افقه، استاد دانشگاه گفت: نرخ ارز در کوتاه مدت پایین می آید ولی برای سال آینده حدود ۲۶ هزار تومان خواهد شد. باید دید مدیران بعد از برداشتن تحریم با ارزهای نفتی چه می کنند، برنامه ای دارند؟

مرتضی افقه تحلیلگر اقتصادی در گفتگو با بازار، درباره موافقت مجلس با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و مهمترین تبعات این حذف در بازار چیست؟ پاسخ داد: با این اقدام حتما و قطع به یقین شاهد گرانی یکسری از اقلام کالایی می شویم به خصوص کالاهایی که مورد نیاز اقشار کم درآمد یا طبقه متوسط است و با این اقدام حتما شاهد یک شوک قیمتی خواهیم بود.

وی ادامه داد: شاهد این موضوع هستیم که شوک یا افزایش قیمت یکسری از اقلام قبلا در جامعه تحمیل شده حال اگر بخواهند ارز ۴۲۰۰ تومانی این چند قلم باقیمانده را نیز حذف کنند، حتما شوک قیمتی یا افزایش شدید قیمتی را در این کالاها خواهیم داشت و در حال حاضر سیاست هایی که برای جبران آن تبلیغ می کنند نظیر دادن یارانه ۹۰ تا ۱۲۰هزار تومانی یا هر یارانه دیگر که ممکن است در سال اول بخشی از این افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید ملت را جبران کند ولی در سال های آینده به دلیل افزایش تورم، اوضاع دوباره همین است و محاصل آن مانند هدفمندی یارانه های احمدی نژاد می شود که آن یارانه فقط ۲ الی ۳ سال اول کمک به معیشت مردم کرد و بعدا افزایش قیمت ها را برای مردم تحمیل کرد و یارانه ها در طول زمان اثر خودشان را از دست دادند.

رانت و فساد در هر حال وجود دارد. رانت، یک سیاستی است برای حمایت از اقشار کم درآمد در شرایطی که کشور را بد اداره می کنند یا به دلایلی شرایط بد است

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که افراد زیادی براین باور هستند اگر ارز ۴۲۰۰ تومان حذف شود، جلو رانت و فساد زودتر گرفته می شود ولی اگر این ارز ترجیحی حذف شود گرانی و تورم بیشتر می شود. این را چطور تحلیل می کنید؟ گفت: آنهایی که چنین نظریه ایی دارند حرف بی ربطی می زنند. رانت و فساد در هر حال وجود دارد. رانت، یک سیاستی است برای حمایت از اقشار کم درآمد در شرایطی که کشور را بد اداره می کنند یا به دلایلی شرایط بد است. همین یارانه ای که می خواهند بدهند، خود یک رانت است به خصوص که هدفمند هم نیست و به همه پرداخت می کنند. بنابراین، اگر کسی سوءاستفاده می کند (که حتما چنین است)، آن تعداد را جریمه کنند و مانع کار آنها شوند نه به دلیل اینکه چون نمی توانند جلو آن چند نفر را بگیرند، چندین میلیون نفر جمعیتی که از قبل با بودن این ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهای نسبتا ارزان تری دریافت می کردند حالا بخواهند شاهد افزایش بی رویه قیمت ها باشندو به نوعی به جای چند نفر تنبیه شوند.

افقه با اشاره به مدیریت دولت بعد از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی گفت: باید تولید کشور افزایش پیدا کند. تمام این اقدامات ناشی از این است که ما در طول سه دهه گذشته بعد از جنگ بی تدبیری کردیم، مدیران بی کفایت داشتیم، برنامه های ناکارآمد ارائه کردیم که همه این موارد منجر به این شد که تولید در کشور زمین گیر شود یا موانعی باعث کاهش تولید شدند. اگر قبل از تحریم ها دیدید که این بی کفایتی در مدیریت تولید چندان نمود نداشت به دلیل وجود درآمدهای نفتی بود یعنی درآمدهای نفتی تمام این مدت، بی کفایتی ها را کتمان کرده بود و الان هم می بینید که داریم دست و پا می زنیم تا دوباره تحریم ها برداشته شود و بتوانیم نفت بفروشیم و از روی رابطه ها مدیران ناشایست انتخاب کنیم تا دوباره نفت، جبران این بی کفایتی ها را کند.

نرخ ارز پس از یک افت و رسیدن به محدوده ۲۴ هزارتومان دوباره به همان ۲۶ الی ۲۷هزار تومان برمی گردد و روی همان تثبیت می شود. باید ببینیم که این گروه چگونه با رفع تحریم ها برخورد می کند

این کارشناس با اشاره به اینکه احیاء برجام چقدر می تواند تاثیرگذار برروی اقتصاد باشد؟ خاطرنشان کرد: اولا احیاء برجام را ناگزیر هستیم و نشانه های آن را در صحبت های مسئولین می بینیم و کاملا مشخص بود که بیشتر از این نمی شود در مقابل تحریم ها مقاومت کرد چون کشورمان هم در بخش مصرف و هم در بخش تولید به شدت وابسته به نیازهای واردات است. بنابراین، اگر برای سال آینده برجام را احیاء نکنیم کشور و مردم به شدت تحت فشار قرار خواهند گرفت.

او در ادامه تصریح کرد: احیاء برجام باعث خواهد شد که در وهله اول یک شوک نزولی به قیمت ارز و طلا داشته باشد اما نه در حدی که خیلی ها انتظار آن را دارند. من فکر می کنم، ارز نهایتا به ۲۴ یا ۲۵ هزار تومان کاهش پیدا کند ولی به دلیل اینکه جریان درآمدی ناشی از رفع تحریم ها مدتی طول می کشد و اینکه بتوانیم دوباره نفت را بفروشیم و بازارهای از دست رفته را پیدا کنیم شک نکنید که ارز به صورت واقعی وارد کشور نمی شود. ضمن اینکه گروهی که مدیریت اجرایی کشور را در دست گرفتند متاسفانه آنقدر توانمند نمی بینم که بتوانند حتی از فرصت پیش آمده برای رفع تحریم ها به خوبی استفاده کنند و رونق اقتصادی ایجاد کنند.

اگر برجام احیاء شود و جریان نفت و صادرات سایر کالاها برقرار شود ممکن است مقداری اثر مثبت روی بازار سرمایه داشته باشد. به طور کلی رونق بازار سرمایه به رونق تولید در داخل بستگی شدید دارد، بخشی از کالاهای ما که در بورس هستند رونقشان به روابط سیاسی و اقتصادی با خارج وابسته است

افقه افزود: بنابراین، نرخ ارز دوباره به همان ۲۶ الی ۲۷هزار تومان برمی گردد و روی همان تثبیت می شود. باید ببینیم که این گروه چگونه با رفع تحریم ها برخورد می کند.این نکته را نیز اشاره کنم اگر تحریم ها رفع شود کاهش قیمت ارز را داریم اما بعد از مدتی به همان قیمت برمی گردد.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این پرسش، با توجه به ناهماهنگی ها و تصمیمات کارشناسی نشده که از دولت دوازدهم دیدیم، شاهد افت شدید سرمایه بودیم. آیا این اتفاق در دولت جدید پیش آمده است؟ گفت: بله، این دولت تا به الان کاری نکرده است چون سیاستی نداشته یا توانی برای کار ندارد. اگر برجام احیاء شود و جریان نفت و صادرات سایر کالاها برقرار شود ممکن است مقداری اثر مثبت روی بازار سرمایه داشته باشد. به طور کلی رونق بازار سرمایه به رونق تولید در داخل بستگی شدید دارد، بخشی از کالاهای ما که در بورس هستند رونقشان به روابط سیاسی و اقتصادی با خارج وابسته است. بنابراین، نه به دلیل تدبیر دولت جدید بلکه اگر رفع تحریم شود، به دلیل رفع تحریم زمینه برای بازار سهام مقداری رونق می گیرد