اگرچه طی هفته‌های اخیر قیمت نفت تحت تأثیر بهبود تقاضا و پایین نگاه داشتن عرضه نفت از سوی اعضای ائتلاف نفتی اوپک پلاس روند مثبتی را طی کرده است، اما موج دوم شیوع ویروس کرونا در جهان یا طولانی شدن موج اول آن می‌تواند این روند را معکوس کند.
هفته گذشته قیمت نفت در بازارهای جهانی به لطف عرضه کنترل‌شده و تقاضای بهبودیافته، به بالاترین میزان خود در چهار ماه اخیر رسید.
با این حال، گسترش پرشتاب ویروس کرونا در آمریکا و برخی دیگر از اقتصادهای مهم جهان از جمله هند و برزیل، می‌تواند بار دیگر فعالیت‌های اقتصادی را تحت تأثیر قرار داده و اوضاع بازار نفت را بحرانی کند. اگرچه کارشناسان از مدت‌ها قبل درباره احتمال شکل‌گیری موج دوم شیوع ویروس کرونا هشدار داده بودند، اما حتی در آمریکا نیز شهروندان و مقامات بسیاری از ایالت‌ها در مقابل این موج غافلگیر شدند، به‌طوری که اخیراً یک متخصص بیماری‌های عفونی در گفتگو با سی‌ان‌ان اعلام کرد که سرعت افزایش موارد ابتلا به بیماری کووید-19 در ایالت‌های تگزاس، آریزونا و فلوریدا به حدی است که گویی آخرالزمان فرا رسیده است.
لوئیس دیکسون، تحلیلگر بازار نفت در مؤسسه ریستاد انرژی، در این خصوص می‌گوید: «اینکه آمریکا هرروز رکورد جدیدی را در زمینه تعداد موارد ابتلا به ویروس کرونا ثبت می‌کند، برای بازار واقعاً تکان‌دهنده است. رکوردی که روز پنج‌شنبه در آمریکا به ثبت رسید باعث شد که سرعت رشد قیمت‌ها در بازار نفت کاهش یابد. اگر این روند ادامه پیدا کند، تقاضای نفت در آمریکا در معرض خطر قرار خواهد گرفت. به نظر می‌رسد که تنها به کمک محدودیت‌های جدید می‌توان شیوع ویروس کرونا در آمریکا را متوقف کرد و اگر محدودیت‌های جدید وضع شود، تقاضای نفت در آمریکا به‌شدت کاهش خواهد یافت.»
اگرچه پیش‌بینی‌های متفاوتی درباره چشم‌انداز بازار نفت در ماه‌های آینده مطرح شده است، اما به‌طور کلی اغلب تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که در ماه‌های باقی‌مانده از سال 2020 تقاضای نفت به‌صورت مستمر بهبود خواهد یافت. در میان تحلیلگران بازار نفت کمتر کسی عامل «موج دوم شیوع ویروس کرونا» را در زیربنای تحلیل‌های خود لحاظ می‌کند.
به عنوان مثال، تحلیلگران آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) پیش‌بینی می‌کنند میانگین تقاضای روزانه نفت در سال جاری میلادی 8.1 میلیون بشکه کمتر از رقم آن در سال گذشته خواهد بود که بخش عمده این کاهش تقاضا در سه‌ماهه دوم امسال اتفاق افتاده است. تقاضای جهانی نفت در ماه آوریل سقوط کرد، اما پس از آن رو به افزایش نهاد. تحلیلگران آژانس بین‌المللی انرژی معتقدند که تقاضای جهانی نفت در نیمه دوم سال جاری میلادی به‌سرعت افزایش خواهد یافت و در سال 2021 نیز شاهد افزایش میانگین تقاضای روزانه نفت در جهان به میزان 5.7 میلیون بشکه خواهیم بود.
اما کشیده شدن موج دوم شیوع ویروس کرونا به سایر کشورهای جهان (علاوه بر آمریکا، هند، برزیل و چند کشور دیگر) می‌تواند ضربه شدید دیگری را به بازار جهانی نفت وارد کرده و همه پیش‌بینی‌های امیدوارکننده‌ای که از بهبود مستمر تقاضای جهانی نفت سخن می‌گویند را نقش بر آب کند.
مؤسسه ریستاد انرژی که پیش از این میانگین تقاضای روزانه نفت در سال 2020 را 89 میلیون بشکه پیش‌بینی کرده بود، اخیراً در گزارشی هشدار داده است که در صورت بروز موج دوم شیوع ویروس کرونا در جهان، میانگین تقاضای روزانه نفت در سال جاری می‌تواند به 86.5 میلیون بشکه (2.5 میلیون بشکه تعدیل نسبت به پیش‌بینی قبلی) کاهش یابد. تحلیلگران این مؤسسه نروژی که در زمینه مشاوره، اطلاعات و تحقیقات انرژی فعالیت دارد، پیش‌بینی می‌کنند که اثرات موج دوم شیوع جهانی ویروس کرونا بر بازار نفت، در ماه‌های آگوست تا اکتبر (اواسط تابستان تا اواسط پاییز) احساس خواهد شد.
باید توجه داشته باشیم که آغاز موج دوم شیوع ویروس کرونا در جهان تنها یک مسئله فرضی نیست زیرا همین حالا در آمریکا و چند کشور دیگر شاهد این اتفاق هستیم؛ یا دست‌کم طبق گفته برخی کارشناسان، موج اول شیوع ویروس کرونا هنوز پایان نیافته است.
به نظر می‌رسد شدت اثر موج دوم شیوع ویروس کرونا بر بازار نفت در مقایسه با موج اول شیوع این ویروس کمتر خواهد بود، چرا که این بار اغلب دولت‌ها تمایل چندانی به وضع محدودیت‌های شدید اقتصادی و اعمال مقررات منع تردد از خود نشان نمی‌دهد. انتظار می‌رود که تعطیلی‌ها به‌صورت هدفمند باشد و این باعث می‌شود که مانند نیمه اول سال جاری میلادی شاهد سقوط آزاد تقاضای جهانی نفت نباشیم.
البته این بدان معنا نیست که موج دوم شیوع ویروس کرونا خطری برای بازار نفت نخواهد داشت. از آنجا که خوش‌بینی درباره استمرار روند بهبود تقاضا در بازار نفت طی دو ماه اخیر بر بازار حاکم شده است، توقف این روند بر اثر موج دوم شیوع ویروس کرونا در جهان می‌تواند ریسک‌های جدی برای بازار نفت به همراه داشته باشد. تحلیلگران مؤسسه ریستاد انرژی در این خصوص هشدار می‌دهند: «هر مقدار کاهش غیرمنتظره تقاضای جهانی نفت، قیمت آن را به ورطه سقوط می‌کشاند؛ خواه یک سقوط سریع با شیب تند یا سقوطی طولانی و دردناک.»
این وضعیت یک بار دیگر ائتلاف نفتی موسوم به اوپک پلاس را بر سر دوراهی قرار می‌دهد. تمدید یک‌ماهه توافق کاهش تولید اعضای این ائتلاف نفتی در پایان ماه جاری میلادی (سه هفته آینده) منقضی خواهد شد. به موجب توافق قبلی، کشورهای اوپک پلاس تولید روزانه نفت خود را مجموعاً به میزان 9.7 میلیون بشکه کاهش داده‌اند که سیگنال‌های دریافتی از مقامات کشورهای این ائتلاف حاکی از این است که در ماه آینده میزان کاهش تولید به 7.7 میلیون بشکه در روز خواهد رسید و این به معنای بازگشت روزانه 2 میلیون بشکه نفت به بازار خواهد بود. در شرایطی که احتمال دارد بازار نفت بار دیگر با کاهش چشمگیر تقاضا مواجه شود، بازگشت این 2 میلیون بشکه نفت می‌تواند فشار بیشتری به قیمت‌ها وارد کند.
از طرفی تولیدکنندگان نفت به‌شدت مشتاق هستند که هرچه زودتر تولید نفت خود را به حالت عادی بازگردانند. همان‌طور که بانک آلمانی «کومرتز بانک» نیز اخیراً در یادداشتی تأکید کرده است، اوپک تا ابد تولید نفت خود را در سطحی پایین نگاه نخواهد داشت و از ماه آینده میلادی به دنبال افزایش تولید خواهد بود.
به‌طور کلی باید اذعان کرد که اگرچه قیمت نفت طی هفته‌های اخیر به دلیل کاهش عرضه و افزایش تقاضا و بر مبنای خوش‌بینی به آینده روندی صعودی را پیموده است، اما این روند می‌تواند به‌راحتی معکوس شود زیرا این احتمال وجود دارد که در آینده عرضه افزایش و تقاضا کاهش یابد.
منبع: اتاق ایران