مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی وضعیت تولید و تجارت گندم کشور در سال های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ را بررسی کرد.
دفتر مطالعات زیربنایی این مرکز در این زمینه اعلام داشت: تنظیم بازار محصولات کشاورزی، مستلزم توجه به تاثیر تغییرات، عوامل اقلیمی، ساختار تولید، بازار و سیاست های حمایتی وضع شده برای این محصولات است. لذا نقش قیمت تضمینی ، میزان تولید ، میزان واردات ، الگوی مصرف و دیگر عوامل موثر بر تولید یا بازار ، حائز اهمیت خواهند بود.
در این گزارش ابتدا به شرایط حاکم بر تعیین قیمت و نحوه تعیین آن در مورد کالای استراتژیک گندم و قیمت تعیین شده پرداخته و سپس با بررسی دیگر سیاست های اتخاذ شده در خصوص محصول گندم، هزینه های تولید و تبعات ناشی از آن مورد واکاوی قرار گرفته است.
در ادامه گزارش چنین آمده است: اختلاف معناداری بین بحث کارشناسی با قیمت تعیین شده وجود دارد که در نهایت کشاورز و تولیدکننده را با مشکلات جدی مواجه ساخته و تغییرات قیمت در بازار خوراک دام نیز به جانشینی گندم به عنوان خوراک دام کمک می کند و امنیت غذایی کشور را در آینده دچار مخاطرات جدی خواهد کرد.
علی رغم تجربه سال ۱۳۹۰ در خصوص تاثیر قیمت تضمینی بر خرید گندم و عدم ورود گندم خریداری شده به وسیله بخش خصوصی در چرخه تولید گندم به عنوان خوراک انسان و وارد شدن آن به چرخه خوراک دام، متاثر از اختلاف شدید قیمت گندم دامی با قیمت خرید تضمینی گندم، در سال ۱۳۹۱ نیز قیمت تضمینی اعلامی، حتی حداقل مصرح در تبصره «۶» قانون خرید تضمینی را رعایت نکرده و سبب تکرار شرایط خرید و مصرف گندم، مشابه سال قبل و بلکه به گونه ای شدیدتر خواهد شد.
در پایان گزارش مذکور می خوانیم: بررسی ها نشان می دهند که متوسط کیفیت گندم های تولید داخل ، برای نان های پهن مناسبند و برای ماکارونی نیز ارقام مطلوبی از گندم، هم اکنون کشت و کار می شوند. اما علی رغم تولید نسبتا مناسب سال جاری، نحوه سیاستگذاری در زمینه این کالای راهبردی موجب نیاز به واردات قابل توجه گندم از خارج شده است زیرا بخشی از گندم های وارداتی واجد کیفیتی پایین تر از گندم های تولید داخل اند. ضمن آن که قیمت پایین تعیین شده برای خرید تضمینی گندم، در خرید گندم های با کیفیت پایین تر در بازار داخلی نیز موثر شمرده می شود.
منبع: خانه ملت