جنگ جهانی منافع از مسکو تا واشنگتن

مراسم صدمین سال پایان جنگ جهانی اول در پاریس که روز یکشنبه خاتمه پیدا کرد، در کنار اینکه نمایان گر صحنه همبستگی اروپایی ها و ابراز این موضوع که این قاره اشتباهات آن دوران را تکرار نمی کند، شاهد تنش بین اروپا و آمریکا نیز بود. تنشی که به نظر می رسد تبدیل به موضوعی عادی در روابط بین اروپا و آمریکا شده و هر روز به ابعاد و مسائل مورد اختلاف آن افزوده می شود.

در واقع اروپا و آمریکا بعد از به روی کار آمدن دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا وارد دور تازه ای شده که برخلاف سال های گذشته پر از حس بدبینی و بی اعتمادی بین اروپا و آمریکا شده است. در واقع شعار های و اقدامات دونالد ترامپ که یکجانبه گرایی و درون گرایی افراطی را در دنیا دامن زده باعث شده که اروپایی که در دوران فعلی و با توجه به رشد احساسات ملی گرایانه افراطی و پوپولیستی در این قاره بیش از هر زمان دیگری نیازمند اتحاد هست، با رشد جدایی طلبی مواجه شود.

از سوی دیگر به نظر می رسد که این وضعیت و تنش بیش از هر طرف دیگری به نفع رقبای  اصلی آمریکا یعنی چین و روسیه تمام خواهد شد. علیرغم اینکه این دو کشور و به خصوص روسیه با اروپا بر سر مسائلی مانند کریمه مشکل دارند اما افزایش اختلافات با آمریکا می تواند میدان را برای روسیه و اجرای سیاست های این کشور در اروپا هموار کند.

جنگ تجاری آمریکا با چین و اروپا هم باعث شده که چینی ها که همواره به دنبال تسلط اقتصادی بر اروپا بوده اند هم فضا را برای حضور هر چه بیشتر در اروپا مناسب ببینند. از سوی دیگر وضع تعرفه از سوی آمریکا بر کالاهای اروپایی باعث شد که اتحادیه اروپا بیش از پیش نسبت به سیاست های یکجانبه اقتصادی آمریکا موضع گیری کند.

ناتو، موضوع اختلاف اروپا و آمریکا

اما در بحث امنیت به نظر می رسد که اروپا هم از در مخالفت با آمریکا در آمده است. اما صدای اعتراض اتحادیه اروپا به ترامپ و سیاست های وی اینبار از دهان امانوئل ماکرون خارج شد و اظهارات هفته گذشته رئیس جمهور فرانسه در مورد تشکیل ارتش مشترک اروپایی خشم ترامپ را برانگیخت.

 به طور کلی ترامپ در مورد سازمان های بین المللی عقیده دارد که عضویت در این سازمان ها برای آمریکا و اقتصاد این کشور سودی ندارد. یکی از سازمان هایی که آمریکا در مورد نحوه هزینه کرد این کشور از آن انتقاد دارد ناتو است و ترامپ عقیده دارد که هزینه های این کشور در سازمان ناتو با طرف اروپایی برابر نیست و این موضوع به ضرر اقتصاد آمریکا تمام می شود. موضوعی که اروپایی ها به شدت با آن مخالفند.

از سوی دیگر برخی از تحلیلگران معتقدند این اقدام اروپایی ها در واقع برای بالا بردن هزینه های نظامی آمریکا انجام شده و بعید این طرح پیشنهادی ماکرون در راستای رو در رویی نظامی، هرچند به صورت محدود باشد و به نوعی دو قدرت بزرگ اقتصادی که از نظر ایدئولوژی در یک راستا حرکت می کنند نمی توانند به صورت رقیب و دشمن یکدیگر ظاهر شوند. از طرف دیگر این رقابت باعث خواهد شد که کشورهای جهان به سوی رقبای آمریکا و اروپا یعنی چین و روسیه متمایل شوند.

رئیس جمهوری فرانسه در توجیه ضرورت تشکیل یک «ارتش واقعی اروپایی» گفته بود که  در برابر روسیه که با ما هم مرز است و نشان داده که می‌تواند یک تهدید باشد، باید اروپایی داشته باشیم که به تنهایی و بدون وابستگی به ایالات متحده قادر به دفاع از خود است. دونالد توسک، رییس شورای اتحادیه اروپا هم در این مورد گفته بود که اروپا باید هرآنچه در توان دارد را برای حفظ رابطه و همکاری‌های دو سوی اقیانوس اطلس انجام دهد. اما در عین حال ما باید برای هر سناریوی احتمالی آماده باشیم تا بتوانیم به طور مستقل عمل کنیم. اما این اظهارات با واکنش تند ترامپ رو به رو شد. رییس جمهوری آمریکا در حساب توئیتری خود نوشت: ماکرون رییس جمهورفرانسه به تازگی پیشنهاد داده است که اروپا ارتش خود را تشکیل دهد تا بتواند از خود در مقابل آمریکا، چین و روسیه دفاع کند. بسیار توهین‌آمیز است. بهتر است اروپا ابتدا سهم عادلانه خود در ناتو را بپردازد. سهمی که آمریکا آن را به مقدار زیادی تامین می‌کند.

با این که روئسای جمهور آمریکا و فرانسه در دیدار بعد از ظهر شنبه خود موضوع پیش آمده را سوء تفاهم دانسته و توافق کردند که اروپا باید بودجه بیشتری را به هزینه‌های دفاعی اختصاص دهد، اما خبرگزاری فرانسه گزارش داد که به رغم تلاش دونالد ترامپ در ابراز دوستی با امانوئل ماکرون، چهره گرفته و درهم رئیس جمهوری آمریکا و حال‌وهوای گفتگو، این واقعیت را نشان می‌داد که روابط میان دونالد ترامپ و امانوئل ماکرون آنگونه که در گذشته بدان تظاهر می‌کردند، خوب نیست.

خبرگزاری فرانسه نوشت امانوئل ماکرون از زمان انتخابش به عنوان رئیس جمهوری فرانسه، خواستار تحکیم دفاع اروپایی است و به طور مرتب تقاضای خود را تکرار می‌کند. تردیدها درباره رفتار و موضع دونالد ترامپ موجب عزم بیشتر فرانسه برای ایجاد زمینه‌های لازم برای حرکت به سوی استقلال دفاعی اروپا از آمریکا شده است.

البته باید به این نکته اشاره کرد که آمریکا روز دوشنبه از امضای یک بیانیه بین المللی در حمایت از شهروندان در برابر حملات سایبری خودداری کرد که این مساله نشان دهنده تردیدها در دولت دونالد ترامپ برای محدود کردن گزینه های خود برای استفاده از سلاحهای سایبری تهاجمی و دفاعی است.

روسیه: طبیعی است اروپا به فکر امنیت خود باشد

اما روسیه از موضع حمایت از این اظهارات ماکرون در مورد ارتش واحد اروپا درآمد و این موضوع باعث شد که احتمال حضور پر رنگ تر روسیه در اروپا بیشتر شود.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه بر خلاف همتای آمریکایی خود از ایده‌ی ایجاد ارتش اروپایی استقبال کرد و ایجاد چنین ارتشی را برای بلوک اقتصادی قوی اروپا «طبیعی» خواند. وی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی راشا تودی گفت که اروپا یک نهاد قدرتمند اقتصادی است و این کاملا طبیعی است که بخواهد در امور دفاعی و امنیتی، مستقل و خودکفا باشد.

پوتین در حالی این موضوع را طبیعی خواند که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا که برای شرکت در مراسم پایان جنگ جهانی اول وارد پاریس شده بود، روز جمعه  با نوشتن توییتی به امانوئل ماکرون تاخت. او ایده ایجاد ارتش اروپا را «بسیار توهین‌آمیز» خواند و اروپا را دعوت کرد تا به جای آن «سهم منصفانه‌تری» از مخارج ناتو را بپردازد.

پیش‌تر امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، در مصاحبه‌ای رادیویی با اشاره به خطر فزاینده‌ی حملات و نفوذ سایبری، دخالت خارجی در روند انتخاباتی، همچنین تصمیم آمریکا برای خروج از پیمان موشکی ۱۹۸۷ با روسیه، تاکید کرده بود که اروپا نیازمند دفاع از خود در مقابل چین، روسیه و «حتی آمریکاست.” حال با توجه به این مسائل به نظر می رسد که روابط اروپا و آمریکا صفحه جدیدی را ورق زده و جدایی این دو ابرقدرت اقتصادی و سیاسی جهان بیش از گذشته شده است.

عصراقتصاد