محمود جامساز

نظام آماری در كشورهای توسعه‌یافته كه بر مبنای جمع‌آوری اطلاعات علمی از روش‌های پیشرفته آمارهای مربوط و متغیرهای اقتصادی اجتماعی و غیره را ارائه می‌دهند بی‌تردید مسئولین برنامه‌ریزی در كشور را یاری می‌دهد تا بر اساس اطلاعات آمار و ارقام صحیح و منطقی  نقشه راه آینده را ترسیم كنند به نحوی كه اهداف تعیین شده متناسب با ابزارهای لازم برای تحقق آن اهداف تعیین شود. متاسفانه به سبب تعدد مراكز آمارگیری و جمع‌آوری اطلاعات آمارها و داده‌های اعلامی در تغایر با یكدیگر قرار دارند ضمن آنكه نظام آمارگیری در كشور از روش‌های نوین علمی آمارگیری متكی بر نرم‌افزارهای پیشرفته بی‌بهره است. متاسفانه استقبال نیز نسبت به آمارهای اعلامی چندان رضایت‌بخش نیست زیرا جامعه به آمار و ارقام‌های منتشرشده چندان اعتمادی ندارد. یكی از مهم‌ترین دلایل کم‌اعتمادی آحاد جامعه نسبت به آمار و ارقام اعلامی از سوی موسسات دولتی تطبیق وضعیت معیشتی موجود نسبت به میزان تورم اعلام شده از سوی دولت است. درست است كه تورم اعلام‌شده از سوی دولت بر اساس یك روش آماری ریاضی از طریق فرمول‌هایی نظیر لاسپیرز و پاشه محاسبه می‌شود و متوسط افزایش تعداد بسیار زیادی از اقلام را در خود دارد اما مقایسه این نرخ تورم با نرخ تورمی كه هر روز آحاد جامعه در برابر خرید روزانه سبد معیشتی خود می‌نمایند تردیدهایی را درمورد صحت این آمار پدید می‌آورد. همین امر ممکن است باعث شود باور مردم نسبت به سایر آمارهای دولتی صرف‌نظر از هر منشا اعلامی نیز با چالش روبه‌رو شود .گذشته از اینكه اگر نرخ 3 درصد رشد اقتصادی هم واقعی باشد ظرفیت جذب نیروی آماده به كار كشور را ندارد،علی‌ای‌حال این رشد اقتصادی 3 درصد در قیاس با سایر متغیرهای اقتصادی همخوانی ندارد. متاسفانه رسم بر این شده كه مسئولین برای فرصت بخشیدن به اظهارات خود از آمارها كمك بگیرند و به سبب تعدد آمارها گاها از آن دسته از آمارهایی بهره می‌گیرند كه بیشتر با هدف آنان سازگار است. هیچ‌گاه مشخص نشده به‌طور واقعی كه تعداد كاركنان دولت چه میزان است بعضی‌ها آن را به 7/4 میلیون نفر و برخی دیگر به 5/3 میلیون نفر تخمین می‌زنند یا درمورد تعداد واحدهای مسكونی در سراسر كشور ارقام و آماری بیست میلیون تا بیست و چهار میلیون باب خانه و آپارتمان صحبت می‌شود كه معلوم نیست واقعیت كدام است. مخلص كلام آنكه روش‌های اقتصاد آمارها ممكن است بر اساس روش های علمی استوار باشد اما شیوه اطلاع‌رسانی متاسفانه آنقدر ابتدایی است كه داده‌های صحیح به آمار گران ارائه نمی‌شود كه نتیجه آن آمارهایی است كه جامعه را دچار تردید می‌سازد.

منبع: آرمان