ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت درخصوص تبلیغات خارج از عرف پزشکان در فضای مجازی با اشاره به اینکه تبلیغات دارویی کلاً ممنوع است و این موضوع دو زمینه اخلاقی و فلسفی و زمینه قانونی دارد، افزود: بازار طبی و مسایل پزشکی مصداق شکست بازار است و در آن تقاضای القایی و القای خدمات غیر ضروری به دلیل اختلاف سطح آگاهی که بین ارائه کننده خدمت و دریافت کننده آن وجود دارد و بیمار معمولاً تجربه ای در خرید خدماتی که به آن پیشنهاد می شود ندارد، روی می دهد. برای مثال بیمار درخصوص ضروری بودن انجام آزمایش یا سونوگرافی که تجویز می شود تجربه ای ندارد.

حریرچی بیان کرد: موضوع دیگر، تعارض منافع در حوزه پزشکی بین گروه های مختلف است که شامل سه مرحله است، بیش درمانی و بیش تشخیصی از جمله این مراحل محسوب می شود که در کشورهای غربی هم شایع هستند. برای مثال، با اینکه آنژیوگرافی لازم نیست ولی تجویز می شود.

وی تصریح کرد: مرحله دیگر، پزشکی سازی (medicalezation) است. مثلاً موضوع زیبایی یا مواردی مانند تقویت حافظه یا افزایش قد که جزو اعمال پزشکی نیستند. مرحله سوم نیز، تجاری سازی است که کار از دست پزشکان و سیستم بهداشت و درمان خارج می شود. امور زیبایی و تزریق مواد که حتی آرایشگاه ها هم در آن ورود کرده اند، از جمله مثال های تجاری سازی است.

وی در ادامه موضوع را از منظر قانونی تشریح کرد و افزود: طبق ماده ۷ آیین نامه بند ب ماده ۳ قانون نظام پزشکی، تبلیغ دارو و ذکر خواص درمانی در رسانه های عمومی که مخاطب آنها عموم مردم هستند، ممنوع است.

معاون کل وزارت بهداشت با اعلام اینکه پرونده ۱۱۲ کانال تبلیغ غیر اخلاقی دارو تشکیل شده و نامه های آن برای پلیس فتا ارسال شده است، ادامه داد: برای مثال، وزارت بهداشت مجوزی را به محصول تقویت مو می دهد اما ذی نفعان آن محصول، به طور اغراق آمیز و غیر واقعی اثربخشی آن محصول را با ذکر داشتن مجوز وزارت بهداشت تبلیغ می کنند در حالی که وزارت بهداشت صرفاً مجوز برای تقویت موهای موجود داده و بیش از آن مجوزی صادر نکرده است.

دکتر حریرچی با تاکید بر اینکه، طبق ماده ۸ همان آیین نامه، تبلیغاتی که ادعایی مبنی بر اثرات درمانی، تشخیصی، پیشگیری و بازتوانی دارند حتماً باید مجوز وزارت بهداشت را داشته باشند، افزود: عمده تبلیغات پزشکی باید با نظارت سازمان پزشکی باشد و پیشنهاد ما این است که مدعی العموم به این موضوع وارد شود؛ چراکه طبق آیین نامه مذکور نشان دادن قسمتی از بدن بیمار حتی با رضایت خودش، ممنوع است و حتی شامل مواردی که خلاف اخلاق هستند نیز می شود. اطلاق این آیین نامه کلی است و حتی در کشورهای اروپایی نیز چنین تبلیغاتی موجود نیست و انجام نمی شود.

وی، تبلیغات در حوزه پزشکی را تحث تاثیر تقاضای القایی و تقسیم منابع بین گروه های مختلف ذکر کرد و گفت: گاهی تبلیغات در قالب برنامه های گفتگو محور در روزنامه ها و صدا و سیما منتشر می شوند که جنبه رپرتاژ داشته و اثر تبلیغی دارند؛ چراکه برخی از مردم تصور می کنند حتماً پزشکی که در رسانه ملی درخصوص موضوع پزشکی صحبت می کند قطعاً پزشک حاذق و برجسته ای است و بر مبنای همین تصور مراجعات بیماران به مطب پزشک مذکور به شدت افزایش پیدا می کند در حالی که اکثر پزشکانی که در برنامه های صدا و سیما حضور پیدا می کنند در سطح متوسط هستند.

دکتر حریرچی در پایان درخصوص راهکارهای برخورد با این تبلیغات خاطرنشان کرد: بهترین راه حل این معضل، پیشگیری و آموزش جامعه پزشکی است. در وهله دوم باید مقابل ابزار تجاری سازی و تبلیغات منفی قرار گیریم و در مرحله سوم برخورد با متخلفین را مد نظر قرار دهیم. در همین راستا سازمان نظام پزشکی عزم خود را جزم کرده که با هدف صیانت از جامعه پزشکی با متخلفین برخورد کند. البته برخوردها و مجازات ها تاکنون بازدارنده نبوده اما با عزمی که به وجود آمده در تلاشیم این اقدامات، بازدارنده باشند.

منبع: مهر