی و بیماران بین‌الملل از طریق شرکت‌های خدمات مسافرتی و گردشگری نموده است.
تمام این صحبت‌ها درحالی مطرح می‌شود که درحال حاضر فقط حدود ۱۶۰ بیمارستان، کلینیک و مرکز درمانی ایران دارای IPD هستند.
امین حقیقت (دبیر شورای راهبردی گردشگری سلامت) در این خصوص گفت: بر اساس توافق انجام شده، بیمارستانهای دارای (IPD) به منظور جلوگیری از فعالیت غیرقانونی دیگر افراد خصوصا دلال‌ها موظف هستند بیمار را از طریق شرکت‌های خدمات مسافرتی و گردشگری پذیرش کنند. البته اگر بیماران به صورت انفرادی مراجعه کنند، پذیرش انجام خواهد شد. ضمن آنکه تجربه ثابت کرده که تعداد گردشگران سلامت که به صورت انفرادی به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند، بسیار کم است.
او ادامه داد: دراین خصوص بیمارستان‌ها موظف هستند مدارک بیمار را بررسی کنند و در غیر اینصورت بیمار را پذیرش نکنند. این مهم از وزارت بهداشت خواسته شده، ضمن آنکه بیمارستانهای دارای (IPD) باید با سایر بیمارستان‌ها تفاوت داشته باشند و باید افرادی باشند که ویژه این مهم آموزش دیده باشند.
هرچند به گفته دبیر شورای راهبردی گردشگری سلامت در حال حاضر حدود ۱۶۰ بیمارستان دارای IPD هستند اما این تعداد فقط حدود ۱۶ درصد کل بیمارستانهای کشور را دربرمی‌گیرند چراکه بنابر بر مبنای سالنامه آماری حدود ۹۵۰ بیمارستان در کشور فعال هستند.
حقیقت خاطرنشان کرد: بیشتر این بیمارستان‌ها در تهران، شیراز و مشهد فعال هستند و در سایر شهرها درصد بسیار کمی از این بیمارستان‌ها فعال هستند. البته از وزارت بهداشت خواهش کردیم تا تعداد بیمارستانهای IPD را افزایش دهد ضمن آنکه نمی‌خواهیم کیفیت فدای کمیت شود و درجه خدمات به سطحی برسد که به مردم خودمان ارائه می‌دهیم. البته که مردم خودما نیز شایسته دریافت چنین سرویسی در حوزه خدمات درمانی و سلامت نیستند و باید خدمات عالی دریافت کنند. به هر حال باید به گردشگران سلامت مانند یک مهمان بنگریم.
دبیر شورای راهبردی گردشگری سلامت خاطرنشان کرد: در حوزه گردشگری سلامت شاهد حضور دلالان هستیم که در عین انجام کارهای بیمار، خودشان هم ذینفع هستند. این درحالی است که اگر گردشگران سلامت از طریق دفاتر خدمات مسافرتی اقدام کنند، قطعا تحت کنترل قیمت‌ها و خدمات دریافتی قرار می‌گیرند و دیگر به قول معروف کلاه سرشان نمی‌رود. چراکه کد رهگیری دریافت می‌کنند و اطلاعات آنها در سامانه‌ای خاص ثبت می‌شود.
حقیقت درخصوص صدماتی که فعالیت دلالان به حوزه گردشگری سلامت وارد کرده، گفت: در همه جای دنیا شاهد فعالیت دلالان در عرصه‌های مختلف هستیم. اگر این فعالیت در چارچوب تعیین شده انجام شود، حتا می‌تواند سودمند باشد اما اگر از چارچوب خارج و سودجویانه می‌شود، آسیب می‌زند. در حوزه گردشگری سلامت به دلیل آنکه تعدادی از مراکز درمانی و کلینیک‌ها از برخی دلالان حمایت می‌کنند، شاهد دریافت هزینه‌های گزاف از گردشگران سلامت هستیم. همچنین وعده‌های واهی داده می‌شود و آنچه در عمل انجام می‌شود متفاوت از وعده‌های ارائه شده است.
دبیر شورای راهبردی گردشگری سلامت با اشاره به شکایاتی که در حوزه گردشگری سلامت شاهد هستیم، گفت: به طور مثال در سال ۹۷ شاهد بیش از ۱۰۰ مورد شکایت از گردشگران عمانی داشتیم که در سفارت عمان ثبت شده است.
او با اشاره به آنکه آمار دقیقی از فعالیت دلالان گردشگری سلامت به واسطه غیر قانونی بودن فعالیت‌شان دراختیار ندارند، گفت: بیمارستان‌هایی که با دلالان کار می‌کنند نیز آمار پذیرش خود را ارائه نمی‌دهند اما می‌توان گفت تا پایان سال ۹۷ و قبل از آنکه برخی اقدامات در این حوزه به صورت جدی آغاز شود، به همان نسبت که شاهد حضور گردشگران سلامت در قالب قانونی و توسط دفاتر مسافرتی بودیم، دلالان نیز در این عرصه فعال بودند. اما سعی ما برآن است تا با اعتبار دهی و اعتبار سنجی و کانالیزه و قانونمند کردن روند، این حوزه را مدیریت کنیم.
هرچند حقیقت آمار دقیقی از تعداد گردشگران سلامت کشور در اختیار نداشت اما تاکید کرد: در شورای راهبردی گردشگری سلامت برنامه‌ای وجود دارد تا بتوانیم با برقراری ارتباط بین برخی دستگاه‌های مرتبط، آمار دقیقی در این حوزه منتشر کنیم. به زودی پروتالی رونمایی خواهد شد که اطلاعات کامل این حوزه را نشان می‌دهد.
به گفته حقیقت، بیشترین تعداد گردشگران سلامت ایران از کشورهای همسایه مانند افغانستان، عراق و عمان و آذربایجان هستند که برای عمل‌های زیبایی مانند کاشت مو و پوست و درمان چشم می‌آیند. همچنین از زمانی که شاهد نوسان بازار ارز بودیم، از افغانستان و عراق برای چکاپ‌های دوره‌ای و گرفتن عکس و MRI و حتا کارهای تشخیصی به ایران می‌آیند. در شیراز شاهد پیوند کبد هستیم و ...
دبیر شورای راهبردی گردشگری سلامت درخصوص ورود گردشگران اروپایی در حوزه سلامت گفت: از اروپای شرقی، حوزه بالکان، بلاروس و... برای عمل‌های زیبایی به ایران می‌آیند اما تعداد آنها بسیار کم است.
هرچند این روزها ایران به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری سلامت و پزشکی در منطقه معرفی می‌شود اما به گفته حقیقت، رقبایی مانند هند، ترکیه و تایلند در این حوزه قوی عمل می‌کند و گوی رقابت را از ایران ربوده‌اند. در حوزه تبلیغات و بازاریابی ضعیف عمل می‌کنیم. در حضور فعالان گردشگری سلامت در جوامع بین‌المللی نیز ضعیف هستیم. بیمارستانهای ما اشباع هستند و حتا نمی‌توانند پاسخگوی نیاز بیماران داخلی باشند از این رو احساس نیاز نمی‌کنند تا در حوزه گردشگری سلامت نیز ورود کنند. این درحالی است که در کشورهای رقیب ایران، مانند ترکیه، مراکزی در حوزه گردشگری سلامت فعال هستند که فقط در این حوزه به صورت تخصصی فعالیت می‌کنند. اما در ایران چنین مراکزی وجود ندارد.
ایلنا