مقامات ایران و آمریکا در چندماه اخیر یکی از پرتنش‌ترین دوره روابط و تقابلات دو کشور را تجربه کرده‌اند و در هفته‌های اخیر نیز این تنش‌ها به اوج خود رسیده است.
مقامات آمریکایی در هفته‌های اخیر بارها خواهان مذاکره با ایران شدند و دونالد ترامپ نیز چندین مرتبه اعلام کرده ایرانی‌ها چاره‌ای جز آمدن پای میز مذاکره نخواهند داشت. با این همه، به‌رغم درخواست مکرر ترامپ و اطرافیانش برای مذاکره با ایران، شاهد گسترش تهدیدات و تحریم‌های واشنگتن علیه ایران بوده‌ایم که چشم‌انداز هرگونه مذاکره احتمالی میان آنها را مخدوش کرده‌است.
در همین راستا، بسیاری از ناظران و کارشناسان، تحلیل‌های زیادی را درباره روابط دو کشور ارائه کرده‌اند. یک طیف از تحلیلگران بر این باورند که روابط میان دو کشور به اندازه‌ای متشنج و ملتهب شده که امکان و احتمال هرگونه مذاکره میان آنها از بین رفته است و نمی‌توان در آینده‌ای نزدیک شاهد مذاکره میان مقامات دو کشور بود. از سوی دیگر، برخی دیگر از تحلیلگران، تنش‌ها و درگیری‌های لفظی میان مقامات دو کشور را لفاظی‌های قبل از مذاکره می‌دانند و معتقدند دو طرف انگیزه‌ها و دلایل لازم برای رفتن پای میز مذاکرات را دارند و به‌زودی باید شاهد انجام مذاکرات هرچند پنهانی میان تهران-واشنگتن باشیم. در همین رابطه، پایگاه آمریکایی «بیزینس اینسایدر» در مطلبی مدعی شده که به‌زودی مذاکرات میان ایران و آمریکا آغاز خواهد شد و دو کشور بر سر مسائل مورداختلاف گفت‌وگو خواهند کرد. این رسانه آمریکایی در ادامه آورده است:
برجام حتی در زندگی پس از مرگ‌اش، درگیر دو قطبی ایران و آمریکا است. کسانی که از این توافق حمایت می‌کنند با صدای بلند اعلام کرده‌اند که ایران هرگز به مذاکره مجدد برای اصلاح توافق تن نخواهد داد؛ این درحالی است که مخالفان توافق ادعا می‌کنند که تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از آن، یک توافق بهتر را به‌وجود خواهد آورد. به‌نظر می‌رسد ترامپ بر این باور است که دست یافتن به یک توافق بهتر با ایران امکان‌پذیر است؛ او اخیرا پیشنهاد کرد که بدون پیش‌شرط با ایرانیان مذاکره کند. اما پیشتر، آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی ایران اظهار کرد که مخالف هرگونه مذاکره با آمریکا است چراکه ایالات‌متحده هیچ‌گاه به وعده‌های خود عمل نکرده است.
ترامپ بر این تصور است که می‌تواند مانند کره‌شمالی، با اعمال فشار فزاینده به ایران، آنها را وادار به پذیرش میز مذاکرات کند. اما به‌نظر می‌رسد وضعیت کنونی ایران متفاوت از وضعیت کره‌شمالی است. از این جهت که برخلاف کره‌شمالی که یک اجماع بین‌المللی علیه‌اش وجود دارد، در مورد ایران این اجماع با خروج ترامپ از برجام شکسته است و رئیس‌جمهوری آمریکا قادر به اجماع‌سازی علیه ایران نخواهد بود. یکی از ابزارهای ترامپ برای اعمال فشار بر ایران نفت است؛ با این حال، اگرچه ترامپ درحال تلاش برای کاهش صادرات نفت ایران است؛ اما با کاهش صادرات نفت ایران به بازارهای جهانی، قیمت آن افزایش خواهد یافت که می‌تواند کاهش عرضه را برای ایران جبران کند.
با این حال، ایران در وضعیت دشواری قرار دارد که ممکن است باعث شود تمایلش به مذاکره احیا شود. ترس شرکت‌های اروپایی از سرمایه‌گذاری در ایران، کاهش شدید ارزش ریال و اعتراضات پراکنده در ایران از جمله مشکلات پیش‌روی ایران هستند که می‌تواند منجر به افزایش نیاز ایران به مذاکره‌شود. این رسانه آمریکایی در ادامه مدعی شد: «پوتین ممکن است در دیدار آتی خود با ترامپ در اوایل سال ۲۰۱۹، طرحی برای گسترش محدودیت‌های مربوط به سانتریفیوژها و مواد غنی شده ایران برای ۱۰ تا ۱۵ سال دیگر در قبال رفع کامل تحریم‌های آمریکا علیه ایران ارائه دهد. به عبارت دیگر، محدودیت‌های اعمال‌شده بر غنی‌سازی ایران از سال ۲۰۳۰ تا ۲۰۴۵ گسترش خواهد یافت و در عوض ایالات‌متحده همه تحریم‌های موجود خود علیه ایران- هسته‌ای و غیرهسته‌ای- را حذف خواهد کرد و محدودیتی نیز برای تعاملات ایران با بانک‌های آمریکایی ایجاد نخواهد شد.»
در تئوری، چنین پیشنهادی نمی‌تواند موضع و درخواست‌های ۱۲بندی دولت ترامپ از ایران که از سوی مایک پمپئو اعلام شد را برآورده کند؛ واشنگتن نه‌تنها خواستار پایان دادن به برنامه غنی‌سازی هسته‌ای ایران بلکه به‌دنبال مقابله با سیاست‌های منطقه‌ای ایران نیز است. اما اگر چنین پیشنهادی از سوی پوتین ارائه شود، به سختی می‌توان باور کرد که ترامپ آن را نادیده بگیرد و رد کند و احتمالا این یک پیشنهاد فوق‌العاده و باورنکردنی برای ترامپ خواهد بود. بیزینس اینسایدر در نهایت نوشت: «هرکس مطمئن است که ایرانیان برای اصلاح برجام مذاکره نخواهند کرد، نباید چندان روی آن پافشاری کند! فشارهای داخلی و آمادگی روسیه برای ایفای یک نقش میانجی، می‌تواند ایران را به پذیرش مذاکره متقاعد کند. تاریخ آنها (ایران) نشان می‌دهد که آنها این مسیر را خواهند رفت!»
تابناک