یک اقتصاددان به پیامد عدم تصویب لوایح FATF هشدار داد
24 آذرماه بود که لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس جمهوری از موافقت رهبر معظم انقلاب با درخواست دولت برای تمدید مهلت بررسی لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام خبر داد. بررسی مجدد لوایح FATF و همچنین اماواگرهای درخصوص تصویب و یا عدم تصویب آن با واکنش‌های متفاوتی از سوی صاحب‌نظران و کارشناسان همراه شد. برخی‌ها معتقدند با مشخص شدن تکلیف FATF و تصویب آن اقتصاد شاهد روزهای بهتری خواهد بود. اما از سوی دیگر برخی از مخالفان بر این باورند که دولت در ماه‌های پایانی عمر خود تلاش فراوانی دارد تا موضوع FATF را به سرانجام دلخواه خود برساند. به گفته آنها در شرایط فعلی دور زدن تحریم‌ها در صورت تصویب لوایح FATF سخت‌تر و پرهزینه‌تر خواهد شد. اما با وجود مخالفت‌های بسیار در خصوص تصویب این لوایح دولت همچنان بر تاثیرات مثبت FATF برای اقتصاد و کشور تاکید دارد.
اگر FATF بد است، پس چرا همه کشورها در آن حضور دارند؟
حسن روحانی روز چهارشنبه در نشست هیئت وزیران درباره FATFگفت: FATF یک گروه ویژه‌ای است که اقداماتی درخصوص مسائل مالی و تراکنش‌ها انجام می‌دهد. همه کشورها در آن هستند. اگر بد هست، چطور در آن حضور دارند. چطور می‌شود همه دنیا نسبت به آن اجماع داشته باشند و همه تلاش می‌کنند، رتبه بالاتری در این گروه مالی به دست آورند و ما تماشا می‌کنیم؟ البته دولت اقدامات خود را انجام داده است. چهار لایحه را تهیه کرد. کار دولت و مجلس انجام شده است. حتی شورای نگهبان هم اقداماتش را انجام داده است. دو لایحه کارش تمام و ابلاغ شده و دو لایحه مربوط به کنوانسیون‌ها به مجمع تشخیص مصلحت نظام رفته‌اند.»
وی با بیان اینکه همه باید با مردم واضح صحبت کنند، تصریح کرد: «وقتی عدد ریسک کشور از شش به هشت می‌رود، یعنی مردم باید از جیب‌شان بیشتر پول دهند و برای نقل و انتقالات مالی، پول بیشتری باید پرداخت کرد. باید بدانیم تمام کشورهای دوست‌مان که با ما کار کرده و حتی کار بانکی محدود دارند، می‌گویند اگر به FATF ملحق نشویم، ارتباطات بانکی ما قطع می‌شود و این یعنی ما به قرن پیش برگردیم. اگر این لوایح اجرا نشد، به مردم توضیح بدهیم، چقدر هزینه دارد و چه کسی آن را می‌پردازد.»
وی با تاکید بر اینکه هر چقدر زودتر لوایح مربوط به FATF تصویب شود، این به نفع ما است، گفت«: طبق زمانبندی مجمع برای بررسی آن لوایح به نتیجه نرسید. دولت از مقام معظم رهبری درخواست که این زمان را تمدید کنند. ایشان هم محبت کردند و این زمان تمدید شد. مقام معظم رهبری راه را باز کردند. هرچه زودتر این لوایح تصویب شود، به نفع کشور و مردم است. FATFهیچ ربطی به برجام و تحریم ندارد. تحریم باشد و نباشد، این لوایح لازم است. تحریم نباشیم، لازم‌تر است. برجام باشد یا نباشد، این لوایح لازم است. این لوایح ربطی به برجام ندارد.»
مخالفان هیچ توجیه برای مخالفت خود ندارند
علاوه‌بر اصرار دولت، بسیاری از کارشناسان نیز معتقدند که تصویب هرچه زودتر FATF می‌تواند مسیر بهتری را پیش‌روی اقتصاد ایران قرار دهد. به گفته آنها مشخص نشدن تکلیف این لوایح و همچنین این‌پا و آن‌پا کردن برای تصویب آن می‌تواند هزینه‌های هنگفتی را برای اقتصاد و معیشت مردم جامعه به همراه داشته باشد. در این راستا مرتضی افقه، اقتصاددان در پاسخ به این پرسش که به تعویق افتادن تصویب لوایح چه پیامدی را برای اقتصاد به همراه خواهد داشت، به «ابتکار» گفت: اگر تصویب لوایح FATF حتی یک روز هم عقب بی‌افتد به ضرر جامعه و اقتصاد خواهد بود.
این اقتصاددان با بیان اینکه مخالفان هیچ توجیه برای مخالفت خود ندارند ادامه داد: متاسفانه مخالفان لوایح FATF هیچ توجیه برای مخالفت خود ندارند، ما اکنون در شرایطی هستیم که هیچ امتیازی در بر نداریم و با دست خالی می‌خواهیم خودنمایی کنیم. افقه در بخش دیگری اظهار کرد: ممکن است مخالفان تصمیم داشته باشند که تصویب لوایح FATF به نام دولت روحانی تمام نشود. من یقین دارم دولت بعد اگر با رویکردی نزدیک به مجلس باشد حتما FATF و مسائل تحریم شکل دیگری می‌گیرد.
اقتصاد دیگر تحمل ندارد
این اقتصاددان با بیان این مسئله که اقتصاد ایران دیگر بیش از این تحمل تحریم و محدودیت ندارد، گفت: اقتصاد ایران دیگر بیش از این تحمل تحریم، محدودیت و بلوکه شدن دارایی‌ها را ندارد. کافی است یک بررسی از وضعیت معیشت افراد در کشور داشته باشیم، خواهیم دید که در شرایطی که میلیون‌ها دلار از دارایی ایران بای‌کوت شده است 60-65 میلیون نفر در مشکلات معیشتی غرق شده‌اند.
افقه افزود: نمی‌دانم آقایان در چنین شرایطی چه توجیه برای مخالفت خود دارند؟
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به این مسئله که حتی در صورت لغو تحریم‌ها اگر FATF به سرانجام نرسد نمی‌توانیم انتظار بهبود شرایط را داشته باشیم، گفت: برخی‌ها می‌گویند تصویب FATF تشدید تحریم‌ها را به دنبال خواهد داشت، من نمی‌دانم مبنای این ادعا چیست؟ حتی اگر تحریم‌ها برداشته شود اما FATF تصویب نشود کاری از دست‌مان بر نخواهد آمد و مراوده تجاری نخواهیم داشت.
این اقتصاددان همچنین اظهار کرد: مراوده تجاری یک وجه فیزیکی دارد که همان رد و بدل شدن کالا بوده و وجه دیگر مراودات مالی است. اگر تحریم‌ها لغو شود وجه فیزیکی مراودات سامان می‌یابد اما مشکلات وجه مالی که وابسته به FATF است بر جای خود باقی خواهد ماند. وی افزود: دقیقا مثل شرایط کنونی که ایران با برخی از کشورها همانند عراق مراوده دارد اما پولی به دستش نمی‌رسد.
تکلیف FATF در جلسات فروردین ۱۴۰۰ مشخص می‌شود
با وجود اصرار دولت برای روشن شدن تکلیف FATF، و تاکید بسیاری از کارشناسان درخصوص تاثیرات این لوایح مجمع تشخیص مصلحت نظام باز هم اعلام نظر نهایی در این رابطه را به تعویق انداخت. آنطور که گفته می‌شد قرار بود تا پایان اسفند ماه تکلیف دو لایحه پالرمو و سی‌اف‌تی روشن شود اما روز گذشته محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص در نشست خبری خود اعلام کرد: «تکلیف نهایی ۲ لایحه FATF در جلسات آینده در فروردین ۱۴۰۰ مشخص می‌شود.»
این به تعویق انداختن در حالی است که کارشناسان خطر به تاخیر افتادن و عدم تصویب FATF را بارها گوشزد کرده‌اند. اما با وجود هشدارها به نظر می‌رسد که اقتصاد بازهم باید منتظر مشخص شدن لوایح FATF بماند.
ابتکار