کنکور سراسری امسال با تمام ادوار گذشته‌اش متفاوت بود؛ کنکوری که در آن داوطلبان به نظام قدیم و نظام جدید تقسیم شده بودند و برای هر گروه نیز سوالات خاص خودشان طراحی شد، هرچند کنکور امسال امیدها را در دل داوطلبان هر دو نظام زنده کرد، اما بعد از پایان ماراتن کنکور خبر عدم‌تراز شدن نمرات هر نظام به صورت جداگانه شوک جدیدی را به هر دو گروه از داوطلبان وارد کرد، تا جایی که داوطلبان نظام قدیم حالا کمپین اعتراضی «نظام- قدیم» را در اینستاگرام راه‌اندازی کرده‌اند؛ کمپینی که اعضای آنها خواهان ارزیابی داوطلبان نظام قدیم در گروه خودشان هستند و معتقدند روندی که سازمان سنجش در پیش‌گرفته باعث می‌شود نه‌تنها آنها، بلکه داوطلبانی که در زمره نظام جدید تعریف می‌شوند نیز ضرر کنند.
اطلاعیه دیرهنگام سازمان سنجش اما نکته قابل‌تامل اینجاست که سازمان سنجش در اطلاعیه‌ای که در 20 تیر 98 منتشر کرده درباره نحوه ترازکردن داوطلبان این‌طور آورده است: «هرچند دو مجموعه سوال برای دو نظام آموزشی طراحی شده و ممکن است نوع سوالات در دو نظام متفاوت باشد، اما سوالات به‌گونه‌ای طراحی شده که سطح دشواری یکسانی دارند، به‌ویژه اینکه از مباحث مشترک دو نظام آموزشی قدیم و جدید (3-3-6) سوال یکسان طراحی شده است، بنابراین تراز نمرات خام آزمون به صورت کلی در هر درس و گروه با هم محاسبه خواهد شد و نمرات هر نظام به صورت جداگانه تراز نمی‌شود.» و نکته جالب اینجاست که حتی این اطلاعیه نیز خود باعث ایجاد ابهامات جدیدی در ذهن داوطلبان نظام قدیم شده است، اول اینکه چطور تراز نمرات خام هر درس و گروه با هم محاسبه خواهد شد، اما در مرحله بعدی قرار نیست تراز داوطلبان نظام قدیم و جدید به صورت جداگانه اعلام شود و همترازی برای آنها لحاظ خواهد شد؟ مساله‌ای که با توجه به عدم‌واکنش مسئولان سازمان سنجش علی‌رغم گذشت بیش از یک هفته از راه‌اندازی کمپین اعتراضی داوطلبان نظام، باعث شده هر روز بر ابهامات ذهنی آنها افزوده شود.
علاوه‌بر آن جمعیت داوطلبان نظام قدیمی که در کنکور امسال شرکت کردند به حدی است که نتوان به راحتی از کنار آنها گذشت، چراکه به گفته شاهین حسین‌زاده، داوطلب نظام قدیم گروه ریاضی که این روزها ادمین صفحه اعتراضی «نظام – قدیم» در اینستاگرام است، امسال 50 درصد داوطلبان نظام قدیم و 50 درصد دیگر نظام جدید بودند و این موضوع می‌طلبد تا مسئولان سازمان سنجش نسبت به این مساله توضیح دهند. اما نکته جالب اینجاست که در گروه علوم تجربی 60 درصد از داوطلبان نظام قدیم و 40 درصد نظام جدید بودند و این مساله نیز به خاطر اهمیت این گروه آزمایشی است.
داوطلبان نظام قدیم و جدید در 3 مولفه با یکدیگر متفاوتند حسین‌زاده درباره مشکلات ایجاد‌شده برای داوطلبان نظام قدیم به خاطر همترازی با نظام جدیدی‌ها به «فرهیختگان» این‌طور می‌گوید: «قطعا زمانی که شرایط این دو گروه از داوطلبان با هم مساوی نبوده، هم‌ترازشدن‌شان مشکلاتی را ایجاد می‌کند و قطعا سنجش آنها در شرایط یکسان به ضرر هر دو طیف از داوطلبان تمام می‌شود. شما تصور کنید در درسی مانند زیست‌شناسی در رشته علوم تجربی داوطلبان نظام قدیم باید کتاب 660 صفحه‌ای را می‌خواندند، اما داوطلبان نظام جدید با کتاب 460 صفحه‌ای روبه‌رو بودند و این یک نمونه برای عدم‌یکسان بودن شرایط داوطلبان کافی است.»
این داوطلب نظام قدیم با تاکید بر اینکه آموزش و پرورش در بازنگری کتاب‌ها، ملاک اصلی را بر کم‌کردن حجم آثار و همچنین ساده‌تر کردن مطالب گذاشته است، درحالی که داوطلبان نظام قدیم اصلا با چنین وضعیتی روبه‌رو نبوده‌اند، تصریح می‌کند: «داوطلبان این دو گروه در کتاب‌هایشان با یکدیگر متفاوتند، حال چرا باید بعد از کنکور سازمان سنجش آنها را هم‌تراز کند؟ علاوه‌بر اینکه سطح سوالات نیز در کنکور امسال یکسان نبوده است.»
حسین‌زاده معتقد است: «در درس شیمی داوطلبان نظام قدیم که کتاب درسی‌شان بیشتر مساله‌محور بوده، قطعا نیازمند زمان زیادی بودند و حتی در درسی مانند زیست‌شناسی خود اساتید این حوزه اذعان کردند که سوالات طرح‌شده این درس برای نظام قدیمی‌ها در کنکور 98 نسبت به نظام جدیدی‌ها چالشی‌تر بوده، این هم دلیل دومی است که می‌گوییم همترازی این دو نظام باعث نادیده گرفتن حق داوطلبان می‌شود.»
در اطلاعیه‌های سنجش حرفی از همترازی داوطلبان نبوده است ادمین صفحه اعتراضی «نظام- قدیم» می‌گوید: «ایراد سوم این است که در همه ادوار کنکور رسم بر این بود که از فصل کتاب‌ها تعداد مشخصی سوال طرح می‌شد که به اصطلاح به آن بودجه‌بندی هر درس می‌گویند و علی‌رغم ثابت بودن این مساله در 10 سال گذشته، داوطلبان نظام قدیم زمانی که در جلسه کنکور امسال حضور یافتند، متوجه شدند سازمان سنجش کتب نظام جدید را برای طراحی سوالات هم از نظر تعداد سوالات و هم از نظر سطح سوالات ملاک قرار داده است.»
حسین‌زاده با تاکید بر اینکه طبیعتا شرایط داوطلبان نظام قدیم با نظام جدید در کنکور 98 یکسان نبوده است، ادامه می‌دهد: «اما نکته اصلی اینجاست که نه‌تنها در سایت سازمان سنجش، بلکه در دفترچه ثبت‌نام نیز اصلا به هم‌تراز شدن نظام قدیمی‌ها و جدیدها اشاره‌ای نشده بود و تصور داوطلبان این بود که هر داوطلب براساس نظام خود مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.»
او می‌گوید: «در درس شیمی نیز بسیاری از اساتید این درس معترف هستند که این درس در نظام قدیم 30 درصد نسبت به کتاب شیمی نظام جدید سخت‌تر است اما هیچ‌کدام از این مولفه‌ها در اعلام نمره تراز داوطلبان نظام قدیم لحاظ نمی‌شود که این مساله مهمی است. علاوه‌بر این نباید فراموش کرد که تنها تغییر 10 درصدی در تراز هر داوطلب می‌تواند رتبه او را تا چهار برابر تغییر دهد.» داوطلب نظام قدیم به اطلاعیه‌های سازمان سنجش اشاره می‌کند و می‌گوید: «این سازمان تنها اعلام کرده بود از بخش‌های مشترک کتب نظام قدیم و جدید، سوالات مشترکی در کنکور خواهد آمد، اما در عمل تمرکز اصلی سوالات با نظام جدید بود و همین مساله هم باعث شد عملا بحث بودجه‌بندی فصل‌های درسی برای داوطلبان نظام قدیم از بین برود و کار برای این دسته از داوطلبان سخت شود، بعد از این اتفاق امروز با هم‌تراز شدن داوطلبان نظام قدیم و جدید روبه‌رو هستیم که بالطبع در نتیجه نهایی برای داوطلبان نظام قدیم بسیار اثرگذار است.» حسین‌زاده با بیان اینکه قطعا وقتی دو نوع داوطلب شرکت‌کننده در کنکور امسال داشتیم، سازمان سنجش باید تراز هر گروه را به صورت جداگانه محاسبه و اعلام کند، تصریح می‌کند: «بعد از اینکه تراز هر گروه به صورت مجزا اعلام شد، باید در مرحله بعدی رتبه داوطلبان به صورت یکجا اعلام شود، نه اینکه علی‌رغم متفاوت بودن شرایط داوطلبان شرکت‌کننده، در نمره‌دهی به آنها شرایط‌شان یکسان لحاظ شود.»
او می‌گوید: «البته هم‌تراز شدن تنها به داوطلبان نظام قدیم آسیب نمی‌زند، چراکه نظام جدیدی‌ها نیز معتقدند کتاب‌هایشان جدید بوده و معلمان‌شان تسلط کافی بر آنها نداشتند و از سوی دیگر نتوانسته‌اند کتاب‌های تست‌زدنی قوی نیز داشته باشند و قطعا هم‌تراز کردن هر دو گروه به ضرر هر دو خواهد بود.»
داوطلب نظام قدیم معتقد است: «قطعا زمانی که نمره تراز به معنی نمره ارزش هر داوطلب محسوب می‌شود، نمی‌توان به راحتی از هم‌تراز کردن داوطلبان هر دو گروه چشم‌پوشی کرد، چراکه این کار به نتیجه نهایی هر داوطلب ضرر زیادی می‌زند.»
روزنامه فرهیختگان