طی روزهای گذشته بحث‌های فراوانی درباره لایحه بودجه 93 و اثرات این لایحه از سوی کارشناسان اقتصادی و نمایندگان مجلس و البته معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور مطرح شد و در نهایت هم تعدادی از نمایندگان در اعتراض به سهم بودجه عمرانی حوزه های انتخابیه خود استعفا دادند.
با توجه به اهمیت بودجه 93 هفدهمین برنامه «مناظره» سیما روز جمعه 22 اذر ماه 1392 با حضور موافقان و مخالفان کلیات لایحه بودجه 93 به روی آنتن رفت.
میهمانان برنامه مناظره هفته جاری عبارتند از فرهاد دژپسند معاون بودجه معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی، الیاس نادران نماینده مجلس، فرشاد مومنی اقتصاددان و غلامرضا تاجگردون نماینده مجلس؛ این برنامه با حضور دانشگاهیان و نمایندگان رسانه‌های جمعی برگزار می شود.
سوال برنامه نظر سنجی برنامه مناظره:
آیا موافقید دولت سال آینده به جای گسترش طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای تورم را مهار کند؟ 1- بلی 2- خیر
* تاجگردون: بودجه 93 شفاف است/ عدم توجه به رفع نیازهای فعلی نظام از ضعف‌های بودجه است
غلامرضا تاجگردون نائب رئیس اول کمیسیون برنامه و بودجه به عنوان موافق لایحه بودجه 93 پشت تریبون قرار گرفت و اظهار داشت: بعد از سال‌ها بودجه سر موعد مقرر به مجلس تحویل داده شد اگر چه سال 92 سال خاصی بود و دولت فرصت بررسی کامل بودجه 92 را هم نداشت اما همت کرد که لایحه سال ِآینده را به موقع تقدیم مجلس کند.
وی با بیان اینکه بودجه از منظر علمی، عملی و ارقامی قابل بررسی است، افزود: بررسی بودجه نشان می دهد که جهت گیری بودجه با فرصت کوتاه خوب بوده است؛ اصولاً بودجه با اصول علمی همراه است بر همین اساس از جهت پاسخگویی، شفافیت، ثبات و عملکرد بودجه سال آینده مثبت است.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه ضمن تاکید براینکه بودجه 93 شفاف است، تصریح کرد: در بودجه 93 جهت گیری درباره نرخ رشد اقتصادی، تورم و بیکاری مثبت است؛ نرخ تورم تا پایان سال آینده به 25 درصد می رسد، این عدد وحشتناک است ولی از 40 درصد بهتر است.
تاجگردون با اشاره به اینکه بودجه 92 وضع را خراب کرد و بودجه 93 توانست وضعیت را کنترل کند، افزود: رفع نیازهای فعلی نظام بعنوان ضعف بودجه سال آینده است؛ از مزایای بودجه این است که به موقع آمد، به واقعیت نزدیک است، طرح جدید ندارد، رابطه دولت و نفت شفاف است، برای اولین بار بودجه برنامه سالانه دارد.
* دژپسند: دولت بهبود فضای کسب و کار را در بودجه 93 لحاظ کرد
فرهاد دژپسند، معاون بودجه معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی بعنوان دومین نفر پشت تریبون مناظره قرار گرفت و با اشاره به اینکه زمانی که بودجه مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد این مورد مطرح است که دولت با این بودجه چه برنامه‌ای را در دستور کار دارد اظهار داشت: همچنین مردم میخواهند بدانند با این بودجه چه تاثیری بر زندگی آنها وارد می شود.
وی ادامه داد: بودجه باید از دو سو بررسی شود. اول اینکه بودجه چه نقشی در طرف عرضه دارد و از طرف دیگر اینکه بودجه چه نقشی در عرضه کالا و خدمات در بخش خصوصی و ارائه خدمات اجتماعی توسط دولت دارد.
دژپسند تاکید کرد: این موارد باید در سه محور تبصره‌ها و احکام بودجه، اعتبارات هزینه ای و اعتبارات سرمایه ای باید مورد بررسی قرار گیرد. در این بودجه تلاش شد از نظر اعتبارات هزینه‌ای هدف‌گیری شود و در جهت ارائه بهتر خدمات اجتماعی آموزش، تحقیقات و بهداشت و درمان و تامین اجتماعی هزینه شود.
معاون بودجه معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی با بیان اینکه حرکت به سوی بیمه محور کردن تامین اجتماعی را در دستور کار قرار دادیم گفت: همانطور که مردم می‌دانند بحث آموزش، درمان و خدمات اجتماعی بسیار مهم هستند اگر چه جز وظایف دولت نیست اما دولت باید به طور جدی مورد نظر قرار گیرد.
دژپسند بیان کرد: بودجه سال آینده با این محورها مد نظر قرار گرفته است که تمام این موارد لحاظ شود. در خصوص فعال کردن بخش خصوصی برای بخش کشاورزی و صنعت سعی کردیم در قالب تبصره‌های بودجه آنها را لحاظ کنیم. همانطور که می‌دانید بخش خصوصی در بخش کشاورزی، صنعت و خدمات می‌تواند موفق عمل کند.
وی گفت: بهترین کار این بود که بهبود فضای کسب و کار و تسهیل تامین منابع را در بودجه لحاظ کنیم. تبصره‌های مختلفی نیز دیدیم. در اعتبارات تلاش کردیم با تامین اعتبارات خاص وبا پرداخت مابه تفاوت سود تسهیلات تلاش کردیم در جهت توسعه بخش خصوصی گام برداریم.
این مقام مسئول در معاونت نظارت و راهبردی رئیس جمهور افزود: در زمینه اعتبارات سرمایه ای اتمام طرحهایی که می‌تواند بخش خصوصی را گسترش دهد را دنبال کردیم. همچنین اتمام طرحهایی که می‌تواند در زمینه ارائه خدمات اجتماعی دولت موثر باشد را دنبال کردیم.
* فرشاد مومنی: من موافق و مخالف مشروط لایحه بودجه سال 93 دولت هستم
فرشاد مومنی به عنوان سومین سخنران این برنامه تلویزیونی به پای تریبون رفت و با بیان اینکه بنده نمی‌دانم به چه دلیل به عنوان مخالف لایحه بودجه سال 93 در این برنامه معرفی شده‌ام، اظهار داشت: من موافق و مخالف مشروط لایحه بودجه سال 93 دولت هستم.
وی با بیان این مطلب که بودجه ارسالی دولت به مجلس دارای محسنات و معایبی است، افزود: در بخش مزایا بودجه 93 نسبت به بودجه 8 سال گذشته دولت با شفافیت‌های مناسبی همراه است و ردیف‌های متفرقه نیز در آن پیش‌بینی و در زمان مقرر به مجلس ارسال شده است که باید این موارد را جزء نکات مثبت لایحه بودجه دولت دانست.
مومنی با اشاره به اینکه در بودجه پیشنهادی دولت همچنان سلطه کوتاه‌نظری و ترجیح ملاحظات کوتاه‌مدت بر بلندمدت وجود دارد، گفت: به اعتقاد بنده این ملاحظات و دیدگاه‌های کوتاهنگری باعث می‌شود تا ملاحظات توسعه ملی در شرایط واگرایی قرار گیرد. به همین ترتیب بنده بزرگترین ضعف بودجه پیشنهادی دولت یازدهم را علاوه بر این موارد عملکردهای متعارف و پیگیری اقدامات دولت دهم می‌دانم.
وی اضافه کرد: دولت یازدهم همچنان در گروگان دولت دهم قرار دارد و در مقیاسی کوتاهنگری امکان دستیابی به افق‌ها و اهداف بلندمدت را با مشکلاتی همراه نموده است.
مؤمنی نقد جدی خود را عدم تدوین سیاست روشن از سوی دولت یازدهم برای تحقق افق‌ها و چشم‌اندازهای کشور عنوان کرد و گفت: دولت مرزبندی مشخصی میان سیاستها در تدوین بودجه انجام نشده و حتی در سطح تبلیغاتی نیز در گروگان دولت دهم قرار دارد.
این کارشناس اقتصادی با بیان این مطلب که لایحه بودجه علاوه بر محسنات خود از نقص‌های بزرگی برخوردار است، گفت: دولت همچنان در تدوین بودجه اتکا فزاینده‌ای به نفت دارد که این امر برای کشور به هیچ عنوان مناسب نیست. حتی دولت در تدوین سیاستهای خود غیرشفاف عمل می‌کند.
وی تصریح کرد: در لایحه بودجه به مسائل ساختاری توجه خاصی صورت نگرفته است و ما همچنان شاهد کسری بودجه هستیم.
* نادران: یک بار چوب لبخند خارجی‌ها را خوردیم/ کسری بودجه 93 جدی است
الیاس نادران به عنوان مخالف لایحه بودجه پشت تریبون رفت و اظهار داشت: اگر راجع به محاسن لایحه بخواهیم صحبت کنیم در صحبت‌های قبلی اشاره شد و من تکرار نمی‌کنم اما به صورت خلاصه‌تر، احکام کمتر نسبت به سنوات قبلی، کم‌شدن تبصره‌ها و اینکه احکام را در ذیل جداول و ردیف‌ها نیاوردند را می‌توان به لیست مزیت‌های لایحه بودجه 93 اضافه کرد.
وی افزود: یک بخش از ایرادات لوایح بودجه ساختاری است که در لوایح بودجه کشور وجود دارد و متاثر از وضعیت اقتصاد ملی ما است.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: دولتها به دلیل عمر کوتاه و برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت امکان اصلاح آن را ندارند و این مسئله که رانتی‌بودن اقتصاد و وابستگی به درآمدهای نفتی است را هیچکدام از دولتها علیرغم تمامی شعارها موفق به خلاصی از آن نشده‌اند.
نادران افزود: غیرشفاف شدن بودجه از مشخصات بودجه‌های کشور شده است، اگرچه من مبدا تاریخ اسلام را از 8 سال پیش نمی‌دانم بلکه در 30،40 سال گذشته همواره این مسئله دیده شده که بودجه عملیاتی نیست برخلاف نص صریح قانون که شفاف بودن بودجه را تاکید کرده است.
وی در خصوص ایرادهای وارده به بودجه پیشنهادی سال 93 گفت: این لایحه بیش از حد نسبت به مذاکرات خارجی در بخش هسته‌ای و درآمدهایی که از این جهت حاصل می‌شود خوش‌بین است.
این کارشناس اقتصادی افزود: ما یک بار چوب لبخند زدن‌های خارجی‌ها را خورده‌ایم و نباید دوباره بر این اساس برنامهریزی کرده و لازم است در تنظیم بودجه جانب احتیاط رعایت شود.
نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نهم اذعان داشت: بودجه 93 انبساطی است بنا بر پیش‌بینی‌های دولت نرخ تورم به 25 درصد می‌رسد اما براساس بودجه اصلاح‌شده و بدتر از آن براساس پیش‌بینی‌های کارشناسان بودجه در خوش‌بینانه‌ترین حالت به میزان 40 درصد و در شرایط معمولی 60 درصد بودجه عمومی دولت افزایش یافته که این انبساطی بودن آثارش را خواهد گذاشت.
وی ادامه داد: برداشت از منابع نسل‌های آتی نیز که دولت را بدهکار می‌کند را جزو کسری بودجه تلقی می‌کند. اینکه بگوییم بودجه کسری ندارد درست نیست و از محل اوراق مشارکت یا اوراق اسلامی یا خام‌فروشی نفت یا محل درآمدهای دیگر این کسری را تامین کنیم نمی‌توان ادعا کرد که بودجه کسری ندارد بلکه کسری بودجه جدی است.
* مومنی: بودجه‌نویسان تحلیل مناسبی از شرایط کنونی ندارند
فرشاد مومنی با اشاره به اینکه نکته‌ای که آقای نادران گفتند، حرف نادرستی نیست، اظهار کرد: من مبدا تاریخ را 8 سال پیش نمی دانم اما از منظر کارشناسی هشت سال گذشته مبدا بی سابقه ترین تجربه های فساد و ناکارایی بوده است.
وی ذهنش را بیشتر درگیر سیاست و رویه ها دانست تا اشخاص و گفت: مسئولان تدوین لایحه بودجه، تحلیل مشخصی از شرایط کنونی که در آن هستیم ارائه ندادند و این نقد در دل خود نگرانی جدی دارد و آن این است که نکند در اثر فقدان این تحلیل به سیاست های گذشته که این اوضاع را برای ما فراهم کرد، بازگردیم.
مومنی خاطر نشان کرد: مرکز پژوهش های مجلس گزارشی ارائه داده که بر مبنای آن در 8 سال گذشته برای رشد یک واحدی در GDP، 500 درصد دلار نفتی را بیشتر از دلار دوران خاتمی صرف کردیم؛ در 8 سال گذشته، سقوط 60 رتبه ای به نسبت کشورهایی با بدترین فساد مالی را داشته ایم.
وی همچنین این وضعیت را به سایر بخش ها از جمله محیط زیست و درمان هم بسط داد و گفت: در این مدت زمان با ابعاد بی سایقه ای از تخریب محیط زیست روبرو شده ایم و حتی حد فاصل سال های 89 تا 92 نیز سهم بخشی از جمعیت که به دلیل هزینه های کمر شکن درمان به زیر خط فقر رفته اند بالغ بر 700 درصد رشد داشته است. بر این اساس اگر تحلیل درستی نداشته باشیم در معرض تکرار آسیب ها قرار می گیریم.
این اقتصاددان همچنین اشاره ای به واکنش رییس بانک مرکزی داشت و گفت: واکنش ایشان، علامت جدی خطر است که یا تحلیل در سطح مدیریت اقتصادی وجود ندارد یا همگون نیست.
مومنی افزود: 50 درصد سهم موجود در قیمت فعلی دلار آزاد، مربوط به سهم آینده هراسی از آینده بین المللی است و اگر تهدیدات کاهش یافته نباید به اسم ثبات، به سهم رباخوارانه و دلالی قیمت فعلی دلار مشوعیت ببخشیم.
در ادامه دژپسند برای پاسخ به این اظهارات با اشاره به اینکه امسال در لایحه بودجه، دو سال را ارزیابی کرده ایم، گفت: کنترل تورم را هدف اصلی قرار داده ایم زیرا امسال بعد از سال 74 بالاترین نرخ تورم را داشته و بر این اساس تارگت اصلی دولت، تورم بوده است.
وی اضافه کرد: در پاسخ به اظهار نظری مبنی بر اینکه بودجه امسال کوتاه مدت است و بلند مدت دیده نشده باید بگویم که بودجه د راستای برنامه پنج ساله توسعه در نظر گرفته می شود و ما هم بجث را گام به گام پیش می بریم؛ بودجه سالانه که نمی تواند تمام مشکلات کشور را حل کند بلکه باید جهت گیری آن به گونه ای باشد تا به حل مشکلات و رفع تنش ها بیانجامد.
* نادران: بودجه 93 را نقد کنیم نه دولت احمدی نژاد/ دولت دخل و خرج یارانه ای را ندیده است
الیاس نادران در همین ارتباط وارد بحث شد و با ذکر این نکته که اصل حرف من این است که بودجه 93 را بررسی کنیم نه دولت احمدی نژاد را، گفت: کسانیکه می خواهد موضوع را به این سمت سوق دهند، نگاه سیاسی دارند و در حالیکه نماینده از دولت های پیشین نیست نباید راجع به آنها صحبت کنیم؛ من این را یک رفتار سیاسی‌می دانم چرا که ما سه دولت آقای رفسنجانی، خاتمی و احمدی‌نژاد را پشت سر گذاشته‌ایم که هر کدام نقاط قوت و ضعف خود را داشتند.
وی ادامه داد: در این مناظره می‌خواهیم نقاط قوت و ضعف بودجه 93 را که دولت به مجلس ارائه کرده‌است را مورد بررسی قرار دهیم.این را نمی‌پسندم در شرایطی که فرصتی مهیا شده در مورد بودجه دولت فعلی بحث کنیم بخواهیم در مورد عملکرد دولت‌های قبلی که هیچ نماینده‌ای در این مکان ندارد بحث و بررسی کنیم.
نادران بیان کرد: بودجه 93 بر اساس ارقام و در آمد‌های اختصاصی و عمومی دولت 219 هزار میلیارد تومان است. در اینجا دو رقم یا وجود ندارد یا کاهش یافته است. این دو رقم یکی رقم مربوط به کمک‌هایی که از یارانه‌ها باید از محل درآمدهای عمومی پرداخت شود و دیگری فروش شرکتهای دولتی که در سال جاری 25 هزار میلیارد تومان است که برای سال آینده 7 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
عضو کمیسیون برنامه بودجه مجلس اظهار داشت:در بودجه 92 ، برای پرداخت یارانه نقدی به مردم حدود 10 هزار میلیارد تومان از منابع عمومی هزینه می‌شود. دولت اساساً دخل و خرج خود را در رابطه با بحث یارانه‌ها در نظر نگرفته است.
وی افزود: این تغییرات باعث می‌شود ما نسبت به اصلاحیه تغییراتی که برای بودجه 92 داشتیم افزایش بودجه عمومی دولت به شدت دیده شودو این نسبت به نرخ تورم پیش‌بینی شده بالاتر است و این به معنی این است که بودجه انبساطی است.
نادران با تاکید بر اینکه بودجه انبساطی آثار خود را در اقتصاد ملی دارد افزود: بسیاری از این درآمدها محقق نمی‌شود و از آن طرف چون هزینه‌ها را تعهد کرده‌ایم، به دلیل فاصله‌ای که ایجاد می‌شود مجبور می‌شویم به روش‌هایی که مرسوم است متوسل شویم.
عضو کمیسیون برنامه بودجه مجلس افزود: رقم واقعی هزینه‌های کشور بیش از چیزی است که در حال حاضر وجود دارد و اگر شرایط فعلی را یک مشابه‌سازی با سال 92 کنیم تامین منابع آن قابل احتیاط است. اینکه می‌گوییم بودجه محتاط نیست و خوشبینانه بسته شده است از این منظر است که می‌توان مشابه‌سازی کرد.
* نادران: از بودجه عمرانی فقط 18 هزار میلیارد تومان محقق می شود
نادران با تاکید بر اینکه برای عملکرد بخش عمرانی پیش‌بینی 175 هزار میلیارد تومان دیده شده است افزود: کارشناسان بر اساس واقعیت‌ها و ارقام اقتصاد ملی می‌گویند بیشتر از 135هزار میلیارد از این رقم محقق نخواهد شد. به همین دلیل پیش‌بینی رقم 219 هزار میلیارد تومانی که اگر فروش شرکت‌ها را ممکن می‌کرد رقم بیشتر هم می‌شد باور هم خیلی سخت است.
وی با تاکید بر اینکه موافق این هستم که رقم 35هزارتا برای بخش عمران هزینه شود گفت: من تصورم این است که دولت در سال آینده توفیق بیشتر از 18هزارمیلیارد تومان هزینه عمران پیدا نخواهد کرد. اگر ارقام واقعی تر شود، توقعات نیز به همان میزان تنظیم می‌شود.
تاجگردون در ادامه این موضوع با اشاره به اینکه نمایندگان نظرات نزدیک به یکدیگر دارند گفت: نقد نمایندگان از نظر ساختاری و عملکردی است. در بودجه 93 همه موافق این هستیم که دارای ضعف است اما اینکه آیا در بودجه 93 جهشی اتفاق افتاده است، باید بحث کنیم.
* تاجگردون: بودجه 93 انبساطی نیست
عضو کمیسیون برنامه و بودجه تاکید کرد: می‌خواهیم بودجه 93 را در دو موضوع انبساطی بوده و تدوین خوشبینانه در راستای اجلاس ژنو بررسی کنیم.
وی ادامه داد: در مجلس حتما بررسی خواهیم کرد که آیا آینده خوری در این بودجه وجود دارد یا شدت پیدا کرده است؟ در مورد انبساطی بودن باید گفت، در برخی مصارف هزینه‌ها 11.6درصد رشد داشته است.
تاجگردون بیان کرد: حقوق، یارانه و رفاه اجتماعی را نمی توان حذف کرد. و اینکه دولت افزایش حقوق 18 درصدی را بیان کرده است و نمایندگان و دولت را بابت این موضوع مورد ظن هستند را نمی‌توان انکار کرد. چرا که مردم معتقدند افزایش 18 درصدی در مقابل تورم 40 درصد بسیار اندک است. دولت همچنین در مورد اعتبارات تملکی عمرانی این رقم را از 57هزار میلیارد تومان به 37 هزار میلیارد تومان کاهش داد.
وی با تاکید بر اینکه مردم نباید چوب تصمیم‌گیری‌های ما را بخورند بیان کرد: مشکلات مردم با مباحث عمرانی حل نمی‌شود . به نظرم بودجه انبساطی نیست، به خصوص برای دولتی که سال اول خود را سپری می‌کند.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه در پاسخ به اینکه آیا بودجه خوشبینانه بسته شده است افزود: سال گذشته یک میلیون تولیدصادرات نفت خام پیش‌بینی کرده بودیم که خوشبختانه حاصل شد. از نظر مصرف و میزان تولید و فروش همان مانند سال گذشته است.
وی تاکید کرد: بحث هدفمندی باید در بودجه روشن شود، مردم بلاتکلیف هستند که آیا یارانه آنها قطع می‌شود یا خیر؟این موضوع باید برای مردم شفاف شود. اعداد بیان شده است اما اینکه تکلیف چه خواهد شد مشخص نشده است.
* مومنی: جای تعجب دارد که نزدیکان رئیس جمهور عامل تورم را مسکن مهر می‌دانند
به گزارش تسنیم، فرشاد مومنی در ادامه برنامه مناظره تلویزیونی امروز با اشاره به اینکه بودجه یک برنامه یکساله برای کشور محسوب می‌شود اظهار داشت: تدوین بودجه و اعلام اعداد و ارقام متفاوت باید با بررسی بیشتری صورت گیرد چرا که تقسیط بودجه باید به استناد نرم‌افزارهای کارآمدی به بخش‌های مختلف ارائه شود.
وی ضمن انتقاد از اینکه بنده در دولت دهم نیز انتقاداتی را مطرح و حتی در دولت آقای هاشمی و خاتمی نیز نظرات و نقدهایی را مطرح نموده‌ام افزود: اعلام این انتقادها نشان از نگرانی بنده از اوضاع اقتصادی را دارد نه آنکه بخواهم دولت و یا شخصی را مورد انتقاد قرار دهم.
این کارشناس مسائل اقتصادی اضافه کرد: جای تعجب دارد یکی از نزدیکان رئیس‌جمهور با حضور در یک برنامه تلویزیونی عامل تورم‌زا در کشور را مواردی از جمله مسکن مهر و رشد نقدینگی اعلام نموده است که این امر باعث می‌شود اقتصاد ایران به هیچ عنوان از دور باطل خارج نشود.
به اعتقاد مومنی بیان اینگونه مباحث موجب می‌شود تا سایر عوامل تاثیرگذار بر افزایش نرخ تورم نادیده گرفته شود البته به استناد اسناد منتشره دولت چنین عواملی عامل اصلی تورم به شمار نمی‌آیند و کارشناسان و منتسبین به رئیس‌جمهور باید نظرات سنجیده‌ای را برای مردم اعلام کنند.
وی با اشاره به اینکه در کنار مباحث مذکور ماجراهایی از شوک درمانی و کسری هزار میلیارد تومانی دولت نیز مطرح می‌شود گفت: کارشناسان و مسئولین با اعلام این ارقام کسری بودجه معتقدند با رفع آن دیگر هیچ مشکلی در کشور بوجود نخواهد آمد که به اعتقاد بنده اینگونه اظهارات بسیار نگران‌کننده است.
مومنی در واکنش به اظهارات تاجگردون در رابطه با فاینانس و غیرفاینانس برای رفع کسری بودجه دولت اظهار داشت: اقتصاد ایران از یک ساختار نهادی برخوردار است که ما نتوانسته‌ایم از سرمایه‌های خود به نحو مطلوبی استفاده کنیم در حالی که باید با بسترسازی مناسب فضا را برای استفاده بیش از پیش از منابع خود بوجود می‌آوردیم.
وی با گلایه از اینکه در مرتبه اول نمی‌توانیم از سرمایه خارجی برای رفع نیازها و کسری بودجه خود استفاده کنیم، گفت: بنده در اینجا و بررسی خود از سالهای 1352 تا 1356 اقتصاد کشور را به عمد عنوان می‌کنم. در این دوره رشد و شکوفایی دولت در جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در مرحله‌ای مناسبی قرار داشت به نحوی که 972 شرکت خارجی در آن برهه به ثبت رسیده‌اند.
مومنی تصریح کرد: در آن مقطع 371 شرکت در زمینه واسطه‌گری مالی و بیمه‌ای، 251 شرکت در زمینه بازرگانی و هتل‌داری و 200 شرکت در زمینه ساختمان در کشور اقدام به سرمایه‌گذاری کرده بودند که در مجموع باید بگویم 824 شرکت خارجی به صورت غیر مولد به اقتصاد کشور ورود و نتوانستند نقش کارآمدی را برای رشد کشور انجام دهند چرا که سازماندهی مناسبی برای مدیریت جذب سرمایه در کشور وجود نداشت.
این کارشناس اقتصادی ضمن گلایه از اینکه وقتی رئیس‌جمهور در مصاحبه‌های متعدد می‌گویند دولت کار خود را انجام داده و نوبت فعالان اقتصادی است که وارد عرصه شده و اقدامات کارآمدی را انجام دهند افزود: من با چنین عقایدی مخالفم. زمانی می‌توانیم سیاستهای مناسبی را برای کمک به بخش تولید و صنعت کشور انجام دهیم که نوک پیکان تصمیمات را بر علیه تولیدکننده قرار ندهیم کما اینکه در شرایط فعلی چنین بسترسازی مناسبی صورت نگرفته و فضا برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌های مختلف وجود ندارد.
وی اضافه کرد: مبارزه با فساد مالی، چگونگی مهار زیاده‌خواهی بانکهای خصوصی باید یکی از اقدامات اساسی دولت یازدهم باشد تا از دور باطل رکود تورمی خارج شویم.
مومنی با اشاره به اینکه دولت نباید سند بودجه را بعنوان دریافت و پرداخت منابع بداند تصریح کرد: هنوز بسترسازی مناسبی برای توسعه اقتصاد کشور به وجود نیامده و فقط نباید به اعلام اعداد و ارقام بسنده کنیم.
* دژپسند: در بودجه 93 بانکها را فعال کردیم
دژپسند معاون بودجه معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری در واکنش به صحبت‌های مومنی به ارائه توضیحی در خصوص اعداد و ارقام لایحه بودجه سال 93 دولت پرداخت و گفت: دولت برای اینکه بتواند برنامه‌ای را تدوین کند موظف است همراه بودجه سیاستها و برنامه‌های خود را نیز تقدیم مجلس کند البته باید این نکته را نیز متذکر شوم که از بعد از انقلاب در سال 85 و در سال 93 دولت توانست همراه بودجه برنامه خود را نیز تقدیم نمایندگان مجلس کند.
وی تصریح کرد: دولت برای تحقق برنامه‌های پنجم توسعه در بخش‌های مختلف و به ویژه در بخش بهداشت بودجه این حوزه را به 33 درصد افزایش و در بیمه 66 درصد ارتقا داده است. این امر نشان از آن دارد که دولت برای ایجاد بسترسازی مناسب در تمام بخش‌ها مکانیزم و سیاستهای مناسبی را به کار گرفته است.
معاون بودجه و معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور در ادامه صحبت‌های خود به اهمیت بخش آموزش و سرمایه انسانی اشاره‌ای کرد و افزود: در این بخش نیز با 22 درصد افزایش بودجه بسترسازی‌هایی را به وجود آورده‌ایم در حوزه تولید نیز باید این نکته را متذکر شوم که خدمات در حال گسترش است و توانمندی دولت هرساله محدود می‌شود اما در این عرصه بر ضرورت حضور بخش خصوصی نیز نکاتی را عنوان کرده‌ایم.
وی با تاکید بر اینکه بر اساس سیاستهای کلی اصل 44 باید فضا برای حضور بخش خصوصی هر ساله افزایش پیدا کند،افزود: در همین راستا بحث واگذاری‌ها را در بودجه منظور کرده‌ایم و در کنار منابع صندوق توسعه ملی مصوباتی را نیز تنظیم کرده‌ایم تا بتوانیم در آن راستا کنترل رشد تورم را به نحو مناسبی مدیریت کنیم. البته ارزها نیز از مرکز مبادلات ارزی در اختیار بخش‌های خصوصی قرار می‌گیرد تا مدیریتها نیز در این بخش به نحوی مناسبی شکل گیرد.
وی با بیان اینکه در بودجه 93 منابع دولت برای سازماندهی و حضور بخش خصوصی تقویت شده است گفت: برای فعال کردن بانکها نیز دو مصوبه را انجام داده‌ایم تا بانکها بتوانند امکان وام‌دهی برای فعالان بخش خصوصی را بیش از پیش داشته باشند. البته پیش‌بینی‌های در خصوص فاینانس در دستور کار دولت قرار گرفته است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، فرهاد دژپسند در ادامه این مناظره اظهار داشت: وقتی در مورد سند بودجه حرف می‌زنیم باید بر اساس ارقام صحبت کنیم، طبق ماده یک قانون برنامه بودجه دولت باید برنامه سالانه خود را همراه با بودجه ارائه کند که این مسئله تنها 2 بار از سوی دولتها رعایت شد که یک بار سال 85 بود و بار دیگر برای بودجه سال 93 بود که برغم وقت کمی که داشتیم موفق شدیم برنامه را همراه لایحه بودجه ارائه کنیم.
وی افزود: باید صحبت‌ها در قالب ارقام باشد، اگر نباشد می‌شود انشاء. و ما نمی‌خواهیم کتاب انشاء ارائه کنیم، خدمات در حال گسترش است نیازها در حال گسترش است و توانمندی‌های دولت محدود است که این محدودیت‌ها به ما نشان می‌دهد باید از بخش خصوصی کمک بگیریم.
نماینده دولت در برنامه مناظره با اشاره به صحبت‌های رئیس جمهور در اهتمام دولت در بکارگیری توان بخش خصوصی گفت: استفاده از توان بخش خصوصی و این صحبت رئیس جمهور به سیاستهای کلی اصل 44 باز می‌گردد و ما باید برای توسعه در این جهت گام برداریم.
وی ادامه داد: برای اینکه بتوانیم از توان بخش خصوصی کمک بگیریم بحث واگذاری‌ها را مطرح و بخش صنعت را به خدمات اضافه کردیم و از منابع مالی صندوق توسعه ملی به این سمت هدایت کردیم و برای اینکه هدایت منابع مالی صندوق توسعه ملی منجر به رشد نقدینگی و توسعه تورم نشود مقرر شد بانک مرکزی حق خرید این ارز را ندارد و باید تبدیل ارز در اتاق مبادلات صورت گیرد.
دژپسند با بیان اینکه رساندن رشد منفی به 2 تا 3 درصد حرکت در جهت مثبت است، خاطر نشان کرد: ما منابع دولت را سازمان دادیم، گسترش بخش خصوصی را با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی دیدیم و در جهت فعال شدن بانکها تمهیداتی اندیشیده شد.
وی افزود: برای فعال شدن بانکها، تمام منابعی که از حساب ذخیره ارزی برگشت دارد به منابع بانکها می‌رسد و وجوه اداره برگشت داده شده نیز سرمایه بانکها می‌شود تا به توان وام‌دهی آنها کمک کند، علاوه بر این بحث فاینانس را مد نظر قرار دادیم چرا که ما منابع حاصل از فروش نفت خام را به علت مشکلات فعلی نمی‌توانیم برگشت دهیم که این خوشبینی نیست آقای نادران، بلکه تهدیدها و ناراحتی‌ها را به فرصت‌ها تبدیل می‌کنیم.
معاون بودجه معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور ادامه داد: دولت وارد مذاکره شده و با قابلیت‌های خود در بخش دیپلماسی منابعی را که برای خودمان است اما نمی‌توانیم به صورت یکباره آن را برگردانیم بتوانیم در قالب فاینانس از آن استفاده کنیم به طوریکه 15 درصد از بودجه عمومی دولت و 85 درصد از منابع خودمان که در خارج از کشور وجود دارد به صورت فاینانس استفاده شده تا بحث رشد را داشته باشیم.
نادران اظهار داشت: اینها جزو بودجه است؟
دژپسند پاسخ داد: نه.
نادران افزود: پس مال چی هست؟
نماینده دولت پاسخ داد: مال خودمان اما چون اکنون نیست جزو بودجه به حساب نمی‌آید.
وی افزود: در سال گذشته 53 هزار میلیارد تومان به طور شفاف در قالب بودجه نیامده بود.
نادران تصریح کرد: ما خودمان بودجه 92 را شفاف کردیم.
دژپسند ادامه داد: اینکه منابع اختصاصی را در بودجه عمومی می‌بینید که نمی‌شود، 7.3 درصد در لایحه بودجه در بخش بودجه عمومی کاهش داریم و 7.1 درصد در بخش بودجه اختصاصی کاهش داشتیم.
نادران اظهار داشت: کاهش نسبت به چه؟
دژپسند پاسخ داد: نسبت به رقم مصوب، بودجه عمومی 210 هزار میلیارد تومان بود، 175 هزار میلیارد تومان در اصلاحیه رسید و به 134 هزار میلیارد تومان در عملکرد، با کدام می‌سنجید؟
وی افزود: بودجه جاری را پس از تصویب مجلس تمام دستگاه‌ها جزو حقوق حقه خودشان می‌دانند، بسیاری از نهادها را بودجه‌شان را در لایحه 93 کاهش داده‌ایم، برخی موارد را که مجلس 4 برابر کرده بود را که نمی‌توانیم به یکباره 4 برابر کاهش دهیم اما به قطع یقین باید 128 هزار میلیارد تومان تلقی کنیم.
نماینده دولت در برنامه مناظره با اشاره به اینکه برخی سایت‌ها به اشتباه رشدها و کاهش‌ها را با لایحه بودجه مقایسه کرده بودند، خاطر نشان کرد: ما آمدیم با مصوب مقایسه کردیم و بررسی ها را انجام دادیم.
نادران گفت: مصوب یعنی کدام؟
دژپسند پاسخ داد: ما بررسی کردیم دستگاه فلان که آن مقدار بودجه دارد و انتظار دارد بر اساس تورم مقدار بودجه‌اش را افزایش دهیم بحث کردیم که چه میزان باید بودجه‌اش باشد.
وی ادامه داد: برای اولین بار به جای بستن لایحه بودجه پشت در اتاق‌های دربسته آمدیم با تمام دستگاه‌ها جلسه گذاشتیم و ارقام را کم و زیاد کردیم. به طوریکه بودجه‌ریزی عملیاتی برای 4 دستگاه را محور قرار دادیم و برای بقیه دستگاه‌ها نیز بر مبنای صفر، محور بودجه‌بندی را قرار دادیم که این کار به سهولت نیست و ما این را وسیله دقت عمل قرار دادیم.
به گزارش تسنیم، در ادامه مناظره تاجگردون در پاسخ به این سوال که قیمت نفت بشکه ای 100 دلار را در لایحه بودجه امسال چطور ارزیابی می کنید؟، گفت: متوسط قیمت فروش نفت 106 دلار است و بر این اساس بشکه ای 100 دلار اتفاق خواهد افتاد. احتمالا متوسط فروش امسال نیز در حدود 103 دلار باشد.
دژپسند نماینده دولت هم در پاسخ به سوال دیگر مخاطبان مناظره مبنی بر اینکه با وجود تورمی 24 تا 25 درصدی برای سال آینده چرا حقوق کارمندان دولت تنها باید 18 درصد افزایش یابد؟، گفت: بخش سخت بودجه همینجا است.
وی گفت: در قانون خدمات کشوری افزایش حقوق به اندازه تورم و در برنامه پنجم به تناسب تورم دیده شده که با تفاسیر موجود از این تعاریف، خلاف قانونی صورت نگرفته است.
معاون بودجه معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور افزود: دولت معتقد است که حقوق کارمندان باید بیشتر افزایش یابد اما محدودیت های مالی دست ما را بسته است.
نماینده دولت گفت: بودجه جاری را 15 هزار میلیارد تومان رشد دادیم که 10 هزار میلیارد تومان بابت این افزایش اختصاص یافته است. برای افزایش این بخش، بودجه جاری باید بیشتر افزایش می یافت و چون منابع دولت جواب نمی داد مجبور به استقراض بودیم که در نتیجه آثار تورمی در پی داشت.
مومنی هم در پاسخ به این سوال که فکر می کنید نرخ ارز در حال حاضر باید چقدر باشد؟، گفت: به نظر من منطق های تعیین نرخ مهم تر است که براساس بخش های مولد تعیین نشده است و اتفاقاتی از نیمه دوم سال 90 افتاده که سهم رباخواری بوده است.
وی ادامه داد: به تبع این موضوع موجب سوداگری شده است و کانون های اصلی اصبت که یکی عامه مردم و دیگری تولید کننده ها هستند، مشخص است.
فرشاد مومنی اعلام یک نرخ مشخص را از اساس نادرست دانست و گفت: به نظر من باید تعیین نرخ را در یک سیستم بررسی کرد و راجع به آن اظهار نظر کرد. دولت محترم باید تحلیل مشخصی از چرایی قرار گرفتن در این شرایط داشته باشد تا بشود راجع به این موضوعات اظهار نظر کرد.
نادران هم در پاسخ به این سوال که چرا مجلس قبلی، اجازه کلید خوردن این تعداد عظیم از طرح های عمرانی را داد که در حال حاضر باید شاهد پروژه های نیمه کاره بسیاری باشیم؟، گفت: قاعده ای در منطق کارشناسی برای طرح های عمرانی و تصویب آن ها نمی بینیم و بر این اساس چانه زنی های سیاسی قالب می افتد.
وی افزود: البته در نظر گرفتن بند 90، همت سال گذشته نمایندگان بوده که براساس آن شیوه غربالگری طرح های عمرانی مشخص شده است و هرچند موجب عوارضی برای دولت و مجلس می شود.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس افزود: در حال حاضر کشور برای اتمام طرح های نیمه کاره نیاز به 400 هزار میلیارد تومان اعتبار دارد.
وی خاطر نشان کرد: باید ترکیبی از مولفه های اثر گذار منجر به اختصاص بودجه به طرح های عمرانی شود و بر این اساس اگر منطق توزیع در استان مشخص باشد و واگذاری اعتبارات محلی را به نمایندگان آنها واگذار کنیم، مشخص تر می توانیم حرکت کنیم.
فرشاد مومنی، اقتصاددان در ادامه این مناظره با اشاره به اینکه تجربه‌ها در ایران و خارج از ایران بیانگراین است که عملکرد اقتصادی بیش از آنکه تحت تاثیرارز و ریال تخصیص یافته باشد تحت تاثیر ساختار نهادی قرار دارد گفت: مطالعات نشان داده است کشورهایی که کیفیت نهادی بهتر دارند به طور متوسط بین 25 تا 38 برابردر رشد تولید سرانه بهتر عمل کرده‌اند.
وی ادامه داد: با چه نگرشی بانکها را فعال کرده‌اید؟ قدرت وام‌دهی افزایش یافته است.در 10 سال گذشته بررسی‌ها نشان می‌دهد از کل اعتبارات سیستم بانکی کشور حدود یک سوم آن به بخش کشاورزی و صنعت تعلق گرفته است.
مومنی بیان کرد: باید دید این سهم چه تناسبی با سهم در ارزش افزوده و چه تناسبی با سهم در ایجاد فرصت‌های شغلی دارد. یعنی تا زمانی که ساختار نهادی به نفع غیر مولدهاست و تولید کنندگان و عامه مردم قدرت چانه‌زنی ندارند و صرف اینکه ما قدرت وام‌دهی بانکها را افزایش دهیم اگر نگوییم اوضاع بدتر نخواهد شد بهتر هم نخواهد شد.
مومنی با اشاره به ابلاغیه اول و دوم سیاستهای اصل 44 گفت: در ابلاغیه اول بیان شده است که باید سوادبخشی کنیم،تحلیل از چرایی شکست خصوصی‌سازی در ایران از سال 68 تا 83 داشته باشیم،برنامه توانمندسازی بخش‌های سه‌گانه داشته باشیم.
دژپسند، معاون بودجه معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی در ادامه بیان کرد: زمانی که ما می‌گوییم 10 درصد از ورودی سال 93 به صندوق توسعه ملی به بخش کشاورزی و 10درصد به سایرین تعلق گیرد. زمانی که برای ما این بخش حائز اهمیت است باید میزان بیشتری به آن تعلق گیرد.
معاون بودجه معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی تاکید کرد:ما اگر می گوییم کارکرد نهادی باید در بهبود امور ایفای نقش کند. باید در قالب بودجه تسهیل یابد. به همین دلیل سرمایه صندوق حمایت از پژوهشگران باید 20 برابر شود که فا رغ التحصیلان دانشگاهی که دارای مهارت هستند و میخواهند کار کنند امکان تامین منابع داشته باشند.
دژپسند تاکید کرد: در مورد خصوصی‌سازی باید گفت در بودجه امسال برای تحقق بند الف ابلاغیه اول سیاستهای اصل 44 است. در مورد بحث‌های عمرانی باید گفت، ملاک اصلی ما درصد پیشرفت فیزیکی است اما تنها ملاک این نیست.
وی در پاسخ به این سوال که امکان تحقق 37 هزارمیلیارد تومان بودجه عمرانی در بودجه 93 به چه صورت است گفت: چطور می‌توان 11.2 عملکرد امسال را به 37 هزار میلیارد تومان را به بودجه امسال رساند؟
دژپسند گفت: در مورد برداشت از نفت در متغیرها تغییر زیادی ایجاد نکردیم در حال حاضر صدور نفت خام حدود یک میلیون بشکه است که سال آینده نیز همین را در نظر داریم. در مورد منابع گازی نیز همین‌طور است.
معاون بودجه معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ادامه داد: هم از نظر قیمت و هم از نظر میزان صادرات تلاش کردیم تا درصد قابلیت اطمینان افزایش یابد. در مالیات نیز رشد بیشتری داریم. تامین منابع قابل اطمینان خواهد بود.
* فرار دژپسند از پاسخ به سهم یارانه تولید در بودجه 93
خبرنگار تسنیم پرسید: دولت در لایحه بودجه 93 در ردیف بودجه شرکتهای زیانده دولتی، 38800 میلیارد تومان منابع برای هدفمندی یارانه ها دیده که برابری می کند با پرداخت ماهانه 45500 تومان به حدود 71 میلیون ایرانی. این در حالی است که در بودجه سال قبل، درآمد هدفمندی 50 هزار میلیارد تومان بوده و حدود 11 هزار میلیارد تومان از ان یارانه بخش تولید بوده که ظاهرا دولت امسال یارانه بخش تولید را کلاً حذف کرده در حالی که مدعی حمایت از بخش تولید بوده و در این راستا انتقاد زیادی به دولت قبل کرده است.
توجیه دولت یازدهم در حذف یارانه بخش تولید چه بود؟ دولت که اعلام کرده قصد افزایش قیمت سوخت را فعلا ندارد، این 38800 میلیارد تومان را از کجا تامین خواهد کرد؟ آیا روشهای غیرقانونی که از دولت قبل تا هم اکنون هم ادامه دارد، در سال 93 هم ادامه خواهد داشت.
فرهاد دژپسند در پاسخ به خبرنگار ما گفت: اولاً امسال در بودجه به اندازه ادامه شرایط موجود برای هدفمندی یارانه‌ها منابعی را دیده‌ایم؛ اما سیاست ما این است که برای ادامه هدفمندی یارانه‌ها لایحه‌ای جداگانه به مجلس ارائه دهیم.
مومنی درباره اتحاد تیم اقتصادی دولت یازدهم گفت: 100 ها بار دلم میخاهد دعا کنم که تیم اقتصادی دولت هماهنگ و متحد است اما قاطعانه می گویم اینطور نیست.
نادران با اشاره به اینکه اگر مذاکرات به نتیجه برسد و نفت ایران به فروش برسد حتماً قیمت جهانی نفت کاهش پیدا می کند، گفت: در این حالت نفت 100 دلاری محقق نمی شود و اگر هم مذاکرات با نتیجه نرسد بازهم مشکلاتی را خواهیم داشت.
منبع: برنامه مناظره