کرونا بی‌گمان شاه بحران سال ۹۸ بود.در میانه‌ی این همه مشکل و نگرانی، خبر بد و ناگوار، همواره باید درسهایی هم بگیریم. کرونا هم نشانگر خیلی ضعفها و کاستیهای مدیریت کشور بود. هر بحرانی که پیش می‌آید حاکمیت یک بار دیگر در ویترینی در برابر چشم ۸۵ میلیون ایرانی قرار می گیرد و کاستیهایش در برابر چشمان آنان رژه می رود. از این کاستیهایی که کرونا به ما نشان داد به چند تایشان اشاره می‌کنم:
۱-کرونا نشان داد که سازوکار مدیریت بحران همه‌گیری بیماریها را در کشور نداشته ایم. یک ماه از شروع بحران گذشته و هنوز سر اینکه چه کسی باید فرماندهی کار را در دست داشته باشد منازعه است. در مدیریت بحران یک بی سامانی موج می زند، اگرچه با آهنگی کند رو به بهبود است.
۲- کرونا نشان داد که برای مدیریت کشور در شرایط بحران باید از پیش آماده بود. ما در زمره‌ی کشورهایی هستیم که هنوز حاکمیتش در هنگام بروز بحران تازه به چه کنم چه کنم می‌افتد. چه کنم‌ها باید از قبل نوشته شده باشد.
۳- کرونا نشان داد که سازمانهایی مانند سازمان مدیریت بحران و پدافندغیرعامل به هیچ وجه توان مقابله با چنین بحرانهایی را ندارند. ضعف این سازمانها در بحرانهای تکرارشونده‌ای مانند سیل و زلزله هم نشان داده شد. یک بار برای همیشه باید برای این سازمانها تصمیم گرفته شود. فقدان مدیریت باکفایت و باتوان در مدیریت بحران در این دو سازمان هر بار خود را نشان می‌دهد.
۴- کرونا نشان داد که دولت قوی و به زیر چتر دولت بودن همه‌ی نهادهای صف و اجرایی چقدر لازم و مهم است. فرمان ناپذیری نهادهایی مانند نهادهای مذهبی، نظامی و انتظامی از دولت، موجب دامنه‌دارتر شدن این بحران شد. مسائلی مانند تأخیر در اعلام مشاهده‌ی کرونا در کشور، ناتوانی دولت در قرنطینه‌ی قم، تأخیر در پیوستن نیروهای نظامی و شبه نظامی به مدیریت بحران، سیستم نادرست حکمرانی در کشور را به رخ می‌کشد.
۵- کرونا نشان داد که سازمانهای مردم نهاد چقدر برای یک کشور می توانند مفید باشند. امنیتی کردن ایجاد و فعالیت سمنها در کشور، این روزها افسوس بر دل می گذارد. اگر ما سمنهای قوی و بین‌المللی در مدیریت بحران داشتیم، بخشی از کار را به ایشان می‌سپردیم و حتی در زمان تحریم هم می‌توانستیم از ظرفیت آنها برای کمکهای خارجی استفاده کنیم.
۶- کرونا نشان داد که زیرساختهای بهداشتی ما چقدر ضعیف و آسیب پذیرند. تنها تلاش و از خود گذشتگی کادر درمانیست که جلوی بحران ایستاده است. فارغ از کمبود ماسک و شوینده که در بسیاری کشورها اتفاق افتاده است، توان تجهیزاتی بیمارستانها بسیار پایین است و نظام درمانی ورشکسته موجب شده که آنها پول خرید تجهیزات و لوازم مصرفی مورد نیاز را نداشته باشند. کرونا به ما یاداور شد که کشور قوی جایی است که زیرساختهای بهداشتی، آموزشی قوی داشته باشد.
۷- کرونا نشان داد که مسئولیت داشتن فی ذاته در کشور ما رانت‌آور است. یک مسئول در اوج کمبود کیت کرونا می‌توانست به جای قرنطینه شدن در خانه، تست کرونا بدهد و اعلام کند که کرونا گرفته یا نگرفته، اما یک بیمار، تنها در وضعیت بسیار وخیم امکان دادن تست کرونا را داشت.
۸- کرونا نشان داد که اقتصاد ضعیف چقدر کشور را در برابر بحران شکننده می‌کند. کسب و کارهای ضعیفی که تنها امیدشان فروش شب عید بود اکنون به خاک سیاه نشسته‌اند و نخستین سونامی سال آینده را موج بیکاری و تعطیلی این کسب و کارها به وجود خواهد آورد.
۹- کرونا نشان داد که گستردگی روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای دنیا چقدر مهم است. وابستگی بالای سیاسی، اقتصادی ایران به چین باعث شد که مصالح سیاسی را مقدم بر اصول مبارزه با بیماری بشماریم و به کرونا اجازه‌ی ورود زودهنگام و گسترده به کشور بدهیم.
۱۰- کرونا برای چندمین بار در این سال نشان داد که عصر اطلاعات و شبکه‌های اجتماعی مجالی برای پنهانکاری و اظهار خلاف باقی نمی گذارد و اعتماد مردم به سخن و عمل حاکمیت چقدر به مدیریت کشور کمک می کند.
سال ۹۸ برایمان آلبومی از بحرانهای طبیعی و بشری بود و کرونا پلی است که بحرانها را به سال ۹۹ منتقل می‌سازد. سال ۹۹ از هم اکنون افقی پر چالش و بحران را نمایان ساخته است. آنچه که بحرانهای ۹۸ نشانمان دادند، اگر توشه‌ای برای حاکمیت نشود، تیشه ای برای بنیان کنی کشور خواهد شد.
منبع: https://t.me/pedram_soltani