مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی نحوه محاسبه شاخصهای اصلی بورس تهران را مورد ارزیابی قرار داد.

دفتر مطالعات اقتصادی این مرکز با بیان این مطلب که شاخص اصلی بورس تهران، در آذرماه 1387 از شاخص قیمت به شاخص بازده کل (شاخص قیمت و بازده نقدی) تغییر یافته است، افزود: به طور کلی بالا بودن نرخ تورم، بالا بودن نرخ سود انتظارات پایین بودن نسبت به PIE و نقش بالای سود نقدی در بازده کل سهام از جمله دلایل تغییر شاخص بیان شده است.

این در حالی است که عدم تطابق حرکت شاخص با حرکت قیمت ها، سردرگمی سهامداران و کاهش اعتماد بر شاخص از جمله انتقادات وارده بر شاخص جدید که این مسائل موجب شده اند کارکرد شاخص به عنوان نماگر رویه کلی بازار در پرده ابهام قرار گیرد.

مرکز پژوهشهای مجلس افزود: با توجه به اهمیت حیاتی وجود اطلاعات در بازارهای مالی ضروری است که شاخص قیمت برای تمامی روزهای کاری بورس از تاریخ انقطاع آن در آذرماه 1387 تاکنون محاسبه و منتشر شود. البته از آنجا که محاسبه شاخص برای تمامی ساعات معاملاتی دشوار است پیشنهاد می شود حداقل شاخص قیمت بر مبنای قیمت روزانه (قیمت آغازین ، پایانی و یا میانگین این دو) محاسبه شده و در اختیار فعالان بازار قرار گیرد.

این کار، عملا امکان انتخاب یکی از دو شاخص قیمت یا بازده کل را برای فعالان بازار فراهم می کند. در صورت عدم امکان محاسبه شاخص برای زمان های گذشته پیشنهاد می شود که بررسی طراحی شاخص جدیدی با تاریخ مبنا و عدد مبنای جدید (مثلا 1391 و با مبنای 10,000 ) در دستور کار سازمان قرار گیرد. لازم به ذکر است که عدد مبنای شاخص جدید لازم نیست حتما 100 باشد بلکه می توان عدد دیگری را مبنا قرار داد. در نظر گرفتن عدد 10,000 به عنوان مبنا موجب می شود شاخص طراحی شده با شاخص های موجود همخوانی بیشتری داشته باشد.

از سوی دیگر شرکت مدیریت فناوری بورس تهران که مسئولیت محاسبه اطلاعات شاخص را دارد؛ باید طی گزارش های تحلیلی، هرگونه تغییر در پایه شاخص را همراه با دلایل تغییر به مدیریت ارشد بورس گزارش دهد و سازمان بورس نیز گزارش های فوق الذکر را از طریق سایت سازمان در اختیار فعالان بازار قرار دهد.

همچنین با توجه به اینکه حسابرسی شاخص از جمله اموری است که می تواند اطمینان به شاخص را افزایش دهد. در این راستا پیشنهاد می شود در ادوار زمانی مشخص، حسابرسی شاخص توسط یک گروه مستقل و بی طرف از حسابرسان که سابقه کافی در محاسبات مربوط به شاخص داشته باشند؛ انجام شود تا به مدیران بورس و نیز فعالان بازار این اطمینان داده شود که شاخص ها به درستی محاسبه شده اند و تعدیل های لازم در پایه شاخص ها صورت پذیرفته است.

به علاوه ضرورت دارد از طریق آموزش سهام داران به ویژه سهامداران ناآگاه و غیرحرفه ای ، رابطه بین تغییرات شاخص و تغییرات قیمت سهام به صورت شفاف تبیین شود تا سهام داران دچار سوء برداشت نشوند. در این راستا ارائه اطلاعات از نحوه محاسبه شاخص ها و نیز انتشار گزارش از تغییرات در پایه شاخص ها یا دیگر رویدادهای مرتبط با شاخص راهگشا خواهد بود.

مرکز پژوهشهای مجلس در ادامه پیشنهاد کرد که سازمان بورس بررسی های لازم جهت راه اندازی صندوق های شاخص (index fund)را انجام داده و در صورت عدم وجود موانع شرعی، اقتصادی و اجرایی زمینه تاسیس این صندوق ها را فراهم کند زیرا ایجاد چنین صندوق هایی که یک سبد با ترکیب سهام تمام شرکت های بورسی (البته در مقیاس کوچک تر) را بین سرمایه گذاران توزیع می کنند مفید خواهد بود و سرمایه گذاران می توانند به راحتی به میزان بازده شاخص کل سود کسب کنند و از این رو معیار قرار دادن شاخص بورس به عنوان نماگر بازدهی موضوعیت پیدا می کند.

منبع: مهر