انگس دیتون(Angus Deaton)  از سوی آکادمی نوبل به عنوان برنده نوبل اقتصاد 2015 معرفی شد.

این اقتصاددان انگلیسی به دلیل تحقیقات خود در مورد «مصرف، فقر و رفاه» برنده نوبل اقتصاد 2015 معرفی شده است.

دیتون متولد سال 1945 در اسکاتلند انگلیس است و در حال حاضر استاد دانشگاه پرینستون آمریکاست.

موضوع پژوهش دیتون

مطالعه‌ای که دیتون به‌خاطر آن حائز دریافت جایزه نوبل اقتصاد شده است، حول محور سه پرسش کلیدی است (منبع: دنیای اقتصاد) :

1) چگونه مصرف‌کنندگان هزینه‌های خود را بین کالاهای مختلف توزیع می‌کنند؟ پاسخ به این پرسش نه تنها برای توضیح و پیش‌بینی الگوهای دقیق مصرف ضروری است، بلکه در بررسی اینکه چگونه اصلاح سیاست‌ها، به‌عنوان نمونه تغییر مالیات بر مصرف، بر رفاه گروه‌های مختلف تاثیر می‌گذارد، نیز نقشی حیاتی ایفا می‌کند. دیتون در مطالعات اولیه خود حدود سال 1980 الگویی را با نام «سیستم تقاضای نزدیک به ایده‌آل» معرفی کرد که یک روش انعطاف‌پذیر و در عین حال ساده برای ارزیابی این موضوع بود که چگونه تقاضا برای هر کالا به قیمت همه کالاها و درآمد فرد بستگی دارد. رویکرد بررسی دیتون و اصلاحات بعدی که او بر این روش خود اعمال کرد، اکنون هم در محافل دانشگاهی و هم در بررسی سیاست‌های عملی به ابزاری استاندارد تبدیل شده است.

2) چقدر از درآمد جامعه هزینه و چقدر آن پس‌انداز می‌شود؟ برای توضیح اطلاعات سرمایه و قدرت چرخه‌های کسب‌وکار، لازم است که اثر متقابل درآمد و مصرف در طول زمان درک شود. دیتون حدود سال 1990 در چند مقاله نشان داده بود که اگر نقطه شروع بررسی مجموع درآمد جامعه و مصرف آن باشد، تئوری و مفروضات متداول قادر به ارائه توضیحی در مورد ارتباط دقیق آنها نیست و در عوض باید بررسی شود که افراد چگونه مصرف خود را با درآمد شخصی‌شان سازگار می‌کنند. این تحقیق آشکارا توضیح می‌دهد که چرا داده‌های فردی برای تفسیر الگوهایی که در داده‌های جمعی مشاهده می‌شود، نقشی کلیدی ایفا می‌کنند. این روش پس از ارائه ازسوی دیتون، در اقتصاد کلان مدرن به‌طور گسترده به‌کار گرفته شده است.

3) چگونه می‌توان به بهترین روش ممکن رفاه و فقر را مورد تحلیل قرار داد؟ دیتون در مطالعه اخیر خود این نکته را روشن کرده است که چگونه معیارهای قابل اعتماد تعیین سطح مصرف هر خانوار می‌تواند در مکانیزم‌های متفاوت عامل توسعه اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد. تحقیق دیتون با مقایسه میزان فقر در زمان و مکان‌های مختلف، پرده از مشکلات بسیار برداشت. او همچنین تشریح کرد که چگونه استفاده هوشمندانه از داده‌های خانوار می‌تواند موضوعاتی همچون ارتباط بین درآمد و کالری مصرفی و سطح تبعیض جنسیتی درون خانواده را روشن سازد. تمرکز دیتون بر این بررسی‌ها کمک کرد تا ماهیت رشته اقتصاد توسعه از یک رشته تئوریک مبتنی بر داده‌های جمعی به یک رشته تجربی مبتنی بر داده‌های جزئی افراد تغییر کند.

دیتون در بخشی از این تحقیق خود با عنوان «تله فقر» این موضوع را مورد بررسی قرار داده است که آیا افراد به دلیل آنکه گرسنه‌اند و نمی‌توانند به اندازه کافی کار کنند فقیرند یا اینکه به دلیل آنکه فقیرند، گرسنه هستند. او در بخشی دیگر از تحقیق خود که با موضوع سلامت در رابطه است و رابطه بین درآمد و کالری دریافتی بدن افراد را بررسی کرده، به این موضوع پرداخته است که افزایش درآمد منجر به افزایش دریافت کالری‌های مورد نیاز بدن می‌شود؛ اما این لزوما به معنای تایید این فرضیه نیست که سوء تغذیه توضیح‌دهنده علت فقر است. در واقع سوءتغذیه تا حدود زیادی تابعی از سطح پایین درآمد است اما عکس آن صادق نیست.

زندگی و سوابق علمی برنده نوبل اقتصاد 2015

برنده نوبل اقتصاد 2015 در جدیدترین کتاب خود نگاهی عمیق به الگوهای تاریخی و معاصر ایجاد‌کننده سلامت و ثروت برای ملت‌ها انداخته و راهکارهایی برای کمک به کاهش نابرابری‌های موجود در جهان ارائه می‌دهد.

آکادمی سلطنتی علوم سوئد دقایقی پیش اعلام کرد، انگس دیتون، از دانشگاه پرینستون، به‌دلیل «تحلیلی که از مصرف، فقر و رفاه» ارائه داده برنده جایزه نوبل 2015 در رشته اقتصاد شده است.

این آکادمی اعلام کرد: «برای طراحی خط‌مشی اقتصادی‌ای که بتواند رفاه را گسترش و فقر را کاهش دهد، ما باید ابتدا انتخاب‌های فردی در زمینه مصرف را درک کنیم... بیش از هر کس دیگری، انگس دیتون، این درک را ارتقا داده است. تحقیقات وی با برقراری ارتباط بین انتخاب‌های فردی و جمع‌آوری نتایج، به دگرگون ساختن زمینه‌های اقتصاد خُرد، اقتصاد کلان و اقتصاد توسعه کمک کرده است».

انگس استوارت دیتون، متولد 19 اکتبر 1945 در ادینبورگ اسکاتلند، یک اقتصاددان برجسته است. وی تحصیلات خود در مقاطع لیسانس، فوق‌لیسانس و دکترا را در سال 1975 در دانشگاه کمبریج به اتمام رساند. موضوع تز دکتری وی، مدل‌های تقاضای مصرف‌کننده  و اعمال آنها در انگلیس بود.

وی تا سال 1983 و قبل از حضور در دانشگاه پرینستون آمریکا استاد اقتصادسنجی دانشگاه بریستول بود. وی در حال حاضر استاد اقتصاد و امور بین‌الملل مدرسه وودرو ویلسون و دپارتمان اقتصاد دانشگاه پرینستون است.

اولین کار دیتون که وی را مشهور ساخت، پروژه سیستم تقریباً ایده‌آل مصرف بود، که وی با همکاری جان مولبائر آن را توسعه داد و در سال 1980 منتشر ساخت.

درسال 1978، دیتون موفق به دریافت اولین مدال فریش شد، جایزه‌ای که هر دو سال یک‌بار از سوی جامعه اقتصادسنجی انگلیس به مقالاتی که در طی 5 سال گذشته در مجله علمی  اکونومتریکا چاپ شده، اعطا می‌گردد.

دیتون دارای 5 کتاب در زمینه‌های مختلف اقتصادی به‌خصوص با موضوع مصرف‌کننده است که توسط انتشارات دانشگاه کمبریج، آکسفورد، دانشگاه جان هاپکینز، دانشگاه پرینستون، و مؤسسه مک‌میلان ایندیا به چاپ رسیده است.

جدیدترین کتاب وی که در سال 2013 توسط انتشارات دانشگاه پرینستون به چاپ رسیده «رهایی بزرگ: سلامت، ثروت و ریشه‌های نابرابری» نام دارد.

دیتون در کتاب رهایی بزرگ شرح می‌دهد که چگونه از 250 سال قبل، بخش‌هایی از جهان شاهد پیشرفتی پایدار بوده‌اند و این امر منجر به ایجاد شکاف‌های بزرگ و نابرابری‌های غیرعادلانه در سطح جهان شده است.

وی نگاهی عمیق به الگوهای تاریخی و معاصر ایجاد‌کننده سلامت و ثروت برای ملت‌ها انداخته و راه‌کارهایی برای کمک به کاهش نابرابری‌های موجود در جهان ارائه می‌دهد.

این کتاب در سال 2013 موفق به دریافت جوایز متعددی شده و از سوی متیو بیشاپ، سردبیر مجله اکونومیست به‌عنوان بهترین کتاب سال 2013 در زمینه تجارت معرفی شده است.

وی در طول سال‌های گذشته، موفق به دریافت درجات علمی افتخاری از دانشگاه‌های معتبری همچون دانشگاه رم، تور ورگاتا، کالج دانشگاهی لندن و دانشگاه سنت‌اندروز شده است.

دیتون در سال 2007 میلادی به‌عنوان رئیس اتحادیه اقتصادی آمریکا انتخاب شد.

جایزه نوبل اقتصاد در سال 1968 توسط بانک مرکزی سوئد به فهرست جوایز نوبل اضافه شد. ارزش هر یک از جوایز نوبل سال 2015، 8 میلیون کرونور، معادل 977‌هزار دلار بوده است.

سابقه جایزه نوبل اقتصاد

جایزه نوبل اقتصاد از سال 1969 و هر ساله به یک یا چند اقتصاددان که فعالیت شاخصی در حوزه مطالعات اقتصادی داشته اند پرداخت می شود.

جوان ترین اقتصاددان که موفق به دریافت نوبل اقتصاد شده 51 سال و پیرترین آن ها 90 سال سن داشته است. متوسط سن برندگان نوبل اقتصاد نیز 67 سال بوده است.

جایزه نوبل اقتصاد هرساله توسط بانک سوئد و آکادمی علمی رویال سوئد به یاد آلفرد نوبل اعطا می شود.

روند اعطای جایزه نوبل اقتصاد در هر سال به این ترتیب است که ابتدا متقاضیان جایزه نوبل در کمیته نوبل آکادمی علمی رویال سوئد ثبت نام می کنند و کمیته نوبل مسئول انتخاب کاندیداها از بین تمامی ثبت نام شوندگان است.

برنده یا برندگان نهایی جایزه نوبل اقتصاد با رای گیری اعضای کمیته نوبل انتخاب خواهند شد.

این جایزه علاوه بر اهمیت و ارزش معنوی که برای برنده دارد به لحاظ مادی نیز حائز اهمیت است زیرا رقم قابل توجهی عاید وی می شود. ارزش مادی جایزه هر سال تغییر می کند اما رقم آن در حدود ده میلیون کرون نروژ معادل 1.3 میلیون دلار است. چنانچه برندگان بیش از یک نفر باشند این رقم بین آن ها تقسیم می شود.

فهرست برندگان جایزه نوبل اقتصاد از سال 1969 تا 2014 میلادی به شرح زیر بوده است:

2014، ژان تیرول

2013، یوگن فاما، لارس پیتر هنسن، و رابرت شیلر

2012، الوین روث و لوید اس. شپلی

2011، توماس سارجنت و کریستوفر سیمس

2010، پیتر دایاموند، دیله مورتنسون و کریستوفر پیسارید

2009، الینور اوستروم و  اولیور ویلیامسون

2008، پل کروگمن

2007 ، لئونید هارویکز، اریک ماسکین و راجر مایرسون

2006،ادموند فلپس

2005، توماس شیلینگ و رابرت آمان

2004 ، فین کیدلند و ادوارد پرسکات

2003، رابرت انگل و کلایو گرانجر

2002، دانیل کانمن و ورنون اسمیت

2001، جورج اکرلوف، میشل اسپنس و ژوزف استیگلیتز

2000، جیمز هکمن و دانیل مکفا

1999، رابرت ماندل

1998، آمارتیا سن

1997، رابرت مرتون و مایرون اسکولز

1996، جیمز میرلیز و ویلیام ویکری

1995، رابرت لوکاس

1994، جان هارسانیا، جان نش و رینهارد سلتن

1993، رابرت فوگل و داگلاث نورث

1992، گری بکر

1991 ، رونالد کوز

1990، هری مارکویتز، مرتون میلر و ویلیام شارپ

1989، تریژه هاولوم

1988، ماوریک آلایس

1987، رابرت سولو

1986، جیمز بوکانان

1985، فرانکو مودیگیلیانی

1984، ریچارد استون

1983، جرارد دبرئو

1982، جورج استیگلر

1981، جیمز توبین

1980، لاورنس کلین

1979، تئودور اسکالتز و سر آرتور لویس

1978، هربرت سیمون

1977، برتیل اولین و جیمز مید

1976، میلتون فریدمن

1975 لئونید ویتالیویچ کانتوروویچ و تجالینگ کوپمنز

1974، گونار میردال و فردریک آگست

1973، واسیلی لئونتیف

1972، جان هیکس و کنث آرو

1971، سیمون کوزنتز

1970، پل ساموئلسون

1969، رنجر فریچ و جان تینبرگن

منبع: تسنیم