در حالي قاره آسيا بيشترين سهم را در كل حجم تجارت ايران با جهان به خود اختصاص داده كه 37 كشور آسيايي بعد از گروه كشورهاي آفريقا بيشترين سهم را در بين اعضاي جنبش غيرمتعهدها به خود اختصاص داده‌اند.
از بين 120 كشور عضو جنبش غيرمتعهدها 37 كشور معادل بيش از 30 درصد از اين جنبش را كشورهاي آسيايي تشكيل داده‌اند. مساحت قاره آسيا به همراه جزاير متعلق به آن به بيش از 43 ميليون متر مربع مي‌رسد. آسيا دست كم 3.8 ميليارد نفر از جمعيت جهان را در خود جاي داده است. به اين ترتيب آسيا علاوه بر اين‌كه كهن‌ترين قاره جهان محسوب مي‌شود، بزرگترين و پرجمعيت‌ترين قاره دنيا نيز است.
اين قاره از شمال به اقيانوس منجمد شمالي، از جنوب به اقيانوس هند، از شرق به اقيانوس هند و از غرب به درياي مديترانه و بخش مياني روسيه مرزبندي شده است. قاره آسيا در مجموع 48 كشور را در خود جاي داده است. در مجموع جمعيت قاره آسيا حدود نيمي از كل جمعيت جهان را در بر مي‌گيرد.
اما آمار گمرك ايران نشان مي‌دهد كه قاره آسيا بيشترين سهم را نسبت به ساير قاره‌ها در تجارت غير نفتي ايران دارد.
آسيا از لحاظ ذخاير طبيعي مانند نفت، جنگلها، ماهي، آب، برنج، مس و نقره بسيار غني است. اگرچه بسياري از صنايع پيشرو در آسيا در منطقه شرق و جنوب شرقي اين قاره واقع شده‌اند، اما طي يك دهه اخير ديگر كشورهاي اين قاره روند رو به رشدي را تجربه كرده‌اند. كشورهايي مانند چين، تايوان، كره‌جنوبي، ژاپن، هند، فيليپين و سنگاپور به محلي براي سرمايه‌گذاري شركت‌هاي چند مليتي در صنايع مختلف تبديل شده‌اند.
روسيه، چين و هند بزرگترين كشورهاي آسيا و مالديو، سنگاپور و بحرين نيز كوچكترين كشورهاي قاره كهن هستند. از نظر جمعيت نيز چين، هند و اندونزي پرجمعيت‌ترين كشورهاي آسيا و از آن سو مالديو، برونئي و بوتان نيز كم‌جمعيت‌ترين كشورهاي اين قاره به شمار مي‌روند.
هم‌اكنون اقتصادهاي دوم و سوم جهان يعني چين و ژاپن در قاره آسيا قرار دارند و اين موضوع نشان مي‌دهد كه قاره آسيا و كشورهايش مي‌تواند در آينده نزديك به بازيگر اصلي اقتصاد دنيا بالاتر از آمريكا تبديل شود. چه بسا هم‌اكنون نيز صادرات كشورهاي آسيايي به ويژه چين بسياري از كشورهاي توسعه يافته اروپايي و آمريكايي را دچار دردسر كرده است.
اما در حالي شانزدهمين اجلاس كشورهاي عضو جنبش غيرمتعهدها در تهران در حالي برپايي است كه آمار نشان مي‌دهد حدود 30 درصد از اعضاي اين جنبش (37 كشور) را كشورهاي آسيايي تشكيل مي‌دهند.
در واقع مي‌توان گفت به جز معدودي از كشورهاي آسيايي اكثر كشورهاي اين قاره عضو جنبش غيرمتعهدها هستند كه در اجلاس تهران نيز شركت خواهند كرد.
دو كشور تاثيرگذار قاره آسيا يعني چين و روسيه نيز اگرچه عضو جنبش غيرمتعهدها نيستند، اما به عنوان ناظر در اين اجلاس شركت مي‌كنند. قرقيزستان، قزاقستان و تاجيكستان نيز ديگر ناظران آسيايي جنبش هستند.
آمار گمرك ايران نشان مي‌دهد كه حجم تجارت غيرنفتي ايران با 37 كشور عضو جنبش غيرمتعهدها به بيش از 46 ميليارد دلار مي‌رسد. اين رقم بيش از 43 درصد از كل تجارت غيرنفتي ايران را در سال گذشته تشكيل مي‌دهد. اگر به اين ارقام آمار مربوط به تجارت با چين و برخي ديگر از كشورهاي آسيايي نيز اضافه شود، سهم قاره آسيا در كل تجارت غيرنفتي ايران بسيار بيشتر هم مي‌شود.
ايران سال قبل 20.4 ميليارد دلار كالا به آسيايي‌هاي عضو جنبش غيرمتعهدها صادر كرد، در حالي كه واردات ايران از اين كشورها به حدود 25.6 ميليارد دلار رسيد.
عراق، امارات، هند، افغانستان، سنگاپور، اندونزي، پاكستان، تركمنستان، آذربايجان، سوريه، فيليپين، ويتنام، كويت، مالزي، عربستان، سريلانكا و عمان بزرگترين بازارهاي صادراتي ايران در بين كشورهاي آسيايي عضو جنبش غير متعهدها به شمار مي‌روند.
در حالي كه امارات، سنگاپور، هند، مالزي، عمان، تايلند، پاكستان، اندونزي، عربستان، ازبكستان، تركمنستان، عراق و فيليپين بيشترين سهم را در صادرات به ايران در بين كشورهاي آسيايي عضو جنبش به خود اختصاص داده‌اند.
ايران در سال 1390 در مجموع به 31 كشور آسيايي عضو جنبش صادرات داشت، در حالي كه از 28 كشور عضو همين جنبش كالا واردات كرد.
در بين كشورهاي آسيايي عضو جنبش غيرمتعهدها بيشترين حجم صادرات غيرنفتي ايران در سال 1390 به به عراق به ميزان 5.1 ميليارد دلار انجام شد. در حالي كه بيشترين واردات ايران مربوط به امارات با 19.7 ميليارد دلار بوده است.
به نظر مي‌رسد با توجه به روند رو به رشد كشورهاي آسيايي و همچنين برپايي رويدادهاي بزرگ ورزشي مانند المپيك 2008 چين و جام جهاني 2022 در قطر بايد شاهد اين باشيم كه در آينده‌اي نه چندان دور از همين حالا هم نشانه‌هاي آن ديده مي‌شود، قاره آسيا به بازيگر اصلي جهان در بسياري از عرصه‌هاي اقتصادي، سياسي و فرهنگي دنيا تبديل خواهد شد. ايران نيز مي‌تواند همگام با كاروان آسيا و با استفاده از فرصت برگزاري شانزدهمين اجلاس جنبش غيرمتعهدها در تهران روابط اقتصادي و سياسي خود را با كشورهاي آسيايي اين جنيش تقويت كرده و گسترش دهد.
منبع: ایسنا