ميزان اسكناس در دست مردم پس از دو سال روند كاهشي نسبت به دوره‌هاي قبل در سال 90 تغيير جهت داد و مسير رشد را در پيش گرفت. در سال 88 اسكناس در دست مردم 9/21 درصد رشد داشت كه در مقايسه با سال 87 كه 97 درصد بود شتاب كمتري داشت.در سال 89 نيز رشد اين متغير به 17 درصد رسيد كه نسبت به سال 88 از سرعت كمتري برخوردار بود.اما در سال 90 بار ديگر روند رشد در مقايسه با دوره قبل افزايشي شد و نزديك به 23 درصد رشد را تجربه كرد.

روند رشد اسكناس
اطلاعات منتشرشده توسط مسوولان بانک مرکزی نشان از افزایش میزان اسکناس و سکه در دست اشخاص دارد. چندی پیش مدیرکل نشر و ریالی بانک مرکزی با اعلام سرانه اسکناس 100 قطعه ای در ایران، میزان اسکناس و سکه در دست اشخاص را بر اساس آخرين آمارها در سال گذشته 27 هزار میلیارد و 300 میلیون تومان اعلام کرد. این در حالی است که به گفته وی تا پایان سال 89 رقم اسکناس و سکه در دست اشخاص 22 هزار و 155 میلیون تومان بوده است. با این حساب اسکناس و سکه در دست اشخاص طی یک سال 7/22 درصد افزایش پیدا کرده است.
میزان اسکناس و سکه در دست مردم در حالی طی چهار سال گذشته به روند افزایشی خود ادامه داده که بنا به اظهارات کارشناسی مسوولان بانک مرکزی، تغییر واحد پولی تنها وقتی امکان‌پذیر است که «سرانه اسکناس» به 30 قطعه کاهش پیدا کند. چندی پیش یکی از مقام‌های مسوول در بانک مرکزی رقم سرانه اسکناس را 100 قطعه اسکناس عنوان کرد و با این حساب تا تغییر واحد پولی ایران و خداحافظی با ریال زمان زیادی باقی مانده است.
تغییرات اسکناس و سکه
روند تحولات اسکناس و سکه در دست اشخاص نشان از منحنی صعودی این متغیر پولی دارد. میزان اسکناس و سکه در دست مردم، چهار سال پیش نزدیک به 8 هزار میلیارد تومان بوده؛ اما این رقم تا پایان سال گذشته به 22 هزار میلیارد و 155 میلیون تومان رسیده است. این به معنای آن است که میزان اسکناس و سکه در دست مردم در پایان سال 89 نسبت به سال 88 نزدیک به 1/17 درصد افزایش پیدا کرده است.بنا به گزارشی که بانک مرکزی در نماگرهای اقتصادی خود منتشر کرده، میزان اسکناس و سکه در دست مردم در سال 87 معادل 15 هزار میلیارد و 776 میلیون تومان بوده است. این رقم نسبت به سال قبل آن نزدیک به 5/97 درصد افزایش پیدا کرده است.
در سال 88 رقم اسکناس و سکه در دست مردم به با افزایش 9/21 درصدی نسبت به سال قبل از آن به 19 هزار میلیارد و 231 میلیون تومان رسیده است.
این رقم در پایان سال 89 به بیش از 22 هزار میلیارد و 515 میلیون تومان رسیده و 1/17 درصد رشد کرده است. بنا بر آخرین آمار که از سوی مسوولان بانک مرکزی اعلام شده حجم اسکناس و سکه در دست مردم در سال گذشته 7/22 درصد افزایش پیدا کرده و به حدود 27 هزار میلیارد تومان رسیده است.
اسكناس و مسكوك در دست مردم در حالي افزايش يافته است كه بر اساس آمار بانك مركزي تا مهر ماه سال 90 ميزان رشد سپرده‌ها نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن كاهش يافته است.به گفته محمود بهمني، رييس كل بانك مركزي رشد سپرده‌ها تا مهر ماه سال 90 نزديك به 10 درصد بوده كه در مقايسه با دوره مشابه قبل 3 درصد كمتر بوده است.
تحليل وزير سابق اقتصاد از اسكناس در دست مردم
داود دانش جعفري؛ وزير امور اقتصادي و دارايي در دولت نهم از زاويه ديگري به اين ماجرا پرداخت. وي در رابطه با وضعيت اسكناس در دست مردم گفت: رشد نقدينگي در سطح كلان كماكان افزايشي است اما اين نقدينگي به‌جاي آنكه در بانك‌ها سپرده‌گذاري شود در دست مردم مانده است.
وي گفت: در تحليل اينكه چرا نقدينگي رشد داشته است اما رشد سپرده‌هاي بانكي كاهش يافته است بايد به وقايع يك سال گذشته نگاه انداخت. دانش جعفري افزود: در تراز بانك مركزي سه بخش ريالي، ارزي و ذخاير طلا قرار دارد كه مجموع آن را با تبديل نرخ ارز به صورت ريالي بيان مي‌كنند.
اين صاحب نظر اقتصادي افزود:وقتي بانك مركزي از منابع خود به بازار تزريق مي‌كند از ذخاير ارزي و طلاي بانك مركزي كاسته مي‌شود و به ذخاير ريالي بانك مركزي اضافه مي‌شود. وي نتيجه‌گيري كرد: چنين رفتاري موجب مي‌شود نقدينگي در دست مردم به جاي آنكه به سپرده‌هاي بانكي تبديل شود در ذخاير بانك مركزي قرار گيرد.
وزير سابق اقتصاد افزود: نتيجه چنين مساله‌اي كاهش نقدينگي در بانك‌ها و تضعيف توان تجهيز منابع آنها است. او معتقد است: به دليل آنكه در بخش زيادي از سال گذشته سپرده‌هاي بانكي رقمي بسيار پايين‌تر نسبت به تورم داشتند از جذابيت كافي برخوردار نبودند، بنابراين مردم تمايل داشتند پول را در دست خود داشته باشند يا با كالاهايي نظير ارز و سكه جايگزين كنند. بسياري از كارشناسان معتقدند پس از اصلاح بسته پولي و برخي سياست‌هاي ضد تورمي انگيزه براي نگهداشت پول در دست مردم كاهش خواهد يافت.

منبع: دنیای اقتصاد