رقابت براي تعيين رييس اوپك براي دوره بعدي ميان 3 كشوري است كه هر كدام شرايط ويژه‌اي دارند. عراق مدعي است كه روزانه بيش از 3 ميليون بشكه در روز توليد دارد و در آينده‌اي نزديك از نظر ظرفيت توليد به رده اول و حتي جلوتر از عربستان در اوپك مي‌رسد، ايران به اين دليل كه سال‌ها است رياست اوپك را در اختيار نداشته است و عربستان با اتكا به دوستان عربش مي‌خواهند فرد موردنظرشان دبيركل اوپك شود.امروز شرايط ويژه‌اي بر اجلاس 162 اوپك از اين جهت حاكم است. آيا ايران مي‌تواند پس از نزديك به نيم قرن يك ايراني را در راس اوپك بگذارد؟
امروز برگزار می‌شود
رقابت سه‌جانبه در نشست 162 اوپک
ایران، عربستان یا عراق؟ قرعه به نام کاندیداي کدام کشور می‌افتد؟ یکصد و شصت و دومین نشست وزارتی اعضای اوپک در حالی امروز (22آذر) برگزار می‌شود که تعیین دبیر کل اوپک برای سال جدید میلادی مهم‌ترین محور این نشست است.
شش ماه پیش اعضای اوپک علاوه بر تصمیم‌گیری در مورد سقف تولید، انتخاب دبیر کل برای سال 2013میلادی را در دستور کار قرار دادند که توافق نهایی برای انتخاب دبیر کل از بین کاندیدای کشورهای ایران، عربستان، اکوادور و عراق حاصل نشد.
حالا بعد از شش ماه انتظار و انصراف کشور اکوادور از کاندیداتوری، ایران، عربستان و عراق به صورت سه‌جانبه برای تصدی پست دبیرکلی اوپک رقابت می‌کنند. در طول 52 سالی که از زمان تاسیس سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) می‌گذرد، هر 12 عضو اوپک تاکنون سمت دبیرکلی اوپک را بر عهده داشته‌اند. نخستین دبیرکل این سازمان نیز ایرانی بوده است. از سال 1983میلادی یعنی بعد از اینکه هر کدام از کشورهای عضو اوپک توانستند برای یک بار سمت دبیرکلی اوپک را تصاحب کنند، انتخاب دبیرکل بر اساس اجماع وزرا صورت گرفته است. از آن سال تاکنون در حالی دو قدرت اول اوپک، یعنی ایران و عربستان تلاش کرده‌اند که برای بار دوم این سمت را به دست بگیرند، اما به دلیل به اجماع نرسیدن سایر وزرا این امر صورت نگرفته است. با توجه به اینکه اوپک سازمانی است که سیاسی‌ترین و استراتژیک‌ترین کالای جهان را مديريت مي‌كند، تصدی پست دبیرکلی اوپک برای 12عضو آن به یک مساله مهم و حيثيتي تبدیل شده است.
اگرچه دبیرکل اوپک در تصمیم‌گیری‌های اصلی اوپک حق رای ندارد، اما این دبیر کل است که زمینه تصمیم‌گیری را فراهم می‌کند. بنابراین، کشوری که سمت دبیرکلی را در اختیار داشته باشد، توان مضاعفی در دیپلماسی نفتی و تاثیرگذاری بر تصمیمات اوپک دارد. اما آنچه که نقش دبیرکلی را برای ایران و دیگر کشورهای عضو اوپک با اهمیت کرده است، کسب وجهه و برخورداري از اين امتياز ويژه در سطح جهانی است. عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت اوپک و بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام جهان، «ماجد المنیف»، نماینده هیات عامل این کشور در اوپک را به عنوان کاندیدای سمت دبیرکلی اوپک معرفی کرده است. عراق نیز پس از عربستان «سمیر الغضبان»، وزیر نفت پیشین این کشور و مشاور ارشد نخست وزیر در امور انرژی را کاندیدای احراز پست دبیرکلی اوپک كرده است. ایران نیز غلامحسین نوذری، وزیر نفت پیشین را به عنوان نامزد سمت دبیرکلی اوپک به دبیرخانه این سازمان معرفی کرده است.
هر یک از این نامزدها برای انتخاب به عنوان دبیرکل جدید اوپک به اجماع کامل اعضا نیاز دارند و همین موضوع تا حدودی تصمیم‌گیری در این باره را دشوار کرده است.
با توجه به اهمیت روند انتخاب دبیرکل برای ایران، این سوال مطرح است که چه راهکاری برای ایران در رابطه با دستیابی به مقام دبیرکلی اوپک وجود دارد؟
برخی وتوي انتخاب دبیرکل غیرایرانی را از جمله راهکارهایی می‌دانند که در انتخاب کاندیدای ایران می‌تواند موثر باشد، موضوعی که تنها در اختیار وزیر نفت است.
در این میان، روز گذشته وزیر نفت ابراز امیدواری کرد که نامزد ایران در انتخابات دبیر کلی رای بیاورد؛ چون احراز این سمت بین‌المللی برای ما بسیار تعیین‌کننده است. رستم قاسمی در پاسخ به این سوال که در انتخابات دبیر کلی اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت) کدام کاندیدا شرایط بهتری را دارد؟ به سایت مجلس گفت: رقابت میان سه نامزد ایرانی، عراقی و عربستانی بسیار سنگین است؛ اما امیدواریم کاندیدای ما رای بیاورد.
وی ادامه داد: همواره در طول سال‌ها میان ما و عربستان بر سر دبیر کلی اوپک رقابت و اختلافات زیادی وجود داشته است که امیدوارم در انتخابات دبیر کلی این سازمان، نامزد ایرانی دبیر کلی اوپک رای بیاورد.
وی با بیان اینکه نوذری وزیر سابق نفت ايران و نامزد دبیر کلی اوپک، از همه لحاظ شرایط احراز این سمت را دارد، افزود: دبیر کلی اوپک هم برای ایراني‌ها و هم عربستانی‌ها بسیار تعیین‌کننده و مهم است. قاسمی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا با احراز سمت دبیر کلی اوپک، می‌توانیم سهمیه تولید کشورهای عضو را کاهش دهیم؟ گفت: دبیر کل اوپک در این زمینه کاره‌ای نیست و تنها یک مقام اجرایی است که تصمیمات نمایندگان کشورهای عضو این سازمان را اجرا می‌کند. ضمن اینکه درباره تعیین سقف تولید، همه کشورهای عضو تصمیم‌گیری می‌کنند؛ نه فقط دبیرکل اوپک. علاوه بر انتخاب دبیرکل جدید برای اوپک، تعیین سقف تولید نیز از دیگر محورهای نشست امروز است. اعضای اوپک در یکصد و شصت و یکمین نشست خود در وین، سقف تولید این سازمان را بدون تغییر در سطح 30میلیون بشکه در روز حفظ کردند. در این میان، گمانه زنی در مورد نشست آتی این سازمان این است که سقف تولید این سازمان با توجه به قیمت های فعلی نفت و مازاد تولید (حدود یک میلیون بشکه بیشتر از سقف تعیین شده) در نشست امروز تغییر نخواهد کرد.
منبع: دنیای اقتصاد