مهدی تقوی

در مقوله چاپ اسکناس درشت،‌ موضوع اصلی مسئله پرداخت است، نه تورم. آنچه مسلم است اینکه هرچه اسکناس‌ها درشت‌تر باشند به‌ تبع آن پرداخت‌ها هم راحت‌تر صورت خواهد گرفت و درمقابل هرچه اسکناس‌ها کوچکتر باشند حجم پولی که در خریدوفروش مبادله می‌شود بیشتر خواهد بود. تولید و چاپ اسکناس به علت گران‌بودن کاغذ موردنظر جهت چاپ و مراحلی که برای چاپ اسکناس طی می‌شود بسیار هزینه‌بر است. درواقع چاپ هر عدد اسکناس گران‌تر از آن چیزی تمام می‌شود که در تفکر عامه مردم است. با توجه به تورمی که در سال‌های گذشته داشته‌ایم و اسکناس‌هایی که دیگر کهنه شده و به نوعی از رده خارج است، در واقع با چاپ اسکناس‌های درشت مسئله کمیت مطرح می‌شود، یعنی زمانی که بانک مرکزی اقدام به چاپ اسکناس درشت کند تعداد اسکناس کاهش پیدا خواهد کرد، و زمانی که تعداد اسکناس کاهش پیدا کند در نتیجه اسکناس‌های کمتری فرسوده خواهد شد و بانک مرکزی برای جمع‌آوری اسکناس‌های فرسوده و کهنه و از رده خارج شده، هم متحمل زمان کمتری خواهد شد و هم متحمل هزینه کمتر. از طرفی دیگر هر چه اسکناس درشت‌تر باشد، تعداد اسکناس‌ها کمتر شده و هزینه چاپ هم طبیعتا کاهش پیدا خواهد کرد. درواقع چاپ اسکناس درشت،‌ تسریع روند و مراحل مبادلات را نیز به همراه خواهد داشت. درحالی که کاهش ارزش پولی، اسکناس‌های کوچکتر و خردتر مواردی هستند که کندی روند مبادلات و خرید و فروش‌ها را سبب شده‌اند. امروزه شاهد این موضوع هستیم که مردم بیشتر مبادلات مالی خود را از طریق چک‌پول انجام می‌دهند و این خود نشان‌دهنده این موضوع است که آنها از یک شعور اقتصادی مناسبی برخوردارند. اگر اسکناس‌های درشت‌تری از اسکناس 10هزار تومانی چاپ شود مزایای بیشتری دربرخواهد داشت.

برای آنکه به طور ناگهانی و یکباره بازار پولی با اسکناس‌های جدید درشت تحت تاثیر شرایط خاصی قرار نگیرد پیشنهاد می‌شود که برای شروع با چاپ اسکناس 20هزار تومانی و بررسی تاثیرات آن در مبادلات مالی، درخصوص چاپ اسکناس‌های درشت‌تر تصمیم‌گیری کنند. تفکری که در طبقه عام وجود دارد این است که با چاپ اسکناس‌های درشت‌تر،‌ اسکناس‌های خردتر ارزش خود را از دست خواهند داد ولی این تفکر، تفکر اشتباهی است. می‌توان گفت که با چاپ اسکناس‌های درشت‌تر، اسکناس‌های خردتر،‌ نه تنها ارزششان را حفظ خواهند کرد بلکه شاهد سرعت بیشتری در روند مبادلات خواهیم بود. به طور کلی چاپ اسکناس‌های درشت تاثیری بر تورم نخواهد داشت چراکه اسکناس یک ابزار مبادلاتی است و یک وسیله مبادلاتی نمی‌تواند تاثیری در کاهش یا افزایش تورم داشته باشد.

البته با چاپ اسکناس‌های درشت با دو حالت مواجه هستیم: یکی اینکه در مقابل چاپ اسکناس‌های درشت به همان اندازه چاپ اسکناس‌های خردتر را کاهش داده تا حجم پول در گردش ثابت بماند. اما اگر با چاپ اسکناس‌های جدید درشت، همچنان به چاپ اسکناس‌های قدیمی و خردتر ادامه دهیم، حجم پول در گردش افزایش پیدا خواهد کرد و این موضوع می‌تواند اثر تخریبی بر اقتصاد داشته باشد. آنچه با اطمینان می‌توان گفت این است که چاپ اسکناس درشت نیاز تمام اقشار جامعه خواهد بود. به طور کلی می‌توان گفت چاپ اسکناس درشت تاثیر منفی در تورم نخواهد داشت چراکه اسکناس فقط وسیله مبادله بوده است. برای اینکه تورم نیاز به وسیله مبادله اسمی را زیاد می‌کند ناچار به چاپ اسکناس‌های بیشتر و درشت‌تر هستیم. درواقع می‌توان گفت که این اسکناس‌های درشت نیستند که ارزش پولی را پایین می‌آورند بلکه این تورم است که ارزش پولی یک کشور را کاهش می‌دهد. 

منبع: آرمان