عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان این که 95 درصد کشورهایی که از نسخه‌ بانک جهانی استفاده کردند با چالش های جدی رو به رو شدند گفت برخی در دولت نگاه افراطی نئوکلاسیک دارند و می‌خواهند اقتصاد متکی به نفت را اقتصاد مبتنی بر نفت کنند.

احمد توکلی عضو کمیسون برنامه و بودجه مجلس روز سه شنبه،  در نشست بررسی بسته خروج از رکود در دانشگاه تهران گفت: برای بررسی این بسته باید نگاهی داشته باشیم به بسته اقتصادی قبلی دولت که 15 ماه پیش مطرح شد.

وی افزود، در مرداد 93 اقتصاددانان چه در مجلس و چه در دانشگاه از این بسته استقبال والبته ان را مورد نقد قرار دادند، به نظر می رسد برای بررسی بسته جدید می بایست بسته قبلی را نیز مد نظر قرار داده و نقد کرد.
توکلی افزود، بسته قبلی براساس مدل اقتصاد نئوکلاسیک طراحی شده بود و این مدل اصل را بر این نکته می گذارد که عرضه و تقاضا، جهت بازار را مشخص می کنند واز طرفی این رویکردها به اقتصائات داخلی کشورها توجهی ندارند.
توکلی با اشاره کتاب استیگلیتز اقتصاددان غربی و برنده جایزه نوبل در نقد سیاستهای اقتصادی نئوکلاسیک گفت: استیگلیتز می‌گوید وقتی 95% بیماران یک پزشک می میرند، اشکال از بیماران نیست بلکه اشکال از نسخه پزشک است. به اعتقاد وی 95% کشورهایی که از نسخه های بانک جهانی و صندوق بین المللی پول استفاده کردند با چالش های جدی رو به رو شدند.
عضو کمیسون برنامه و بودجه مجلس اظهار داشت: کاهش قیمت جهانی نفت و تحریم های بانکی و نفتی از دلایل  اصلی رکود مطرح شده بود که در بسته قبلی دولت راهکار آن  را بر سیاست خارجی و بازرگانی  قرار داده بودند. در حالی مشکل اساسی اقتصاد ایران بیماری هلندی است که از یک دهه قبل با تزریق ارزهای ناشی درامدهای نفتی و صندوق ذخیره ارزی بود که البته هدفمندی و تحریم ها آن را تشدید کردند.
توکلی با بیان خاطره ای مربوط  به دولت قبل در زمان بستن بودجه به ریشه های رکود در کشور اشاره کرد و گفت: در زمان بستن اولین بودجه از من دعوت شد و در جلسه مطرح شد که قرار است بودجه عمرانی دو برابر شود، بنده با مطرح کردن فرمول های بیماری هلندی که منجر به افزایش تقاضا و در نیتجه افزایش میل به واردات برای کنترل قیمت ها می شد، با ان مخالفت کردم.
وی افزود: در ان جلسه به دو نکته اشاره کردم یکی اینکه همه چیز را نمی توان وارد کرد و دوم اینکه در اثر واردات زیاد تولید ملی هم آسیب جدی می بیند. همچنین تورم از بخش مسکن به سایر بخش های اقتصادی سرایت می کند. درآن جلسه به من گفتند از صحبت های شما استقبال می کنیم اما مسیر خودشان را پی گرفتند.
ریس سابق مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با اشاره به بسته جدید دولت برای خروج از رکود تاکید کرد: هر طرح اقتصادی که هزینه تولید را بالا ببرد از طریق آن سرمایه در گردش را کم کند و به تولید لطمه می زند و از طرفی قیمت تمام شده تولید به تورم دامن می زند. این جا هم می بینید که انرژی عامل مهمی  در تولید است که در این سیکل رکود تورمی را تشدید می کند.
توکلی افزود: بیش از80 درصد واردات کالای واسطه ای و مصرفی هستند و چون بازار سرمایه فعال نیست، نرخ ارز هم تولید کننده را تحت فشار قرار می دهد که نتیجه ان بر مصرف کننده اثر می گذارد.
نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد، فساد تولید را پایین می آورد و توزیع منابع ملی را لطمه می زند و اینها دیده نشده است،  کشمکش سیاسی و اعمال نفوذ سیاسی در مجلس اطمینان را کاهش می دهد واگر این جنبه های نهادی دیده نشودهیچ وقت موفق نخواهیم شد.
وی گفت:چون این جنبه ها دیده نشده و تحلیل ناقص بود فشار روی بخش نفتی رفت، اخیرا در یک کنفرانس نقتی من دیدم که در کاتالوگ آن نوشته شده بود "ما به جای اقتصاد متکی به نفت می خواهیم اقتصاد مبتنی به نفت داشته باشیم" جالب است که نفت و انرژی به ازای هر واحد سرمایه کمترین شغل را ایجاد می کند.

اغلب بانک ها مساله دار و فاسد هستند

توکلی با اشاره به دلایل اینکه بسته فعلی مناسب نیست گفت: ما مشکل قیمت تمام شده داریم، اینکه انبار ایران‌خودرو از ماشین خالی شود دوای درد نیست، اما شما باید از طریق تولید این پول را تقسیم کنید تا بنگاه‌های کوچک و متوسط فعال شوند. در شرایط فعلی بنگاه ها زیر ظرفیت کار می کنند و هزینه تولید بالا رفته و محصول نهایی گران در می اید.
وی افزود: وقتی قیمت تولید پایین بیاید همین کالاها به مصرف کننده ارزان تر می رسند، در نتیجه تزریق منابع باید به تولید کننده باشد و نه مصرف کننده.
نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به طرح تقسیم منابع از سوی بانک ها و رقابت بین آنها در این بسته جدید تاکید کرد، اغلب بانک ها مساله دار و فاسد اند و از مردم پول جمع می کنند و البته این منابع را به شرکت های خود می دهند در حالی که طبق دستور بانک مرکزی می‌توانند فقط25% این منابع را به شرکت های خود بدهند، در بعضی موارد از سوی بانک ها این منابع مالی به شرکتهای زیر مجموعه هم  به صورت ضرب دری منتقل می شود.
توکلی با اشاره به این نکته که هماهنگی و شناور ساختن سود و تورم از مبانی اقتصادی نئوکلاسیک است گفت: تولید کننده برای تامین منابع مالی بنگاه 50% از بانکها با سود 25% وام می گیرد و 5% از منابع غیربانکی با سود حداقل 53% تامین می کند و 45% مابقی متعلق به خود تولید کننده است که برای ان هزینه فرصت قائل اند و برای آن حداقل 28% سود در نظر می گیرند.
وی افزود، در سال گذشته نرخ کل هزینه تامین سرمایه 31% در می آمد، تولید کننده ای که با 32% هزینه تامین سرمایه فعالیت می کند، مشخصا حریف چین نمی شود در پاسخ می گویند اگر نرخ بهره را پایین بیاوریم رانت ایجاد می‌شود جواب این این است که باید نظارت باشد و متخلفین مجازات شوند، نه اینکه صورت مساله را پاک کنیم.

افراد دیگری غیر از وزرای اقتصادی بسته دولت را نوشته اند

توکلی گفت: در دولت قبل از سوی شورای پول و اعتبار پیشنهاد آورده بودند که برای دو خودروساز اصلی هرکدام 1000میلیارد تومان اضافه بر سقف مجاز منابع تعلق گیرد. من با آن مخالفت کرده و گفتم خوروسازان چرا با پولهایشان بنگاه داری می کنند، می توانند با فروش سهامشان بدهیشان را بپردازند من از جلسه خارج شدم، ولی متوجه فشار مدیر عامل ایران خودرو شدم و در یک هفته بعد برای هر خودروساز در جلسه شورا 500 میلیارد تومان تصویب شد.

توکلی به موضوع پتروشیمی ها اشاره کرد و گفت: در مجلس؛ بنده و دکتر نادران و دوستان زیاد خودمان را کشتیم، اصلا شوخی نمی کنم می گویم خودمان را کشتیم، تا بتوانیم خوراک پتروشیمی ها را از 3 سنت به 13 سنت برسانیم. 3 سنت یعنی چه؟
وی افزود، بالاخره قرار شد پتروشیمی برود در بورس کالا فروخته شود، بخشنامه ای غیرقانونی از معاون پتروشیمی معاون بازرگانی وزارت صنعت معدن تجارت که خودش هم از پتروشیمی ها است که پتروشیمی ها حق دارند X درصد تولید بورس را بببرند در بازار بفروشند.
عضو کمیسون برنامه و بودجه خاطرنشان کرد، آقای نعمت زاده که خودش عضو هیات مدیره یا مدیر عامل 14 شرکت پتروشیمی بود و الان کسان دیگری از وی جای ایشان هستند، یک دوره پیشنهاد (خروج از بورس) برد  در ستاد ویژه اقتصادی که تصویب نشد و اخیرا به ستاد برده و تصویب آن را گرفته است که البته در مجلس در مقابل آن اقدام خواهیم کرد، اگر پتروشیمی از بورس بیرون برود فرق آن چند صد میلیارد تومان است.
توکلی درباره مسکن نیز گفت: در حوزه مسکن این وضعیت وجود دارد که هر که در آن سرمایه‌گذاری کند تورم آن بالاتر از حد معمول خواهد بود و احتکار آن مرقوم به صرفه است، به همین خاطر باید نرخ مالیات آن بالاتر از نرخ صنعت و کشاورزی باشد تا پول در مسکن نرود که این موضوع در قالب طرحی در مجلس ارائه کردیم، اما با یک تبصره که در آن گنجانده شده بود، رأی نیاورد. نامه رسمی از وزارتخانه مربوط به رئیس‌ مجلس آمد که این کار ضررهایی دارد.
وی در حوزه اقتصاد بانکی افزود: در شورای پول و اعتبار یک موسسه پولی بود که هر چه قدر بانک مرکزی از آن مطالبه می‌کرد به خاطر قدرتی زیادی که داشت اعضای خودش را معرفی نمی کرد، بنده در مقابل ان ایستادم و جوازش را باطل کردیم، در دور بعد در رای گیری شورای پول و اعتبار من از مجلس رای نیاوردم و برادر دیگری که به جای من به شورا رفت حتما یک چندم توان تاثیر نداشت.
توکلی  با اشاره به نامشخص بودن چگونگی تخصیص منابع در بسته جدید اقتصادی دولت، گفت: اصل این کار که دولت می‌خواهد سهمی از تأمین سرمایه را بپردازد اصل ان خوب است اما اینکه به چه کسانی و چگونه می‌خواهد بپردازد؟ نکته بعد این است که چرا باید 20 درصد تسهیلات اعطایی بانک ها را دولت تقبل کند؟
وی افزود، یک بانک خصوصی در یک سال 99% از کل سرمایه اش را بدست آورد. طبق فرمایش امیرالمومنین وقتی یک جایی تپه می شود در جاهای دیگر چاله زیادی ایجاد می شود.
عضو کمیسون برنامه و بودجه در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه بسته جدید اقتصادی دولت در دوران پس از تحریم چه تأثیری در اقتصاد ما خواهد داشت، گفت: وقتی علت اصلی رکود را به تحریم نفتی، بانکی و ارز نسبت می‌دادند در پساتحریم هم سراغ همین حوزه می‌روند.
توکلی افزود: ما نباید منتظر اتفاق عجیب پس از لغو تحریم‌ها باشیم همین انتظاری که وجود دارد از عوامل رکود فعلی است، مردم را منتظر نگه داشتند.
توکلی با تأکید بر اینکه دولت باید در حوزه اقتصادی مسیر و نگاهش را تغییر دهد، گفت: در دولت کسانی سکان‌دار اقتصادند که مؤثرتر از وزرای اقتصادی هستند و نگاه افراطی نئوکلاسیک بر آنها حاکم است که می‌خواهند اقتصاد متکی به نفت را اقتصاد مبتنی بر نفت کنند. به نظر من با این کارها اقتصاد به سامان نمی‌رسد.
وزیر اسبق کار در پاسخ به سوالی دیگری در مورد شفاف سازی در اقتصاد با بیان اینکه فساد در کشور سیستماتیک شده است، گفت: سیستماتیک شدن فساد بدین معنی است که دستگاه‌های مربوط برخورد با فساد نیز در حال آلوده شدن هستند. البته در مجلس اکثریت دست پاک هستند ولی طرف مقابل شبکه فساد خیلی قوی دارد. برای مثال در قضیه واگذاری شرکت آلومینیوم المهدی که بنده با آن مخالف بودم یک روزنامه به جای اینکه از من دفاع کند علیه من مقاله نوشت.
نماینده تهران افزود: تحلیل  دیگر فساد سیستماتیک این است که عناصر فاسد در مجاری تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیر یا حضور دارند و یا اینکه خودعوامل موجود فاسد می‌شوند و در راستای منافع خود قانون می نویسند که ما امروز گرفتار مورد اول هستیم و در آستانه ورود به مورد‌ دوم قرار داریم، در این شرایط مبارزه سخت می شود.

توکلی در انتها با اشاره روش مبارزه فساد در کشور مالزی و هنگ کنگ گفت: راه مبارزه با این نوع فساد، شکل‌گیری نهاد های مدنی مانند سمن ها، روزنامه‌های و احزاب هستند که ما این موارد را کم داریم که البته برای آن کارهایی در حال انجام است، مردم به علت نواقصی که دیدند به این مجموعه ها بیشتر از سازمان های فعلی ضد فساد اعتماد دارند.

منبع: تسنیم