دکتر مهدی تقوی

اقدام اخیر بانک مرکزی در راستای خروج بانک‌ها از بنگاهداری اقدام موثری است که  اگر بانک­ها از بنگاهداری خارج شوند، می­توانند تامین­کننده تسهیلات مورد نیاز سایر بخش­های اقتصادی کشور باشند. در واقع اگر بانک­ها از این بنگاهداری خارج شوند؛ اولین مزیت آن این است که بخش‌هایی که نیاز به تسهیلات دارند، بانک­ها بهتر می­توانند به این بخش‌ها تسهیلات ارائه دهند. دومین مزیت این است که بانک­ها خودشان رقیب گرفتن تسهیلات  در مقایسه با دیگران نیستند که بخواهند تسهیلات را به سمت خودشان ببرند. در این حالت بخش­های نیازمند اقتصاد از این فرصت بهترین استفاده را خواهند برد. همین‌طور بانک­ها از بخش­هایی که مشغول به فعالیت‌ها هستند و ممکن است  به اقتصاد ضربه بزند؛ مثل خرید و فروش املاک یا فعالیت­های ­بخش خدماتی مثل داشتن بنگاه‌‌های خدماتی؛ لیزینگ،  بیمه و غیره خارج خواهند شد. در این صورت به‌جای اینکه این سرمایه­ها به سمت بخش­های خدماتی روانه شوند به سمت تولید روانه خواهد شد، حتی اگر این میزان کمک به بخش تولید اندک باشد. البته بانک‌ها چون اقداماتی را که در گذشته انجام می‌دادند به نفعشان بوده، ترجیح می­دهند به همان منوال قبل اقدام کنند. لذا مقاومت بانک­ها در برابر این دستورالعمل بانک مرکزی تا حدی طبیعی است. چرا که ادامه روند قبلی به نفعشان بوده و ترجیح می­دهند که این جریان ادامه پیدا کند؛ به نظر می­رسد این مقاومت به‌ویژه از سوی برخی مدیران که به دنبال سود بیشتر و تامین مصالح و منافع بیشتر سهامداران خود هستند ، بیشتر باشد.

در این راستا اگر بانک مرکزی بتواند این سیاست را محکم اجرا کند، نخواهند توانست مقاومت کنند و ناچار خواهند بود که از دستورالعمل و سیاست‌های بانک مرکزی پیروی کنند. مهلت 3 ساله­ای که برای خروج بانک­ها از بنگاهداری داده شده، فرصت مناسبی است که بانک­ها بتوانند اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهند. البته بانک مرکزی در تمامی دنیا به این شکل است که یکسری سیاست­ها و دستوالعمل­ها را اعلام کند که بخش­های مختلف را به سمت­هایی کهمی­خواهند، هدایت کند. حال بانک مرکزی می­تواند از طریق سیاست‌های تشویقی یا تنبیهی اقدام کند. البته تصویب سیاست­های تشویقی و تنبیهی بر اساس انگیزه­ها تنظیم می­شود و اگر سیاست به شیوه منطقی و صحیح تنظیم شود، سبب خواهد شد که بانک­ها خود به خود به آن سمت حرکت کنند. اما اگر سیاست­ها به شکلی منطقی اجرا نشود و بخواهند تنها از ابزار قدرت استفاده کنند به هر حال ممکن است بانک­ها از سیاست­های اعمال شده پیروی نکنند و همین مسیر یا  بخشی از همین مسیر را به‌گونه­ای متفاوت­تر  یا با ابزار دیگری دنبال کنند. به این صورت که به‌طور مثال از عنوان بنگاهداری استفاده نکنند و  اسمش را خرید املاک یا بنگاهداری نگذارند. لذا اگر سیاست عالمانه باشد جواب عالمانه خواهد بود. 

منبع: آرمان