عباس آخوندي در گفت‌وگو با شرق - شکوفه حبیب‌زاده
ادعاها را برنمی‌تابد و به‌شدت از بی‌تعهدی برخی کاندیداهای ریاست‌جمهوری شاکی است. می‌گوید: «این چه حرف‌هایی است که بیان می‌شود؟»، «فقط ادعا پشت ادعا، بدون هرگونه سند و دلیلی»، «تعجب می‌کنم می‌شود برای رأی‌جمع‌کردن، هرگونه تعهدی کرد؟» اینها تنها بخشی از حرف‌های عباس آخوندی، وزیر راه، مسکن و شهرسازی، است. کمتر پیش می‌آید که در سفرهای «راه» خود که مشغول بازدید از پروژه‌هاست، حرف‌های سیاسی بزند، اما این‌بار به خاطر فضای ایجادشده در تبلیغات انتخاباتی، حاضر به گفت‌وگو دراین‌باره شد. آخوندی در گفت‌وگو با «شرق» درباره وعده‌های انتخاباتی شهردار تهران که این‌بار سودای ریاست‌جمهوری را در سر می‌پروراند، می‌گوید: «کسانی که این حرف‌ها را می‌زنند، در عملکرد اجرائی خودشان عمدتا متحد همین گروه‌ها (گروه‌های رانت) هستند... همین شهردار، مدعی تقسیم جامعه ایران به چهار درصد و ٩٦ درصد است». اینجاست که شاکی می‌شود و درباره عملکرد قالیباف که داعیه دولت مردم را دارد، می‌گوید: «واقعا چنین بحثی از سوی این فرد، جوک است!» وزیر راه‌وشهرسازی پروژه پل صدر را مثال می‌زند که برای اجرای آن، زمین‌های عباس‌آباد که به توصیه مقام معظم رهبری برای عموم مردم بود، از سوی قالیباف به فروش رسید. می‌گوید: «مجوز اطلس‌مال را به این خاطر دادند که هزینه پل صدر را تأمین کنند... همه این کارها را کرده‌اند و در چشم مردم نگاه می‌کنند و می‌گویند ما دنبال شفافیت و جنگ ٩٦ درصد علیه چهار درصد هستیم. واقعا این نوع اظهارات گمراه‌کننده جای شگفتی دارد» و تأکید می‌کند همه این حرف‌ها به خاطر فرار از پاسخ‌گویی و گمراه‌‌کردن اذهان مردم است. البته او به همین بسنده نمی‌کند. از وعده‌های ابراهیم رئیسی، دیگر کاندیدای ریاست‌جمهوری، درباره مسکن‌سازی بسیار گله‌مند است.
نمی‌گذارد کلام منعقد شود و با تندی می‌گوید: «کاملا روشن است این وعده‌ها، خلاف سیاست‌های مقام معظم رهبری است». آخوندی در بیان چرایی گفته خود می‌گوید: «وقتی در جامعه گفته می‌شود می‌خواهیم مخابرات، پتروشیمی و صنایع بسیار پیچیده را به بخش خصوصی بدهیم، مسکن را که سال‌های زیادی در دست مردم بوده به بخش دولتی بدهیم؟
اینکه معلوم است بیشتر یک نوع اقدام عوام‌فریبانه است. همین کاری که دولت قبلی کرد... هنوز ملتی اسیر کار او هستند» و اینجاست که هشدار می‌دهد: «تعجب می‌کنم می‌شود برای رأی‌جمع‌کردن، هرگونه تعهدی کرد؟ اگر قبلی‌ها نمی‌دانستند چنین اقداماتی چه عواقبی دارد، کسانی که تعهد می‌کنند قطعا می‌دانند چگونه این طرح، اقتصاد ایران را گرفتار کرده است».
حدود يك هفته قبل شما خبر از ايجاد رانت در دولت قبل براي تُرك‌ها در مسكن مهر داديد. در دولت گذشته، از قِبل مسكن مهر چه ميزان فضاي رانتي براي كشورها و گروه‌هاي ديگر ايجاد شد؟
فارغ از مباني اصلي براي اينكه چرا مسكن اجرا شد و چقدر بهره‌وري داشت، نحوه اجراي آن، جاي ترديد جدي دارد. در دولت قبل، فقط ٥٣هزار واحد مسكوني به يك شركت ترك واگذار شد. انگار مسكن مهر تكنولوژي پيچيد‌ه‌اي داشته كه پيمانكاران ايراني از عهده آن برنمي‌آمدند. مبلغي كه با يك شركت ترك قرارداد بسته شده بيش از سه هزار ميليارد تومان است. با توجه به اينكه آن زمان كه اين قرارداد را بستند، يك دلار، هزار تومان بود، در معناي ديگر مي‌توان گفت مبلغ قرارداد واگذارشده بيش از سه‌ميليارد دلار است. اين جدا از ادعاهايي است كه معمولا پيمانكاران در پايان كار دارند. نتيجه آن نوع شعار‌دادن و كار‌هاي بي‌فكر، چنين هزينه‌هاي سهمگيني بر دوش مردم است.
چيني‌ها در اين پروژه مشاركت نداشتند؟
عمدتا شركت‌هاي تركيه‌اي قرارداد بسته‌اند.
به گفته برخي كارشناسان، ظاهرا به جز پيمانكاران تركيه‌اي، پروژه‌ها در داخل به گروه‌هاي خاصي داده شده بود. اين صحت دارد؟
بله، من چندين‌بار اعلام كرده‌ام در كل اين مجموعه كه واگذار شده و شايد به قيمت امروز بيش از ١٠٠هزار ميليارد تومان باشد، حتي يك مناقصه برگزار نشده است. افراد فني، مفهوم اين كار را متوجه مي‌شوند كه امكان رانت و خطا و فساد چقدر زياد است. سازمان بازرسي گزارش جالبي در اين زمينه ارائه كرده. به نظرم خوب است كه همين گزارش منتشر شود. چون نسبت به نحوه ارجاع كار، مسائل فني، انتخاب مكان‌ها، واحدهاي خالي، گزارش‌هايي كه درباره پيشرفت كار داده شده، نشان داده كه تخصيص منابع بانك و... اكثرا خطا بوده است. بزرگ‌ترين معترض هم سازمان بازرسي و كميسيون اصل٩٠ مجلس شوراي اسلامي بوده‌اند.
در حوزه بنادر يك‌سري ادعا از طرف بعضي افراد از جمله آقاي قاليباف مطرح شده. او در مناظره انتخاباتي به قاچاق از بنادر ايران اشاره كرده كه واكنش سازمان بنادر را در پي داشت. پاسخ شما به چنين ادعاهايي چيست؟
بايد ديد هدف از اين بحث‌ها چيست. وقتي درباره قاچاق صحبت مي‌شود، اگر ميزان قاچاق مشخص باشد ماموران انتظامي و گمرك شناسايي و اقدام قانوني مي‌كنند. بنابراين همه حرف‌ها جنبه برآوردي دارد و فكر نمي‌كنم كسي آمار دقيقي داشته باشد. اگر بشناسند و بدانند كه بايد اقدام و ضبط كنند. ولي آدرس غلط دادن و گمراه‌كردن مردم در اين اظهارات بسيار روشن است. بنادر و مبادي رسمي ايران در كنترل دولت، نيروي انتظامي، گمرك و تمام دستگاه‌هاي نظارتي است و غيرممكن است كه چنين اتفاقي بيفتد. بنابراين اگر چنين ادعاهايي مطرح مي‌شود عمدتا درباره مبادي ورودي غيررسمي است نه رسمي يا مبادي ورودي‌اي كه در كنترل دولت نيست. معمولا اين اظهارات كلي كه گفته مي‌شود، به نظر من هدف گمراه‌كردن اذهان عمومي است كه از آن نقطه، توجه مردم را منحرف كنند.
چنين انگيزه‌هايي از طرف برخي كانديداها صرفا براي رسيدن به رياست‌جمهوري است يا ممكن است گروه‌هايي خاص پشت اين قضيه باشند؟
اطلاع ندارم؛ اما به خوبي متوجه هستم كساني كه اين حرف‌ها را مي‌زنند در عملكرد اجرائي خودشان عمدتا متحد همين گروه‌ها هستند. مي‌توانيد عملكرد شهرداري تهران را ببينيد. شهرداري تهران فقط در منطقه يك، به ١٠١هزار واحد مسكوني مجوز داده. مجوز بخش اعظم برج‌هايي كه در تهران ساخته شده كه اكثرا خلاف مقررات شهرسازي و طرح جامع است، از سوي همين شهرداري صادر شده است. چه كسي تمام منطقه ٢٢ را تبديل به يك‌سري برج كرده كه با تمام مقررات برج‌سازي تهران و طرح جامع مغايرت دارد؟ كسي غير از شهرداري اين كار را كرده؟ همين شهردار، مدعي تقسيم جامعه ايران به چهار درصد و ٩٦ درصد است. واقعا چنين بحثي از سوي اين فرد، جوك است.
او كسي است كه ظرفيت زيستي اين نسل و نسل‌هاي بعدي را در تهران فروخته است. چندين نسل بايد بگذرد تا بتوان شهر تهران را اصلاح كرد. پل صدر را اجرا كردند و شهرداري كه مدعي شفافيت است، هنوز هزينه پل صدر را اعلام نكرده است. هزينه آن، از هزار و ٣٠٠ ميليارد تا چهارهزارو ٥٠٠ ميليارد تومان نقل قول مي‌شود و معلوم نيست قيمت تمام‌شده اين پروژه چقدر است. اگر حداقل قيمت را هزار و ٣٠٠ ميليارد تومان در نظر بگيريم، زماني است كه دلار هزار تومان بود، يعني ١,٣ميليارد دلار صرف ساخت اين پل شده است. اين پروژه چه دردي از مردم تهران حل كرده و كجاي طرح جامع و طرح تفصيلي بوده؟ همين افراد در تلويزيون مدعي مديريت مدرن و علمي هستند. واقعا جاي شگفتي دارد. به قول شاعر:
جاي آن دارد كه خون موج زند در دل لعل
زين تغابن كه خزف مي‌شكند بازارش
افرادي كه اين‌گونه ثروت مردم ايران را هزينه كرده‌اند، بدون پاسخ‌گويي به كسي، بعد كه با كسري منابع مواجه شدند، مشكل بزرگ‌تري ايجاد كردند و بخش ديگري از اراضي تهران را فروختند و برج اطلس‌مال را ساختند. مجوز اطلس‌مال را به اين دليل دادند كه هزينه پل صدر را تأمين كنند. رهبري و ديگران گفته‌اند كه عباس‌آباد بايد فضاي عمومي براي ملت ايران و شهر تهران باشد، اما آنها بابت پروژه‌هاي عبثي كه در تهران اجرا كرده‌اند، دو برج بزرگ ساخته‌اند. بدون هيچ‌گونه شفافيتي. همه اين كارها را كرده‌اند و در چشم مردم نگاه مي‌كنند و مي‌گويند ما دنبال شفافيت و جنگ ٩٦ درصد عليه چهار درصد هستيم. واقعا اين نوع اظهارات گمراه‌كننده جاي شگفتي دارد. حركات پوپوليستي‌اي كه هيچ مبنايي ندارد. آب را گل‌آلود مي‌كنند، فقط به اين دليل كه از پاسخ‌گويي فرار و ذهن‌ها را گمراه كنند.
با توجه به آخرين محاسبات، اختيارات شهردار تهران ٣٣ برابر يك وزير براي جابه‌جايي معاملات است. با توجه به اين قضيه، ممكن است يك‌سري از اين اقدامات ذيل همين اختيارات باشد؟
من در جمع شهرداران سخنراني كردم و گفتم مسئله ما عدم پاسخ‌گويي است. نظامي كه اكنون در شهرداري وجود دارد و شهرداري كه داريم، به دولت و شوراي شهر پاسخ‌گو نيست. سيستم خودمحور و خودمختار كه در شهرداري است، همين مديريت‌هاي هرج‌ومرج‌طلبانه را به وجود مي‌آورد. بايد كاري كنيم شهردار، پاسخ‌گو باشد. شهردار تاكنون به هيچ اقدامي پاسخ نداده. بوستان مادر را از بين مي‌برد، پاسخ نمي‌دهد. در منطقه ٢٢ كه تونل باد تهران است و نفس مردم تهران به اين منطقه بستگي دارد، برج‌هاي خلاف قانون مجوز مي‌گيرند و او به كسي پاسخ‌گو نيست. هفت مسير سيل كه از كوهستان به تهران مي‌آيند، همه پوشيده و در بعضي حتي ساختمان ساخته شده و اين يعني اگر سيلي در تهران بيايد، ممكن است فاجعه بزرگي ايجاد كند. اگر خاطرتان باشد سيل دركه اوايل دهه ٦٠، خسارت زيادي ايجاد كرد. چنين اتفاقي باز هم ممكن است رخ دهد. فقط ادعا پشت ادعا، بدون هرگونه سند و دليلي. شاهديم در فضاي تبليغاتي با يك‌سري اظهارات گمراه‌كننده اذهان مردم را از اتفاق واقعي كه رخ داده، منحرف مي‌كنند.
آقاي رئيسي هم مسائلي را درباره مسكن‌سازي و وام مسكن به جوانان مطرح كرده‌اند. به نظر شما در شرايط كنوني كه با خانه‌هاي خالي و در عين حال ركود مسكن مواجهيم، وعده‌هايي مانند ساخت مسكن بيشتر و افزايش سقف وام مسكن، امكان تحقق دارد؟
كاملا روشن است اين وعده‌ها، خلاف سياست‌هاي مقام معظم رهبري است. وقتي در جامعه گفته مي‌شود مي‌خواهيم مخابرات، پتروشيمي و صنايع بسيار پيچيده را به بخش خصوصي بدهيم، مسكن را كه سال‌هاي زيادي در دست مردم بوده به بخش دولتي بدهيم؟ اينكه معلوم است بيشتر يك نوع اقدام عوام‌فريبانه است؛ همان كاري كه دولت قبلي كرد. از سال ٨٦ شروع كرد تا دو ميليون مسكن را بسازد، سال ٩٦ است و ١٠ سال مي‌گذرد، هنوز ملتي اسير كار او هستند. مي‌خواهند ١٠ سال ديگر مردم را دچار طرح عبث ديگري كنند؟ تعجب مي‌كنم مي‌شود براي رأي جمع‌كردن، هرگونه تعهدي كرد؟ اگر قبلي‌ها نمي‌دانستند چنين اقداماتي چه عواقبي دارد، كساني كه تعهد مي‌كنند قطعا مي‌دانند چگونه اين طرح، اقتصاد ايران را گرفتار كرده است. بيشتر دلم براي خريداران و صاحبان مسكن مهر مي‌سوزد. اين اقدامات گمراه‌كننده نبود؟ كساني كه مي‌توانستند در شهر براي خودشان خانه تهيه كنند، به بيابان رفتند، فقط به خاطر اعتمادي كه به دولت كردند. نه مي‌توانند زندگي كنند و نه امكانات و امنيت و خدمات آب و برق دارند. اين چه حرف‌هايي است كه بيان مي‌شود؟ واقعا اين حرف‌ها غيرمتعهدانه است. افراد بايد نسبت به حرف‌هايشان تعهد داشته باشند.
تفاوت عملكرد دولت یازدهم در حوزه راه و مسكن در قیاس با دولت قبل چیست؟
توسعه زیربنایی ایران از توسعه و نوسازی ناوگان هوایی شروع می‌شود تا دریایی و زمینی كه نمی‌توانیم از آنها چشم‌پوشی كنیم. این كارها اقدامات چندین‌هزار‌میلیاردی است. اتفاقا در این دولت ثابت كردیم توان انجام این كار را داریم، ولی نه به روش شعاری كه حضرات می‌گویند، به روش واقعی با توان اقتصاد ملی ایران. در این دولت، ترمینال سلام در فرودگاه امام را با بخش غیردولتی شریك شدیم و در حال ساخت آن هستیم. در این دولت، فرودگاه شیراز را به بخش خصوصی واگذار كردیم. در این دولت بیش از ٤٠ پروژه احداث آزادراه را با شركت‌های بخش خصوصی مذاكره و توافق كردیم و برخی را به تصویب هیئت وزیران رساندیم و برخی را قرارداد بستیم و در حال اجرا هستیم. در این دولت، احداث بندر را با كمك بخش غیردولتی تأمین منابع و سرمایه‌گذاری كردیم. در این دولت، شبكه ریلی را توسعه دادیم. امسال ٨٣٨ كیلومتر شبكه ریلی ایران توسعه پیدا می‌كند و پنج مركز استان به شبكه ریلی وصل می‌شود. چنین كاری در تاریخ راه‌آهن ایران وجود نداشته. روزی بیش از پنج كیلومتر ریل‌گذاری جدید روزانه داریم. این ركوردها بسیار بزرگ است. ما این حرف‌ها را بدون ادعا و با عمل ثابت می‌كنیم، وگرنه هر كسی می‌تواند هر ادعای عجیب‌وغریبی داشته باشد و اذهان عمومی را گمراه كند. در این دوره ٢٠٠ هواپیمای نو خریدیم و بزرگ‌ترین نوسازی هواپیمایی ایران را انجام دادیم. در این دوره در سال گذشته، ١١٣ واگن را در پایان سال افتتاح كردیم و بیش از هزارو ٨٠٠ واگن باری جدید وارد كردیم. هركدام از این پروژه‌ها چندصد و چندهزار میلیارد تومان كار است. این كارها نیازمند تدبیر و اندیشه است و نه شعار. برای اینكه این كار را انجام دهید، باید بتوانید اعتماد ملتی را جلب كنید. باید اعتماد حرفه‌ورزها را به خود جلب كنید. طرف خارجی باید به شما اعتماد كند. كسی به شعار اعتماد نمی‌كند.