سرمایه گذاری های عظیم چین در اروپا که همواره از سوی مقامات چینی با عناوینی چون مسئولیت پذیری در تجارت بین الملل و کمک به بازسازی اقتصاد اروپا عنوان شده، در نهایت برای چین یک شمشیر دولبه است که هم آمریکا و هم اروپا را با آن به زیر یوغ اقتصادی خود خواهد آورد. آینده اروپا درحال حاضر به سمتی میرود که چین در آن بزرگترین سهامدار پروژه های اقتصادی خواهد بود.

سال گذشته با اوج گرفتن بحران در اروپا شاهد پیشرفت در مناسبات چین و اروپا بودیم که نکته مهمی را در خصوص همگرایی در حال شکل گیری میان این شرکای تجاری نشان می دهد. شیوع بحران اقتصادی در اروپا که در سال 2009 منجر به کاهش تقاضا برای کالاهای چینی در منطقه یورو شد، چین را به صرافت انداخت که برای حفظ بازارهایش در اروپا نیازمند تلاش بیشتری است و در نتیجه این کشور در سال 2010 و 2011 شروع به سرمایه گذاریهای اساسی در اروپا کرد تا سهمی در کاهش بحران بدهی ها در این منطقه داشته باشد.

به گزارش تابناک، در واقع سخنان مقامات چینی طی سالهای گذشته همواره نشان دهنده این امر بوده است که پکن از آینده اقتصادی اروپا به شدت نگران است. اما چین تا کجا آماده همکاری و همیاری با اروپا برای حل بحران بدهی ها است؟ وقایع اخیر نشان میدهد که این همیاری واجد نکات خاصی از دیدگاه چینی ها است.

اخیرا رئیس بانک مرکزی چین اعلام کرده است که چین به خرید اوراق قرضه منطقه یورو ادامه می دهد و همچنین از طرح های صندوق بین المللی پول برای این منطقه حمایت میکند. اما پیش شرط این امر را تحقق اصلاحات اقتصادی در این منطقه و اطمینان از بازگشت سرمایه اش عنوان کرده است.

استراتژی اقتصادی چین در منطقه یورو کمی پیچیده و محافظه کارانه به نظر می رسد. وقتی در سال 2010 یونان برای تامین بدهی های دولتی نیازمند یک سرمایه گذار خصوصی در این کشور بود، چین از دخالت در این امر اجتناب کرد، در حالی که منابع وسیع مالی و ذخایر بزرگی برای این کار در اختیار داشت. در نهایت یونان به سمت دریافت وام از صندوق بین المللی پول رفت و علنا وخامت اوضاع بحران در اروپا را به کل جهان نشان داد.

از سویی تعهد چین به خرید اوراق قرضه در اسپانیا و سرمایه گذاری مالی در پرتغال نشان داده که این کشور از این امر مطلع است که ادامه بحران در اروپا اقتصاد جهانی و چین را در معرض خطر قرار خواهد داد. اما تا کنون حرکتهای چین در عمل بیش از یکسری اقدامات نمادین در این میان نبوده است.

این اقدامات نمادین بیانگر آن است که چین بیش از آنکه دغدغه اولیه اش را حفظ و نجات اقتصادی اروپا قرار دهد به دنبال رسیدن به یک فرصت استثنایی در اتحادیه اروپا و منطقه یورو است.

قراردادهای سرمایه گذاری چین در اروپا

در عمل سرمایه گذاری های چین در اروپا از زمانی آغاز میشود که موسسات رتبه بندی تجاری و اقتصادی اوراق قرضه بانکهای یونان و دیگر دولتهای مقروض منطقه یورو را تا حد کاغذ پاره تخفیف می دهند. زمانی که بحران اقتصادی اروپا به اوج میرسد و در نتیجه صادرات چین به این منطقه گرانتر تمام می شود، همزمان مزیتی را برای سرمایه گذاران چینی نیز فراهم میکند. زیرا قبل از بحران به دلیل حساسیت های سیاسی که در برخی کشورهای اروپایی وجود داشت، سرمایه گذاری عظیم چین در این منطقه عملا ممکن نبود.

بر اساس تحقیقات موسسه هریتیج، طی یکسال گذشته سرمایه گذاری چین در اروپا به 35 میلیارد دلار رسیده است. چین به وضوح خواهان بازارهای پرارزش تر در اروپا است و اکنون بسیاری از کشورهای اروپایی از حساسیت های قبلی دست برداشته و از بسیاری از مسائل در خصوص چین چشم پوشی میکنند.

طی سال های 2010 و 2011 چین به ندرت درخواست کشورهای اروپایی برای سرمایه گذاری را رد کرده است. این امر منجر به آن شده که چین سهم مهمی در بازارها و سهام مربوط به مخابرات، مسکن و کشتیرانی اروپا داشته باشد. برای مثال اکنون چین و فرانسه قراردادهایی به مبلغ 22.8 میلیارد دلار به امضا رسانده اند که شامل همکاری هایی در خصوص خرید هواپیما، انرژی هسته ای و مخابرات میشود.

همچنین در ایتالیا چین چندین قرارداد سرمایه گذاری به امضا رسانده که بیشتر در حوزه انرژی است. در کنار آن قرار شده که بندر ناپل توسعه یابد تا صادرات چین به این کشور تسهیل شود. در پرتغال و ایرلند نیز قرادادها و سرمایه گذاریهای مشابهی صورت گرفته است.

قرارداهای مرتبط با بحران بدهی دولت ها

از سویی دیگر هنوز دقیقا مشخص نیست که کدام کشورهای اروپایی از سوی چین برای انتشار اوراق قرضه حمایت میشوند. مقامات و سرمایه گذاران چینی معمولا استراتژی های خود را پشت درهای بسته نگاه میدارند و کمتر در میان افکار عمومی آن را انتشار می دهند. همچنین این سرمایه گذاری ها اغلب توسط واسطه هایی در لندن، هنگ کنگ و کارائیب صورت میگیرد که عامل اصلی عدم اطلاع از این سرمایه گذاری ها است.

در سال 2010 و 2011 چین قرار بود مجموعا مبلغ 400 میلیون یورو در برنامه اوراق قرضه اسپانیا سرمایه گذاری کرده که به عقیده متخصصان نشان دهنده عمق فاجعه اقتصادی در اروپا و حجم سرسام آور ذخایر و سرمایه های ارزی چین است. همچنین در پاییز سال گذشته که اروپا برنامه تسهیلات مالی برای نجات اقتصادی را تصویب کرد، چین با بزرگترین ذخایر سرمایه ای در حدود 3 تریلیون دلار، عنوان کرد که 25% این میزان را در اختیار اروپا قرار خواهد داد، یعنی چیزی در حدود 710 میلیارد دلار. همان زمان چین اعلام کرد که 6 میلیارد یورو از بدهی های اسپانیا را بازخرید میکند. اما هیچ گاه سرمایه گذاری چین به 25% گفته شده نرسید.

نکته در اینجا است که این 6 میلیارد یورو نیز، برخلاف عدد و رقمش برای حل بحران اروپا مبلغ زیادی به حساب نمی آید. درواقع این رقم چیزی در حدود 6 درصد از مبلغ بسته نجات یونان، 2 درصد از مجموع بدهی های اسپانیا و حدود 0.3 درصد از ذخایر ارزی چین است.

اروپا و آینده چینی آن

در نتیجه کاملا مشخص است که همیاری چین در بحران اروپا از جنس نوع دوستانه نیست، همانطور که هیچگاه اینگونه نبوده. شروع بحران در اروپا منجر به افزایش هزینه صادرات چین به این منطقه شده است و در نتیجه سیاستهای ریاضت اقتصادی در اروپا اکنون تقاضا برای محصولات چینی به حداقل رسیده است. این درحالی است که اروپا با حدود 20% واردات از کل محصولات چین بزرگترین بازار محصولات چینی محسوب میشود. این امر چین را اجبار به تقویت یورو میکند تا همچنان بتواند به صادرات به این منطقه ادامه دهد.

خرید اوراق قرضه در اروپا برای چین یک شمشیر دو لبه است. بسیاری بر این عقیده اند که چین خواهان سرمایه گذاری در اروپا و حفظ یورو است تا ذخایر دلار خود را تنوع بخشد. زیرا با کاهش ذخایر دلار، چین میتواند قدرت یوان را در برابر دلار همچنان حفظ کرده و تقویت بخشد.

این دلیل ساده و اصلی سرمایه گذاری چین در اروپا و خرج ذخایر ارزی این کشور است. دلیل دوم این امر سرمایه گذاری شدید چین در اروپا در پروژه های زیربنایی و با اهمیتی همچون مخابرات و انرژی است که در آینده چین رابه یک سهامدار مهم در این پروژه ها در کشورهای اروپایی تبدیل خواهد کرد.

از سوی دیگر همانطور که گفته شد چین در پی تقویت منطقه یورو برای نگاه داشتن بازار محصولات خود است تا از این طریق بتواند به رشد اقتصادی خود ادامه دهد. رکود اقتصادی در منطقه یورو و ادامه بحران برای تجار چینی بسیار ناخوشایند خواهد بود و منجر به ضعف یوان در برابر دلار در این منطقه میشود.

همه این مسائل این دیدگاه که چین یک شریک تجاری مسئولیت پذیر برای اروپا است را به زیر علامت سوال می برد. از دیدگاه چینی، هر استراتژی و سیاستی یک خطر ضمنی نیز در بر دارد و به همین خاطر است که معمولا چین از هر کاری به یک مقدار اندک انجام میدهد.

منبع: تابناک