هرچند مجلس شورای اسلامی، پیشنهاد طرح بستن تنگه هرمز را با قید دو فوریت ارائه کرده است، نگاهی دقیق به وضعیت این آبراه، نشان می‌دهد که آیا ایران می‌تواند در عمل، تنگه هرمز را ببندد یا خیر؟!
در حالی که از سه روز پیش تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران و بیمه نفت‌کش‌های ایرانی آغاز شده، مجلس با ارائه طرحی دوفوریتی اعلام کرده است، با تصویب این طرح از رفت‌وآمد تانکرهای نفتکش که به مقصد کشورهای تحریم کننده در حرکت باشند، جلوگیری خواهد شد.
این طرح دارای یک ماده واحده است که بنا بر آن، دولت جمهوری اسلامی ایران موظف می‌شود بر پایه حق حاکمیت خود، از عبور نفت‌کش‌هایی که نفت خود را به مقصد کشورهای طراح تحریم نفتی علیه ایران (اتحادیه اروپا، آمریکا و اسرائیل غاصب)، می‌برند، جلوگیری کند.
همچنین بر پایه گزارش‌ها، این طرح دو فوریتی تا پایان روز گذشته به امضای صد نفر از نمایندگان مجلس رسیده و هماهنگی‌هایی در این زمینه با وزارت خارجه انجام گرفته است.
پیش از آغاز تحریم‌ها نیز سخنان بسیاری بر سر بستن تنگه هرمز از سوی مسئولین شنیده می‌شد. ارسلان فتحی‌پور، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس چندی پیش بیان کرده بود که: اگر تحریم‌ها اجرا شود، حتی یک قطره نفت از تنگه هرمز عبور نخواهد کرد. مقامات بلندپایه نظامی نیز بار‌ها در این خصوص اعلام کرده اند که ایران حافظ امنیت تنگه هرمز است ، اما در عین حال هشدار داده بودند که با اجرای تحریم‌ها ایران حق حاکمیتی خود درباره تنگه هرمز بسته را اعمال خواهد کرد.
بستن تنگه هرمز از دو جنبه قابل بررسی است: یکی از جنبه حقوق بین‌الملل و دیگری از جنبه سیاسی و ژئوپلیتیک.
بنا بر معاهدات بین‌الملل و کنوانسیون حقوق دریا‌ها ۱۹۵۸ که ایران رسماً به آن پیوسته است، تنگه هرمز جزو آبراه‌های بین‌المللی است که شامل حق عبور بی‌ضرر کشتی است. کنوانسیون ۱۹۸۲ عبور ترانزیت را نیز به این مقوله افزوده که البته ایران رسما به عضویت آن درنیامده است.
گویا آنچه نمایندگان مجلس به عنوان طرح بستن تنگه هرمز ارائه کرده‌اند، مستلزم متوقف ساختن و بازرسی شناورهایی است که قصد عبور از تنگه هرمز را دارند.
اما از یک نگاه ژئوپلیتیک این امر کاملاً متفاوت است. پیش از این، تصور بر آن بود که غرق کردن شناور در تنگه هرمز، این امکان را به ایران می‌دهد تا این تنگه را ببندد.
و اما این امر باید دقیق‌تر بررسی شود:
در اینجا باید گفت، بستن تنگه هرمز تنها به یک روش امکان‌پذیر است و آن استفاده از جزایر ایرانی و آب‌های داخلی برای تسلط بر آن است. جزایر لارک، قشم، هرمز، هنگام و در ادامه جزایر تنب بزرگ و کوچک و ابوموسی، توانمندی ایران برای مسلط شدن بر تنگه با عملیات نظامی را تقویت کرده و تنگه هرمز را همچنان در حاکمیت ایران می‌گذارد.
در نتیجه باید گفت، بستن تنگه هرمز برای ایران شدنی است، و در این میان، توانمندی ایران برای انجام مانور و در اختیار گرفتن وضعیت در این آبراه است که می‌تواند عملاً موجب بسته شدن تنگه هرمز شود. شاید اشاره مقامات پنتاگون به توان ایران به لحاظ نظامی برای بستن تنگه اشاره به همین امر دارد.
«مایکل کلارک» رئیس مؤسسه رویال یونایتد سرویس در این باره گفته است، «در صورت ایجاد تنش در تنگه هرمز، ایران این تنگه را نخواهد بست، ولی ناامن کردن این تنگه بسیار بد‌تر از بستن آن است، چون تانکرهای بزرگ نفتی دیگر امنیت لازم برای عبور از این آبراه را نخواهند داشت.»
در نتیجه باید گفت، اقدام ایران برای بستن تنگه هرمز، با تاکتیک‌های نظامی شدنی است.
منبع: تابناک