سازمان امور مالياتي چقدر خرج روي دست مردم مي گذارد؟

جواد غياثي

ما ماليات مي دهيم تا دولت امنيت، آموزش و بهداشت لازم براي جامعه را تامين کند. البته قطعا همه پولي که مي دهيم صرف اين امور نمي شود بلکه دولت مجبور است مقداري از آن را به کارمندان خود بدهد تا امورات جاري دولت بگذرد. در اين ميان هرچه دولت کاراتر و بهره ورتر باشد مي تواند با هزينه کمتري فعاليت هاي خود را انجام داده و پول بيشتري را صرف وظايف بنيادين خود يعني امنيت، آموزش، بهداشت و البته عمران و آباداني کشور و تهيه زيرساخت ها کند. در اين شماره و در ادامه بررسي موضوع ماليات در کشور با استفاده از لايحه بودجه سال 94 به بررسي اين موضوع مي پردازيم که سازمان امور مالياتي براي وصول ماليات از مردم چه ميزان از بودجه دولت را به خود اختصاص مي دهد.

سازماني با هزينه 1.5 هزار ميليارد توماني

طبق پيوست چهارم لايحه بودجه سال 94 اعتبارات سازمان امور مالياتي کل کشور بيش از 1500 ميليارد تومان است. با توجه به اين که اين سازمان در سال حدود 64 هزار ميليارد تومان ماليات از مردم اخذ مي کند (با کسر 10 درصد عدم وصولي و ماليات بر واردات از عدد87 هزار ميلياردي ماليات در بودجه) مي توان نتيجه گرفت اين سازمان حدود 2.5 درصد ماليات اخذشده از مردم را براي هزينه هاي خود صرف مي کند.

يعني اين سازمان براي اخذ هر 100 تومان ماليات حدود 2.5 تومان خرج مي کند. ترکيب هزينه ها نشان مي دهد اخذ ماليات بر ارزش افزوده فقط 212 ميليارد تومان هزينه دارد در حالي که اخذ ماليات هاي مستقيم حدود 4 برابر هزينه مي برد. نمودار زير ترکيب اعتبارات درنظرگرفته شده براي اين سازمان در سال 94 را نشان مي دهد.

هزينه 780 ميلياردي اخذ ماليات مستقيم

همان طور که نمودار نشان مي دهد اخذ ماليات مستقيم يکي از پرهزينه ترين فعاليت هاي اين سازمان است در ميان انواع مختلف ماليات مستقيم اخذ ماليات از حقوق بگيران (دولتي و خصوصي) چندان پيچيده نيست و نياز به نيروي انساني و هزينه زيادي ندارد.

اما اخذ ماليات از اصناف و شرکت ها به دليل پيچيدگي هاي تشخيص، راستي آزمايي، نمونه گيري و حسابرسي و بررسي صورت هاي مالي نياز به نيروي انساني بيشتر و لذا هزينه بيشتر دارد. به همين خاطر حدود نيمي از هزينه‌هاي سازمان امور مالياتي مربوط به اخذ ماليات هاي مستقيم است. در اين ميان اخذ ماليات از اصناف به دليل کمبود پايه هاي اطلاعاتي نسبت به شرکت ها سخت تر است. نمودار زير ترکيب ماليات هاي اخذ شده توسط سازمان و ميزان ماليات وصولي را نشان مي دهد.

در انتظار دولت و سازماني کارآمدتر:

نمودار زير ترکيب هزينه هاي مختلف دولت را نشان مي دهد. زياد بودن هزينه هاي جاري دولت باعث مي شود پول کمتري براي هزينه روي ايجاد زيرساخت ها، عمران و آباداني و امنيت و آموزش و بهداشت بماند. چندي پيش رئيس اتاق بازرگاني ايران در توصيف ناکارآمدي دولت اعلام کرد که تعداد کارمندان اين نهاد 15 برابر مقدار مورد نياز است. يعني دولت کارهاي فعلي را با يک پانزدهم نيروهاي فعلي مي تواند انجام دهد. يعني دولت مي تواند يک پانزدهم هزينه هاي جاري ( پرداخت حقوق و مزاياي کارمندان) را صرفه جويي و صرف امور زيربنايي کند. البته تحقق اين آرزو نيازمند اصلاحات قانوني و ساختاري و مخصوصا فرهنگي مردم (انتظارات مردم از دولت) است که اميد است با اين اصلاحات استفاده بهتري از مالياتي که مي دهيم و پول نفت بشود. شاخص بهبود شرايط کاهش هزينه هاي جاري دولت و افزايش هزينه هاي عمراني و زيرساختي است.

منبع: روزنامه خراسان