ایران می تواند سردمدار پیمان‌های منطقه‌ای شود و به سایر کشورها نیز تسری دهد. در اوج فشار تحریم‌های اقتصادی، این بهترین راهکار است و امیدواریم مسئولان مربوط در این زمینه اهتمام کنند.

کشور روسیه که در دهه‌های اخیر با تحریم‌های غرب مواجه شده و البته غرب را هم تحریم کرده است، برای دور زدن این تحریم‌ها، به تازگی پیام رسان SPFS (سیستم پیام‌رسان بین بانکی) را در منطقه اوراسیا با 8 بانک خارجی ایجاد کرده و قرار است بانک‌های دیگری نیز به آن بپیوندند. با الگو گرفتن از این سیستم و با توجه به شرایط تحریمی یکسان برای ایران و روسیه، این پرسش مطرح می‌شود که آیا ایران هم می‌تواند چنین سیستم پیام‌رسان بین بانکی را با کشورهای دیگر ایجاد کند و یا امکان اتصال به سیستم SPFS روسیه را دارد. دکتر علی سعدوندی، استادیار سابق بانکداری و فاینانس دانشگاه استرالیایی وولونگونگ در دبی، می گوید: «البته که این امکان وجود دارد. ایران حتی می‌تواند سردمدار ایجاد پیمان‌های منطقه‌ای در خاورمیانه و حوزه CIS باشد.»

-لطفا در خصوص سوییفت و چگونگی ایجاد آن میان بانک‌ها در گستره منطقه‌ای یا بین‌المللی توضیح بفرمایید.

سوییفت یک سیستم پیام‌رسان بین بانکی است که پیام‌های بین بانکی را در محیط بین‌المللی منتشر می‌کند. سوییفت، از نظر تکنیکی سیستم پیچیده‌ای ندارد و عملکردی شبیه سایر پیام‌رسان ها مانند تلگرام، واتس اپ و غیره دارد؛ با این تفاوت که پیام‌ها رمزنگاری می شوند تا در مقابل نفوذ هکرها امنیت بیشتری پیدا کنند. بنابراین سوییفت یک سیستم پیام‌رسان بین بانکی امن به شمار می‌رود. مشابه سوییفت، روسیه اخیرا سیستم SPFS را با 8 بانک خارجی در حوزه اوراسیا اجرا کرده و این اتصال بانکی، رضایتبخش نیز بوده است.

-در ایران نیز بانک مرکزی برای نقل و انتقالات پیام های بانکی سیستم SEPAM را ایجاد کرده است. آیا این سیستم داخلی قابلیت اتصال به سوییفت‌های خارجی مانند SPFS روسیه را دارد؟

به لحاظ نظری بله. سیستم پیام‌رسان بین بانکی (داخلی) SEPAM امکان اتصال به سیستم‌های پیام‌رسان بین بانکی با سایر کشورها از جمله روسیه را دارد و دامنه اتصال آن را می‌توان در اتحادیه اوراسیا که قرار است ایران عضو آن شود، گسترش داد. اگرچه اطلاع رسانی کامل و درستی از سیستم پیام‌رسان بین بانکی سپام انجام نشده اما این سیستم امکان اتصال به شبکه‌های بین بانکی مانند روسیه و یا اتحادیه اوراسیا را دارد به شرط اینکه عزم و اراده جدی مسئولان ایرانی برای برقراری آن وجود داشته باشد.

-مزیت‌ها و موانع این اتصال بین بانکی چیست. لطفا توضیح بفرمایید.

با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران در منطقه مهم خاورمیانه، نزدیکی به CIS، روسیه، ترکیه، هند و پاکستان و غیره، شرایط بسیار مناسبی برای حضور در پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، پیمان های دوجانبه و چندجانبه پولی، حذف تعرفه‌ها و غیره وجود دارد اما همواره از این قابلیت‌ها غفلت شده است. شاید با سخت‌تر شدن شرایط اقتصادی در فشار تحریم‌ها، همکاری‌های بین بانکی، تعرفه‌ای و اقتصادی برقرار شود. اگر ایران بتواند سیستم پیام‌رسان بین بانکی خود را به 8 بانک کشورهای اتحادیه اوراسیا متصل کند، از بزرگ‌ترین مشکلی که تحریم‌ها ایجاد کرده‌اند، یعنی نقل و انتقال پول، رهایی می یابد و بازرگانان و تجار ایرانی مشکلات کمتری برای صادرات و واردات کالا خواهند داشت. البته منوط به اینکه 8 بانک مذکور نیز به برقراری ارتباطات بین بانکی با ایران علاقه‌مند باشند. موضوع FATF یکی از چالش‌ها و موانعی است که سیستم بانکی ایران با آن روبروست.

بنابراین و در صورت اتصال سپام به SPFS مبادله با دلار حذف و روبل روسیه و ریال ایران جایگزین می‌شود البته پیمان اقتصادی دو یا چند جانبه نیز باید شکل بگیرد که می توان در چارچوب آن محدودیت‌های تعرفه‌ای را هم حذف کرد و گام مثبتی در مبادلات تجاری میان کشورهای عضو برداشت. به این ترتیب ایران می تواند سردمدار پیمان‌های منطقه‌ای شود و به سایر کشورها نیز تسری دهد. در اوج فشار تحریم‌های اقتصادی، این بهترین راهکار است و امیدواریم مسئولان مربوط در این زمینه اهتمام کنند.

-یعنی دولت در چنین شرایطی حاضر نیست در سطح منطقه ای و جهانی حضور داشته باشد؟

متاسفانه تاکنون نگرش حاکم بر مدیریت تجاری در کشور، به این سمت و سو نبوده است. به دلیل حضور نداشتن ایران در اتحادیه‌های اقتصادی، صنایع داخلی دچار ضعف و رکود شده‌اند. چنانچه ارتقای سطح مبادلات تجاری با کشورهای همسایه می تواند قدرت ایران را در تامین امنیت منطقه‌ای و چانه‌زنی‌های سیاسی افزایش دهد

منبع: بااقتصاد