مدیرعامل شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه گفت : راه اندازی صندوق تضمین، اولین گام به سمت CCP (طرف معامله مرکزی) شدن بازار سرمایه است.
صندوق تضمین تسویه معاملات بورس اوراق بهادار، از شنبه، هفتم مردادماه، فعالیت خود را به صورت قطعی آغاز کرد .

مدیرعامل شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه با بیان اینکه صندوق تضمین تسویه معاملات، به عنوان واحدی از تشکیلات شرکت سپرده‌گذاری مرکزی فعالیت می کند، گفت: با استفاده از منابع صندوق تضمین، مخاطرات نکول اعضای پایاپای در تسویه معاملات بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران مدیریت می شود.

حامد سلطانی نژاد ادامه داد: به منظور تسویه به موقع، وجود یک صندوق لازم بود تا از محل آن صندوق منابع لازم برای تسویه کارگزارانی که تاخیر دارند، تامین شود.

وی با اشاره به اینکه جریمه هایی برای کارگزارانی که با تاخیر نسبت به تسویه اقدام می کنند در نظر گرفته شده است، گفت: در تمام دنیا چنین مکانیزم مدیریت ریسکی برای تسویه پایاپای وجود دارد.

وی با بیان اینکه صندوق تضمین تسویه از روز شنبه فعالیت خود را به صورت قطعی آغاز کرده است، اظهار داشت: البته ملاک روز تسویه است و از همین رو، معاملات سهام و اوراقی که زمان تسویه آنها روز شنبه است، مشمول مقررات صندوق تضمین تسویه می شوند.

سلطانی نژاد در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه کارگزاران برای تسویه چه مدت فرصت دارند، خاطرنشان کرد: برای اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت، صکوک و گواهی سپرده t+1 ، یعنی یک روز کاری و برای سهام 3t+ یعنی سه روز کاری فرصت تعیین شده است.

وی با اشاره به اینکه تسویه و پایاپای باید به صورت پیوسته انجام شود تا پول فروشندگان از جانب خریداران به سرعت پرداخت شود، گفت: دراین صورت بازار می تواند برای معاملات روز بعد آماده شود و از همین رو اهمیت دارد تا تسویه و پایاپای سر موقع انجام شود.

سلطانی نژاد با بیان اینکه در دنیا برای مدیریت ریسک، صندوق تسویه راه اندازی شده، اظهار داشت: در بسیاری از کشورها اتاق پایاپای به صورت CCP (طرف معامله مرکزی) است اما در ایران هنوز اتاق پایاپای طرف معامله مرکزی نیست، یعنی اگر کسی نکول کند، اتاق پایاپای مسوولیت کامل پوشش نکول را ندارد.

مدیرعامل شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه تصریح کرد: صندوق تضمین، اولین گام به سمت CCP شدن در بازار سرمایه است.

وی با اشاره به اینکه اعضا این صندوق در حال حاضر فقط کارگزاران هستند، گفت: در بازارهای سرمایه دنیا در بسیاری از موارد بانک ها هم اعضای اتاق تسویه و پایاپای هستند، گاهی نیز یک بانک به نیابت از چند کارگزار، تسویه و پایاپای را انجام می دهد.

سلطانی نژاد ادامه داد: هم اکنون با چند بانک که خودشان کارگزاری دارند، صحبت هایی انجام شده تا آنها هم به عضویت اتاق پایاپای درآیند و به نیابت از چند کارگزار یا کارگزار خودشان تسویه و پایاپای را انجام دهند، این موضوع، به مدیریت ریسک تسویه و انجام تسویه به موقع کمک می کند.

مدیرعامل شرکت سپرده گذاری تاکید کرد: در نظر داریم تسویه و پایاپای به صورت کاملا مکانیزه و الکترونیک انجام گیرد و به همین منظور صحبت هایی با بانک ملی انجام شده است و این بانک هم اکنون در حال تهیه سامانه های مورد نیاز است.

کارگزاران نکول کننده جریمه می شوند

سلطانی نژاد ادامه داد: بر اساس دستورالعمل صندوق تضمین تسویه، جریمه تأخیر، وجه التزامی است که از اعضای پایاپایی که طی مهلت مقرر اقدام به پرداخت بدهی خود در چارچوب این دستورالعمل نکنند، اخذ می‌شود .

وی با بیان اینکه جریمه مطابق با فرمولی که در دستورالعمل قید شده محاسبه می شود، اظهار داشت: به تناسب ساعات و دقایق، مبلغی شارژ می شود و البته تلاش شده تا جریمه ها به گونه ای بازدارنده باشد تا کسی از منابع صندوق استفاده نکند، مگر در شرایط اضطرار.

مدیرعامل شرکت سپرده گذاری تصریح کرد: این جریمه ها به حساب صندوق واریز می شود و بعد از یک دوره سه ماهه میان کارگزاران تقسیم می شود.

توقف معاملات؛ ضمانت اجرا

وی در پاسخ به این سوال که ضمانت اجرای این دستورالعمل چیست، گفت: اگر کارگزاری نکول کرده، جریمه شود و مبلغ تسویه را پرداخت نکند، باتوجه به دستورالعمل صندوق تضمین، شرکت سپرده گذاری می تواند به شرکت بورس و فرابورس اعلام کند تا جلوی معاملات کارگزار متخلف گرفته شود.

وی به اعضای این صندوق توصیه کرد با توجه به اینکه صندوق یک حالت اضطراری دارد، حدالمقدور از منابع این صندوق استفاده نکنند.

مدیرعامل شرکت سپرده گذاری خاطر نشان کرد: با توجه به وضعیت فعلی، منابع در کمیته صندوق تضمین بسیار اندک در نظر گرفته شده و هم اکنون حجم صندوق حدود دو میلیارد و 400 میلیون تومان است، بنابراین اگر چند کارگزار با هم نکول کنند یا تاخیر داشته باشند، این مبلغ قادر به تسویه آن نخواهد بود، از همین رو توصیه می شود تنها کسانی از آن استفاده کنند که در شرایط اضطرار قرار دارند.

سلطانی نژاد با اشاره به اینکه سهم‌الشرکه، درصد مشارکت هر یک از اعضای پایاپای در منابع صندوق تضمین است، گفت: سهم مشارکت، منابعی است که توسط هر یک از اعضای پایاپای در صندوق تضمین به منظور استفاده مطابق مقررات، سپرده می‌شود.

وی یادآور شد: این مبلغ اولیه از خود شرکت های کارگزاری جمع آوری شده است و هر کارگزار به تناسب فعالیت خود، مبلغی را به حساب صندوق واریز کرده و در مجموع دو میلیارد و 400 میلیون تومان جمع آوری شده است.

وی تصریح کرد: در پایان هر دوره سه ماهه این مبلغ توسط کمیته صندوق، متشکل از مدیرعامل شرکت سپرده گذاری، عضو هیئت مدیره شرکت سپرده گذاری و دبیرکل کانون کارگزاران، در مورد ادامه فعالیت و منابع صندوق و سهم الشرکه ای که هر یک از اعضا باید پرداخت کند، تصمیم گیری می کنند.

منبع: سنا