تازه‌ترين آمار بانك مركزي تا پايان بهمن 90 نشان مي‌دهد

تازه‌ترین آمار از وضعیت تعداد و مبلغ اسناد برگشت داده شده بانکي که از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی منتشر شده نشان می‌دهد که تا بهمن‌ماه سال گذشته از هر 9/7 قطعه چک بانکی یکی «برگشت» خورده است. این در حالی است که تا آبان‌ماه سال گذشته از هر 3/8 برگ چک بانکی صادر شده، یکی برگشت خورده است.

بانک مرکزی در ماه گذشته به سکوت چندین ماهه خود در مورد اعلام آمارهای اقتصادی ماهانه پایان داد و برخی از این آمار را که در مقاطع مختلف زمانی بررسی شده بود، در وب سایت خود قرار داد. آمار چک‌های برگشتی نیز تا آبان‌ماه سال گذشته در وب سایت بانک مرکزی ارائه شد، اما حالا آمار جدیدی از اسناد مبادله شده و برگشت داده شده در اتاق پایاپای اسناد بانکی از سوی بانک مرکزی منتشر شده که وضعیت موجود در 11 ماه ابتدایی سال گذشته را به تصویر می‌کشد. وضعیتی که چندان رو به بهبود نیست و روند صعودی دارد. بانک مرکزي پيش از اين عنوان کرده بود که دليل افزايش چک‌هاي برگشتي «افزایش ميزان مبادلات از طریق اسناد بانکی از جمله چک است.» اما به نظر مي رسد آمار جديد اعلام شده در اين مورد که به روندی صعودی از میزان اسناد برگشت داده شده اشاره می‌کند در تناقض با این نظر بانک مرکزی باشد و بیشتر ديدگاه‌هاي برخي کارشناسان و فعالان اقتصادي در مورد نامساعد بودن فضاي کسب‌و‌کار در سال گذشته را تاييد کند.
بهمن‌ماه سال گذشته و اسناد برگشتی
بنا بر آمار اعلام شده از سوی بانک مرکزی، در بهمن‌ماه سال گذشته در اتاق پایاپای اسناد بانکی تهران حدود 6/4 میلیون برگ سند به مبلغ بیش از 70 هزار میلیارد تومان مبادله شد. در نگاه اول تعداد اسناد مبادله شده نسبت به دی ماه سال 89 حدود 1/5 درصد و مبلغ آن 8/8 درصد افزایش داشت. اسناد مبادله شده در بهمن‌ماه 90 نسبت به ماه مشابه سال ١٣٨٩ از نظر تعداد و مبلغ به ترتيب 8/11 و 8/33 درصد افزایش داشت، اما در کنار این، 558 هزار برگ چک نیز در بهمن‌ماه سال گذشته به مبلغ نزدیک به 2/3 هزار میلیارد تومان برگشت خورد؛ این یعنی 7/6 درصد افزایش نسبت به دی ماه 90 در تعداد چک‌های برگشتی. مقایسه این آمار با سال 89 افزایش تعداد چک‌های برگشتی را بیشتر نمایان می‌کند؛ چرا که مبلغ چک‌های برگشتی در بهمن‌ماه سال 90 نسبت به بهمن‌ماه سال 89 نزدیک به 30 درصد افزایش نشان می‌دهد. در بهمن‌ماه ١٣٩٠ نسبت‌هاي تعداد و مبلغ اسناد برگشت داده شده به مبادله شده، به ترتيب به 8/12 درصد و 5/4 درصد رسید. این دو نسبت در سال 89 به ترتیب 2/12 درصد و 7/4 درصد بود.
فروردین و بهمن سال گذشته
مقایسه تعداد و مبلغ اسناد برگشت داده شده بانکی که آمار آن توسط بانک مرکزی منتشر شده نشان از اختلاف بالای تعداد چک‌های برگشتی در اول و پایان سال دارد. از جمله اینکه در فروردین سال گذشته تعداد اسناد برگشت داده شده 335 هزار برگ بود، اما در اردیبهشت‌ماه تعداد این اسناد برگشت خورده به کانال 500 هزار برگی وارد می‌شود تا اینکه در بهمن‌ماه تعداد چک‌های برگشتی به عدد 588 هزار برگ رسیده است. به عبارت دیگر از فروردین تا بهمن‌ماه سال گذشته تعداد اسناد برگشتی بانکی حدود 66 درصد افزایش داشت. مطابق آمار بانک مرکزی مبلغ اسناد برگشتی در فروردین ماه سال گذشته هزار و 355 میلیارد تومان بوده است. این مبلغ تا پایان تیرماه در کانال دو هزار میلیارد تومانی باقی می‌ماند. در مرداد و شهریور ماه به کانال 3 هزار میلیارد تومانی وارد می‌شود و در مهر ماه مبلغ اسناد برگشتی افت می‌کند و باز هم به 2 هزار میلیارد تومان بر می‌گردد، اما در آبان‌ماه بار دیگر مبلغ اسناد برگشتی نزدیک به 5/3 هزار میلیارد تومان می‌شود تا در بهمن‌ماه مبلغ اسناد برگشت داده شده به سه هزار و 155 میلیارد تومان برسد.
ترین‌های برگشتی
نگاهی به آمار منتشر شده بانک مرکزی نشان می‌دهد که رفتارهای اقتصادی ناشی از فضای کسب‌و‌کار موجود تا چه حد در برگشت خوردن اسناد بانکی موثر بوده است. چنانکه این آمار نشان می‌دهد کمترین برگشت اسناد بانکی در فروردین ماه بود. در این ماه 335 هزار برگ چک از مجموع دو میلیون و 700 هزار برگ چک برگشت خورد. رکورد بیشترین چک برگشتی در یک ماه را هم باید متعلق به آبان‌ماه دانست که تعداد چک‌های برگشتی به عدد 606 هزار برگ رسیده است؛ این یعنی 80 درصد افزایش تعداد چک‌های برگشتی. رقم این تعداد اسناد برگشتی در بهمن سال گذشته نیز به سه هزار و 156 میلیارد تومان رسیده است.
یازده ماه اول سال گذشته و اسناد برگشتی
در يازده ماه اول سال ١٣٩٠ در اتاق پاياپاي اسناد بانکي تهران 46 میلیون برگ چک به مبلغ بیش از 650 هزار میلیارد تومان مبادله شده است. در این دوره هم اسناد مبادله شده با افزایش چشمگیری روبه‌رو شده است. اسناد مبادله شده در یازده ماه اول سال گذشته در مقایسه با یازده ماه اول سال 89 در تعداد 7/3 درصد و در مبلغ 6/16 درصد افزایش داشت.
از تعداد 46 میلیون برگ سند بانکی که در یازده ماه اول سال گذشته مبادله شده 6 میلیون برگ آن برگشت داده شده است. مبلغ این اسناد برگشتی 31 هزار و 450 میلیارد تومان بوده است. این مبلغ نسبت به 11 ماه اول سال 89 نزدیک به 25 درصد افزایش داشته است.
در يازده ماه اول سال 90 نسبت اسناد برگشت داده شده به مبادله شده از نظر تعداد و مبلغ به ترتيب به 5/12 درصد و 8/4 درصد رسید. رقمی که نسبت به دوره 11 ماه اول سال 89 اندکی افزایش یافته است. در يازده ماه اول سال 89 نسبت اسناد برگشت داده شده به مبادله شده از نظر تعداد و مبلغ به ترتيب 12 در صد و 5/4 درصد بود.

منبع: دنیای اقتصاد