مهندس محمد بحرینیان در نشست فعالین اقتصادی استان که با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت در اتاق مشهد برگزار شد طی سخنانی با اشاره به اینکه آرامش امروزمان را مدیون خون شهدا هستیم دغدغه های خود را در حوزه تولید و صنعت با ذکر سخنانی از رهبر معظم انقلاب آغاز کرد که در تاریخ 10/4/1380 (17 سال پیش و شش سال قبل از شروع تحریم‌ها) فرمودند : «پیش‌قراول توسعه اقتصادی کشور، بخش صنعت است» و در فراز دیگری هشدار می‌دهند: «ما قویاً معتقدیم که فساد مالی و اقتصادی در تشکیلات مسئولان موظف و در میان آنها به بدنه اقتصادی کشور سرایت می‌کند، لذا باید جلوی آن گرفته شود.» حال پرسش من این است که آیا در هیأت دولت تحلیلی درخصوص مسائل ارزی وجود دارد؟ از مسائل ارزي سال‌های 1337 تا 1341 به علت قديمي بودن ميگذرم . اما سالهاي  1371 تا 1374 که همه شما بزرگواران از جمله جناب  آقای جهانگیری تا جناب آقای آخوندی (البته به غیر از آقای آذری جهرمی) در بدنه نظام هم بوده‌اید.  همچنین ازاين هم كه بگذريم سال 1381 در زمان آقای خاتمی که جنابعالي وزیر بوده‌اید و دیدید که چه اتفاقاتی رخ داد؟ اگر انها را فراموش نموده باشيم ديگر سال 90  تاريخ نزديك است كه همه ماديديم كه چه اتفاقي افتاد. مستندات کشور، هشدارهاي مكرر مقام معظم رهبری نشان ازآن دارد كه چه اشتباهاتي را مرتكب شده ايم. از مشكل ارز چندبار بايد يك كشور صدمه بخورد.

«ريچارد نفيو»(Richard Nephew) مسئول تيم طراحي تحریم‌ها عليه ایران، در دوره دوم اوباما و چهره اصلي تيم پشتيبان مذاكره‌كنندگان این توافق در امور تحریم‌ها در وین،  كتابی با عنوان «هنر تحريم‌ها، نگاهي از درون» نوشته که پیشنهاد می‌کنم این کتاب را بخوانید، در صفحه 89 این کتاب آورده است: «هدف اصلی این تحریم‌ها، مشاغل حوزه تولید بوده است» و در صفحه 87 می‌گوید: «به اين ترتيب ارز به صورت مداوم ازايران خارج ميشد وكالاهاي تجملاتي وارد اين كشورميشد.» در زمان جناب آقای احمدی‌نژاد تا اواخر دوران ایشان، به طور متوسط سالانه 79 میلیارد و 960 میلیون دلار ارز براي واردات كالا وخدمات از کشور خارج شد. تعجب دراین است که از سال 1392تا پایان سال 1395در دوران جناب آقای روحانی به طورمتوسط سالانه 80 ميليارد و196 ميليون دلار ارز براي واردات كالا وخدمات از کشور خارج شده است.  می‌توان گفت ما ناخواسته در زمین آنها بازی کرده‌ایم. اما آیا مسئولان اقتصادی در هیأت دولت به مستندات داخل کشورهم توجهی نمي نمايند؟ به طورمثال بانك مركزي درخلاصه تحولات اقتصادی سال 1390کشور در صفحه 1 آورده: «در شرایطی که تشدید تحریم‌ها و مضایق مالی ناعادلانه بین‌المللی عليه کشور، به خصوص در نیمه دوم سال مورد بررسی، فعالیت‌های تولیدی وثبات بازارهاي مالي را هدف گرفته بود.» در حال حاضر که رئیس بانک مرکزی آقای سیف رفته‌اند و آقای همتی به جای ایشان آمده‌اند، نمی‌دانیم در این باره چه تحلیلی دارند! اما آیا معاونین جنابعالي در وزارتخانه نیز تحلیل اقتصادی درخصوص تامين مالي صنعت دارند؟ مقامات بانک مرکزی مونولوگ صحبت می‌کنند، یعنی یکطرفه گزارش‌هایی را احتمالا به رئیس‌جمهور ارائه می‌دهند که این مقدار سرمایه در گردش در بخش تولید پرداخت کرده‌ایم. اینها به اصطلاح «لااله» را می‌گویند و «الا الله» را نمی‌گویند. پرسش این است که چرا این گزارش‌ها را به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارائه نمی‌دهند؟ مگر نه این که این گزارش‌ها مربوط به بخش صنعت و تولید است؟! بطور مثال می‌گویند در سال  فلان اين مقدارهزار میلیارد تومان تسهیلات سرمایه در گردش داده‌ایم، اما اعلام نمی‌کنند که مانده تسهیلات، سهم بخش صنعت چقدر بوده است؟ در زمان آقای نعمت‌زاده جزو شورای مشورتی بودم، اما به توصیه‌های بخش خصوصی توجهی نمی‌شد. یک بار گفتم در شرایطی که کشور تحریم است، آیا سهم بخش صنعت از مانده تسهیلات باید این مقدار باشد؟!  زمان آقای خاتمی سال 1384 سهم صنعت6/31 درصد بوده و با شروع تحریم‌ها در سال 1385، سهم صنعت و معدن از مانده تسهیلات به 6/28 درصد رسیددرسال 1390 كه دور جديد تشديد تحريم ها شروع گرديد، سهم صنعت ومعدن از مانده تسهيلات به 8/22 درصد رسيد. اما گویا مسئولان بانک مرکزی كه خود به مضايق فراهم شده براي توليد در مستند خوداذعان نموده بودند، براي تحليل وروشن نمودن هيئت دولت به خواب رفته بودند‌. همچنین سال 1395 سهم صنعت از مانده تسهیلات 5/18 درصد بوده است. ملاحظه ميگردد درشرايط تحريم به طور مزمن سهم صنعت از مانده تسهيلات كاهشي بوده. حال بگویید صنعتگران با این تسهیلات در صنعت چه کاری می‌توانند انجام دهند؟!

زمان جناب آقای خاتمی در سال 1381 یکسان‌سازی نرخ ارز را مطرح کردند، جایی که کشور به بحران منابع  گرفتارشده بود و در سال 1377 منابع حاصل ازصادرات نفت حدود 9 میلیارد دلار شده بود و گفته شد که تولید کننده‌ها جلو بیایند و دیدیم که بی‌نظیرترین دوران اشتغال کشور از سال 1335 تا الان، در دوران جناب آقای خاتمی بوده است. اما از نیمه دوم دوران ايشان شروع به پایین رفتن کرد، چراکه بخش صنعت را سرکوب کردند و نرخ ارز را افزایش دادند، همانند امروز که عده‌ای در دولت نشسته‌اند و پیشنهاد افزایش نرخ ارز را می‌دهند.  ارز را تا 476 درصد بالا بردند و سهم تسهيلات بخش صنعت ومعدن فقط تنها 32درصد رشد نمود  الان هم می‌بینیم که در تحریم‌ها درسال 95سهم صنعت و معدن 1/18 درصد است درحاليكه سهم بخش خدمات 7/48 درصد شده است. صنعت كشور بيچاره شده است، حال چگونه این صنعت حرفی برای گفتن داشته باشد؟

اگر به کارهای تحلیلی علاقمند باشید، سهم برخی از کشورها را نشان می‌دهم که سهم بخش صنعت از تسهيلات آنان چه مقداراست . امروز صنعتگران و بخش صنعتی حال خوشی ندارند. از یک سو، در سایت وزارتخانه مورخ 11/11/1396دیدیم که شما ارز به شرکت ال جی دادید، اما آیا این شرکت تولید کننده است؟ ال جی وارد کننده ويا حداكثر CKD  کار است. در حال حاضر، 43 واحد دارای پروانه بهره‌برداری تلویزیون در کشور وجود دارد، مانند ال جی، سامسونگ و... آيا واقعا این گونه شرکت‌ها توليد كننده هستند؟ به گمانم همه مونتاژکار هستند.

وزرای ما پس از پیروزی انقلاب، تحليلي وتعریفی از تولید نداشتند و ندارند. ابا داشتند از ارائه تعريف واقعي ، توليد يعني چه؟ كشورهاي ديگر درمراحل توسعه تكليف خودرا روشن نمودند. تولید یعنی 40 درصد ارزش افزوده به بالا داشته باشد. در حال حاضر طبق بيان معاون وزير محترم بهداشت در کشور 160 داروساز داریم. البته آمار وزارتخانه رقم دیگری می‌گوید. آيا اینها توليد كننده هستند؟ ياوارد کننده و بسته‌بندی کننده هستند؟ 161 موتورسیکلت‌ساز داریم و 68 شركت خودروسازي داريم كه عموما  هم مونتاژکار هستند. به نظر شما چرا امروز شرکت ایران خودرو با مشکلاتی مواجه شده است؟ چرا قیمت‌ها باید بالا برود؟ چون ساخت داخلی را نابود كرديم. از سال 1381 تولید داخلی در کشور نابود و خاکسترنشین شد، به راستی که چه کسانی تحلیل اقتصادی می‌دهند؟

درهمين استان خراسان رضوی ما، ميزان سپرده هاي بانكي طبق آمار بانک مرکزی در پايان فروردين 97، معادل 76 هزار و 700 میلیارد تومان است. وقتی سپرده قانونی را از آن کسر کنیم، 67 هزار و 900 میلیارد تومان می‌شود، اما تسهیلاتی که دادند، 38 هزار میلیارد تومان است و مازاد آن، 29 هزار میلیارد تومان است! يعني درحاليكه بنگاهها با مضايق شديد روبرو ميباشند، منابع از آنها دقيق ميشود. هرکس مخالف این آمار است باید به بانک مرکزی اعتراض داشته باشد، چراکه آنها اعلام کرده‌اند. اگر فراموش نكرده باشم، در زمان آقای خاموشی، جنابعالي به اتاق ايران آمدید و صحبتی کردید که به دلمان نشست، گفتید وقتی سربازی به جنگ می‌رود، باید اسلحه داشته باشد، اگر اسلحه نباشد چگونه بجنگد؟ که مصداق این روزهای صنعت است. خواهشم از شما اين است كه شما ازبانك مركزي بخواهيد بگويند مانده تسهيلات هربخش به تفكيك چه مقدار است.

وضعيت نشان ميدهد كه صنعت رهاشده است وبراي تحريم ها نيز بلاتكليفي تاالان وجود دارد.  نفیو هم درصفحه 47 كتاب خود به اين واقعيت به صراحت  اشاره می‌کند که «اما آنچه درعمل اتفاق افتاد اين بود كه ایرانی‌ها نتوانستند پاسخي به تحريمهاي اقتصادي بدهند» و سير وقايع درآن زمان واكنون نشان از درستي اين ابراز نظر ميباشد. امروز شرایط به گونه‌ای شده که بسیاری از نیروهای  واحدها تعدیل می‌شوند و فشار زیادی به بخش صنعت وارد شده است.

شاید آمارها و تحلیل‌ها به درستی به جنابعالي ارائه نگردد. جداول داده و ستانده سال 1390 مركز پژوهشهاي مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد که درآن سال62 درصد کل مالیات کشور را بخش صنعت پرداخته است، درحاليكه سهم بخش صنعت ازكل مانده تسهيلات نظام بانكي كشور درآن سال 8/22 درصد بوده است و سهم بخش کشاورزی نیزكاهشي بوده. شما در دولت‌های مختلف حضور داشته‌اید و شاید اطلاعات اقتصادی ما ضعیف است، بگویید این موضوع را چگونه هضم و حل کنیم؟ صنعتگران چه کار انجام دهند که تعدیل نیرو نداشته باشند؟ بدهی به بانک ایجاد نشود؟ شرايط سختي امروزبرتوليد حاكم شده. مثلا به نوعي تامين مالي مشتريان برعهده توليد كنندگان جزء تر قرارميگيرد كه به عنوان نمونه خودروسازان در موعدهاي سه ماهه وبيشتر وجوه را پرداخت مينمايند، اما پژو، رنو، بنز، بی ام و و فولکس واگن به قطعه‌سازان درزمان 30 روزه می‌دهند. چنين مشكلات صنعتگران توسط ناظرين بيروني درنظر گرفته نميشود، وليكن شماتت ها بطور پيوسته توسط مسئولان اقتصادي يا بانكها نثارآنان ميشود.

در زمان آقای احمدی‌نژاد هم مسائل ارزی مطرح بوده، اما حالا چه اتفاقی افتاده است؟ الان به خاطر 2000 دلار یک خط تولید می‌خوابد، چراکه بسياري از صنعتگران نمي خواهند مثلا به طور غيرقانوني  موبایل وارد کنند و وارد کننده هم نیستیم، ما می‌خواهیم مرّ قانون را رعایت کنیم و فرمایشات رهبر معظم را در دستور کار خود قرار دهیم. جنابعالي ويا هركس كه مسئول وزارت صنعت است بطورذاتي بايد از صنعتگر حمايت كند.

اتاق مشهد