مرکز مطالعات استراتژیک الفرات:
مزایده فروش ارز در عراق، اقتصاد ایران را احیا می‌کند؟ / آیا تهران به دنبال افزایش ارزش ارز داخلی عراق است؟
مرکز مطالعات استراتژیک الفرات در تحلیلی به قلم د. حيدر حسين آل طعمة نوشت: اخیرا در شبکه های اجتماعی شاهد انتشار مقالاتی با این عنوان هستیم: «مزایده فروش ارز در عراق، نابودی اقتصاد عراق و احیای اقتصاد ایران». واقعیت امر آن است که این مضمون فکری در مقالات مختلفی تکرار شده است و انچه در این میان مطرح می شود، میزان استقلال عمل بانک مرکزی عراق است که به گفته برخی کارشناسان، نه تحت سیطره دولت عراق، بلکه حامی منافع اقتصادی دولتهای همسایه است.
در ادامه این مطلب آمده است: در حقیقت، مناقشه هایی که در خصوص مدیریت ارزش دینار عراقی و ارتباط دینامیک آن با اقتصاد ایران وجود دارد، انگیزه اصلی نوشتن مقاله حاضر است و تلاش می کنیم تا به شکل علمی و بی طرفانه، تلاش ساده ای برای برطرف کردن پیچیدگی های مربوط به این موضوع انجام دهیم:
- نام «مزایده ارز خارجی» به «روزنه ارز خارجی» تغییر یافت و این روزنه تنها یک ابزار سیاست نقدینگی است که با هدف تحقق استقرار در سطح قیمتها اتخاذ می شود.
- مبالغه در ارزش گذاری بهای دینار موجب به فرسایش رفتن ذخایر دلار در بانک مرکزی عراق می شود.
- چرا ارزش گذاری بهای دینار عراقی در این حد تعیین شد؟ دلیل بانک مرکزی، افزایش سطح زندگی مردم عراق است؛ چرا که بخش اعظم کالاهای مصرفی عراقی ها از خارج این کشور وارد می شود.
- بسیاری عقیده دارند که بالا بردن سطح زندگی مردم عراق، به ضرر تولید ملی است که قطعا نمی تواند با تولیدات خارجی ایرانی، ترکی و چینی رقابت کند؛ چرا که هزینه های تولید در عراق بالاست. آیا این بدین معناست که کاهش ارزش دینار عراق باعث حمایت از صنعت و میانگین های تولید می شود؟
قطعا جواب«هرگز» است؛ به این دلیل که عناصر زیادی برای افزایش تولیدات ملی و داخلی در عراق لازم است و در ادامه، سیاست کاهش ارزش دینار شاید بتواند کمکی کند، اما مستلزم فراهم شدن تمام عوامل است؛ نظیر زیر ساختها و تسهیل در برنامه های دولتی برای سرمایه گذاری و حمایت از تولید ملی.
حال، آیا می توان گفت که افزایش ارزش ارز داخلی عراق، تنها به نفع اقتصاد ایران است؟
به هیچ وجه. چرا که افزایش ارزش ارز عراق می تواند به تمام دولتهای صادر کننده به عراق (از جمله چین،ترکیه، مصر، اردن، کشورهای خلیج فارس و تعدادی از دولتهای اسیایی) امتیاز نسبی صدور تولیدات آنها به این کشور را بدهد؛ به این دلیل که بالا رفتن ارزش دینار عراق، افزایش تقاضای مردم این کشور را به دنبال دارد و در سطح گردشگری نیز ارزش بالای دینار عراقی، بر سفرهای مردم عراق به نقاط مختلف دنیا و نه تنها ایران، می افزاید.
در پایان باید به این مهم اشاره کنیم که دولتهای همسایه عراق، و از جمله ایران، بر افزایش ارزش دینار عراق، برای بالا بردن میانگینهای صادرات خود و تحقق رشد اقتصادی، تکیه زیادی ندارند؛ که تعدادی از اسباب آن عبارتند از:
1- تجربه سالهای گذشته ثابت کرده است که تصمیمات سیاسی و اقتصادی در عراق نوسان شدیدی داشته و غیر قابل پیش بینی است.
2- ارزش دینار عراقی با ذخایر دلار این کشور در بانک مرکزی مرتبط بوده و رابطه مستقیمی با درآمدهای دولت عراق از صادرت نفت دارد؛ همین مساله، بر تغییر مکرر قیمتهای نفت در بازارهای جهانی انرژی دلالت دارد.
3- به جای تکیه بر بالا رفتن ارزش دینار عراق، شرکای تجاری عراق (یعنی چین، ترکیه، ایران و اردن) از سالها پیش رقابت سختی با یکدیگر دارند تا بتوانند با کاهش قیمت کالاهای خود و در عین حال، افزایش کیفیت آن، بازارهای این کشور را در قبضه خود در آورند.
انتخاب