«داگلاس نورث»، اقتصاددان نهادگرا و نوبلیست آمریکایی در سن 95 سالگی درگذشت. در سال 1993 میلادی موفق به اخذ جایزه نوبل اقتصاد شد. نورث این جایزه را به پاس تحقيق مجدد در تاريخ اقتصادي بوسيله تئوري اقتصاد كاربردي و روشهاي مقداري درجهت تفسير اقتصادي و تغيير بنيادي کسب کرد.

به‌گزارش پایگاه اینترنتی دانشگاه واشنگتن در سن‌لوییس که خبر فوت نورث را منتشر کرده، وی در تاریخ 23 نوامبر در خانه تابستانی خود در شهر بنزونیا درگذشت و تبیین رهیافت جدید "نظم اجتماعی با دسترسی محدود برای جوامع در حال توسعه" جزو آخرین پروژه‏ های علمی وی به شمار می آید. در ادامه با زندگی این اقتصاددان بزرگ بیشتر آشنا خواهید شد.

داگلاس نورث، اقتصاددان آمریکایی در روز پنجم نوامبر سال 1920 متولد شد. او به‌دلیل فعالیت‌هایش در زمینه تاریخ اقتصاد مشهور است. او در سال 1993 به‌طور مشترک با رابرت ویلیام فوگل موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شد. کمیته نوبل در بیانیه خود اعلام کرد: نورث و فوگل«به‌دلیل تحقیقات جدیدشان در تاریخ اقتصاد با به‌کارگیری نظریه‌های اقتصادی و روش‌های کمی به‌منظور توضیح تغییر اقتصادی و نهادی» مفتخر به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شده‌اند.  

داگلاس نورث در سه زمینه علم اقتصاد نقش برجسته‌ای ایفا کرده است. او روش‌های آماری را برای مطالعه تاریخ اقتصادی به‌کار گرفت و نقش نهادها را در تنظیم رفتار انسانی بررسی کرد و توضیح داد و همچنین کوشید تا نیروهای تاریخی موثر در فقر و ثروت اقتصادها را درک کند، البته این سه موضوع چندان هم از هم گسیخته نیستند، نورث رشد اقتصادی را با اتخاذ نهادهای درست توضیح داد و از تکنیک‌های آماری برای آزمون نظریه‌های نهادی خود درباره علل رشد اقتصادی بهره جست.

تا اواخر قرن بیستم، تاریخ اقتصادی عمدتا رشته‌ای توصیفی در اقتصاد بود و از تحلیل آماری به دور بود. در نتیجه نورث و فوگل با مقاومت زیادی در کاربرد ریاضی و آمار در تاریخ اقتصادی روبه رو شدند. آنها معتقدند که تمامی کارها در زمینه تاریخ اقتصادی به پیش‌بینی‌های آزمون‌پذیر و ابطال‌پذیری منجر می‌شود که می‌توانند در مقابل گزینه فرضیه صفری که برخی عوامل را بی‌اهمیت می‌داند، مورد آزمون قرار گیرند. این اقدام مستلزم گردآوری داده‌های تاریخی و به‌کارگیری آنها با ابزارهای آماری بود. نورث در کارهای اول خود به بررسی نقش تجارت بین جنوب، شمال و غرب ایالات متحده در رشد اقتصادی این کشور پرداخت.

استدلال او چنین بود که پیشرفت‌های حمل و نقل منجر به سه ناحیه اقتصادی متفاوت، ولی به هم وابسته شد. هر ناحیه دارای تخصص متفاوتی است، به طوری که منطقه جنوب به تولید کتان، شمال به مرکز مبادلات مالی و صنعتی و غرب به تولید محصولات غذایی و پوست حیوانات پرداخته است. علاوه‌بر این، هر ناحیه به کالاهای سایر نواحی وابسته است. آنگاه نورث برخی آزمایش‌های کنترل شده را انجام داد. او این فرضیه را آزمون کرد که آیا تخصصی شدن مناطق منجر به رشد اقتصادی شده است یا اینکه تقسیم مناطق تاثیری در رشد نداشته است. او دریافت که هر سه منطقه تمایل به انقباض و انبساط اقتصادی باهم دارند. همچنین دریافت که رشد در هر منطقه منجر به تقاضا در مناطق دیگر می‌شود. نورث در سال ۱۹۷۷ دریافت که کلیومتریک(اقتصادسنجی تاریخی) می‌تواند توضیحات پیشنهادی درباره تغییرات تاریخی را بیازماید، اما هیچ توضیح جدیدی برای رشد اقتصادی ارائه نمی‌کند. بنابراین رویکرد دیگری مورد نیاز بود و او به مطالعه نهادها و قواعد اجتماعی پرداخت. نورث در سال ۱۹۹۰ نهادها را محدودیت‌های ابداع شده توسط افراد معرفی کرد که بر رفتارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آنها اعمال می‌شود. 

او نهادها را به دو دسته کلی رسمی و غیررسمی تقسیم کرد و سپس کوشید تا تاثیر این نهادها بر رفتار افراد و عملکرد اقتصادی را توضیح دهد. او همچنین دلایلی را که نهادهای خاص در زمان‌های معینی از تاریخ پدیدار می‌شوند، توضیح داد. این یافته‌ها نورث را در زمره بنیان‌گذاران مکتب اقتصاد نونهادگرا قرار داد. اغلب اقتصاددانان، نهادها و قواعد اقتصادی را مفروض می‌گیرند، برای مثال بازار را مفروض می‌گیرند و چیزی درباره توسعه و تکامل آن بیان نمی‌کنند، اما نهادها بر عملکرد اقتصادی و هم بر بازار تاثیر می‌گذارند، زیرا نهادها درباره انسان‌ها و نحوه تعامل آنها با هم و ساختاربندی دنیای آنها هستند. این نهادها بر هزینه‌های تولید کالا و توانایی فروش آنها و نرخ‌های رشد اقتصادی تاثیر می‌گذارند، از نظر نورث، نهادها به سه دلیل اهمیت دارند. نخست اینکه نهادها حقوق مالکیت و انگیزه اقتصادی ایجاد می‌کنند.

دوم، بدون بعضی توافقات درباره اینکه چه کسی مالک باشد، افراد تولید نمی‌کنند و تلاشی برای بهبود اوضاع اقتصادی خود به خرج نمی‌دهند. سوم، انگیزه‌ها همراه با حقوق مالکیت منجر به کسب فناوری‌های جدید و به‌کارگیری روش‌های تولید کارآتر می‌شوند.

زندگینامه

داگلاس نورث در تاریخ 5 نوامبر 1920 در کمبریج در ایالت ماساچوست، به دنیا آمد. او به‌دلیل شغل پدرش که در شرکت بیمه مت‌لایف کار می‌کرد، در دوران کودکی در شهرهای بسیاری ازجمله کمبریج، اتاوا، لوزان، نیویورک و والینگ‌فورد زندگی کرد. او در زمان جنگ جهانی دوم به ناوگان بازرگانی ایالات متحده پیوست و به‌عنوان ناوبر مشغول به‌کار شد و در مسیر سان‌فرانسیسکو و استرالیا به دریانوردی پرداخت. در این زمان، او اقتصاد می‌خواند و عکاسی می‌کرد. او در آخرین سال جنگ دریانوردی را در مدرسه خدمات افسری دریانوردی آلامدا آموخت و همواره بین اقتصاددان و عکاس شدن مردد بود. 

تحصیلات

نورث در دانشگاه اشبری در اتاوا و مدرسه چوات در والینگ‌فورد تحصیل کرد. او در دانشگاه هاروارد پذیرفته شد اما در همان زمان پدرش به عنوان رئیس شعبه مت‌لایف در منطقه ساحل غربی منصوب شد، بنابراین نورث تصمیم گرفت به دانشگاه کالیفرنیا، برکلی برود. او در سال 1942 با مدرک لیسانس در علوم انسانی فارغ‌التحصیل شد. او تصمیم گرفت در رشته علوم سیاسی، فلسفه و اقتصاد ادامه تحصیل دهد. او برای دریافت مدرک دکترای اقتصاد دوباره به دانشگاه برکلی رفت. درس او در سال 1952 به پایان رسید و به عنوان استادیار در دانشگاه واشنگتن مشغول به‌کار شد. 

داگلاس نورث در سال 1960 به عنوان نویسنده با ژورنال تاریخ اقتصاد همکاری کرد. این مجله به موضوع کلیومتریک یا اقتصادسنجی تاریخی می‌پردازد. در دوره 1960-1983 استاد اقتصاد دانشگاه واشنگتن بود. او در سال 1983 عضو هیات علمی دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس شد و از سال 1984 تا 1990 به‌عنوان مدیر مرکز اقتصاد سیاسی خدمت کرد. 

او در سال 1991 اولین اقتصاددان رشته تاریخ اقتصاد نام گرفت که جایزه جان آر کامونز را دریافت کرد. نورث به عنوان کارشناس با پروژه اجماع کپنهاگ همکاری کرد و به دولت‌های سراسر جهان مشاوره داد. او در چند سال اخیر به همراه جان جی والیس از دانشگاه مریلند و بری وینگاست از دانشگاه استنفورد مشغول تحقیق در مورد این مساله بود که چگونه کشورها از «وضعیت طبیعی» خارج می‌شوند و وارد رشد اقتصادی بلندمدت می‌شوند. او متولی سازمان مردم‌نهاد«اقتصاددانان برای صلح و امنیت» و همچنین مشاور ویژه سازمان غیرانتفاعی و غیردولتی ویپانی بود که در زمینه کاهش فقر درمیان روستاییان فعالیت می‌کرد. او در دانشگاه واشنگتن سنت لوئیس تدریس می کرد. 

آثار داگلاس نورث

•    The Economic Growth of the United States, 1790–1860, New York, Prentice Hall, 1961

•    Institutional Change and American Economic Growth, Cambridge, Cambridge University Press, 1971, with Lance E. Davis

•    The Rise of the Western World: A New Economic History, Cambridge, Cambridge University Press, 1973, with Robert Paul Thomas

•    ‘‘The New Economic History after Twenty Years,’’ American Behavioral Scientist, 21 (December 1977), pp. 187–200

•    Structure and Change in Economic History, New York, W. W. Norton, 1981

•    Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge, Cambridge University Press, 1990

•    ‘‘Shared Mental Models: Ideologies and Institutions,’’ Kyklos, 47, 1 (1994), pp. 3–31, with Arthur T. Denzau

•    ‘‘Douglass C. North,’’ in Lives of the Laureates: Thirteen Nobel Economists, 3rd edn, ed. William Breit and Roger W. Spencer, Cambridge, Massachusetts, MIT Press, 1995, pp. 251–67

•    Understanding the Process of Economic Change, Princeton, Princeton University Press, 2005

از این اقتصاددان کتاب ها و مقالات و سخنرانی های متعددی ترجمه شده است که از جمله ی آن ها می توان به کتاب های "نهادها، تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی" و "ساختار و دگرگونی در تاریخ اقتصادی" و مقاله مشترک "انواع نظم دسترسی محدود در جهان در حال توسعه: رهیافت جدید برای مسائل توسعه" و ... اشاره کرد.

منبع: نمای اقتصاد