مهدی پازوکی(استاد دانشگاه):

آیا لازم است ارتباط خود را با جامعه جهانی حفظ کنیم و در مسیر گسترش آن گام برداریم؟ این سؤال اصلی اقتصاد ایران است. برای اینکه بتوانیم با کشورهای جهان، ارتباط اقتصادی خصوصاً در زمینه مبادلات تجاری برقرار کنیم نیازمند پاسداشت مقررات بین‎المللی و در واقع ایجاد ارتباط مالی و بانکی با کشورهای طرف معامله بخصوص کشورهای توسعه‎یافته هستیم. بدون پذیرفتن این دست مقررات،  حتی با کشورهای دوست و طرف تجاری ایران همچون چین، روسیه، ترکیه و عراق هم  ممکن نیست تجارت در سطح محدود داشته باشیم.

کنوانسیون منع تأمین مالی تروریسم از جمله مقررات لازم‎الاجرایی است که به وسیله کشورهای G7 (هفت کشور صنعتی) در سال 1989 در پاریس به تصویب رسید و مقرر شد که مبارزه با پولشویی در دستور کار جامعه بین‎المللی قرار بگیرد. این مقررات پس از حادثه 11 سپتامبر 2001 مجدداً در دستور کار کشورهای جهان قرار گرفت و همه را ملزم به رعایت آن کرد. بنابراین اگر ما بخواهیم با جامعه جهانی روابط تجاری برقرار کنیم ولو اینکه طرف تجاری ما همسایگان وفادارمان باشند، نیاز داریم که مقررات بین‌المللی از جمله FATF را پاس بداریم. در این میان توصیه رؤسای بانک‎های کشورهایی مانند روسیه، چین، عراق و ترکیه به جمهوری اسلامی ایران هم در همین مسیر است. آنها تأکید دارند که اگر ایران این مقررات را نپذیرد و در لیست کشورهای همکار با FATF قرار نگیرد امکان تداوم مراودات تجاری ما وجود ندارد. حتی بازرگانان کشوری مانند افغانستان که در همسایگی کشور ما قرار دارد اعلام کردند که اگر ایران مقررات مربوط به پولشویی را نپذیرد تنها از طریق چمدانی و نقدی قادر به انجام معامله خواهیم بود. آیا در شرایط فعلی می‎شود به صورت چمدانی پول جابه‌جا کرد؟ بنابراین برای مبادله تجاری با جهان خارج بخصوص کشورهای منطقه نیاز داریم مقررات بین‎المللی از جمله FATF را مدنظر قرار دهیم. نکته مهم این است که ما خود قربانی تروریسم هستیم و این امر باید قابل توجه مخالفان باشد. چرا که امکان ندارد کشوری بخواهد با فساد مبارزه کند ولی در لیست کشورهای پذیرنده FATF نباشد.

اما اعتراض تندروهای داخلی که مورد انتقاد رئیس جمهوری هم قرار گرفته، تنها مربوط به کنوانسیون FATF نیست. آنان در ارتباط با برجام هم ازبدو تصویب آن همین موضع را داشته و پیوسته خواهان خروج از این توافق بودند. باید از آنان پرسید که آیا برجام به نفع ما بوده یا به ضرر ما؟ اگر به نفع ما نبوده پس چرا ترامپ به عنوان یکی از تندروهای دولت امریکا که به قدرت رسیده همراه اسرائیل و عربستان سعودی که مخالف سیاست‎های منطقه ای ایران هستند طرفدار خروج از آن بوده‏‌اند؟ این نشان از آن دارد که برجام مثبت هم بوده است، اگرچه بهترین نبوده اما خیرالموجودین بوده است. در یک اقتصاد بسته - بدون درنظر گرفتن توافق هسته‎ای- اگر بهترین اقتصاددانان جهان را هم دعوت کنید، امکان ندارد بتوانند کاری از پیش ببرند. در همین شرایط برجام به نفع اقتصاد ما رقم خورد. ما انتخاب دیگری نداشته‎ایم و اگر برجام را نپذیرفته بودیم قطعاً مجبور به در پیش گرفتن سیاست نفت در برابر غذا بودیم.

اکنون که امریکا از این توافق خارج شده و تحریم را بر کشور ما تحمیل کرده و در مقابل اتحادیه اروپا و کشورهایی مانند فرانسه، آلمان، بریتانیا، سوئیس، بلژیک و اتریش طرفدار مبادله تجاری با ما هستند، باید از فرصت برجامی استفاده کرده و نهایت بهره را ببریم. متأسفانه در سیاست خارجی فکر می‎کنیم که همه جهان در کشور امریکا خلاصه می‌شود. در حالی‎که ما باید تعامل خود را با اتحادیه اروپا خصوصاً دو کشور آلمان و فرانسه به دلیل اینکه اولی برترین قدرت اقتصادی اروپا و دومی عضو شورای امنیت سازمان ملل است، بیشتر کنیم. قطعاً چنین تصمیمی به نفع مردم ایران است.

باید تمام تلاش خود را انجام دهیم تا با کشورهای اروپایی وفادار به برجام تعاملات خود را بیشتر کنیم، نفت خود را در بازارهای این کشورها بفروشیم و نیازهای وارداتی را از طریق سیستم مالی که با اتحادیه اروپا تعریف خواهد شد، تأمین کنیم.

​​​​​​​

ما نه دوست دائمی در سیاست خارجی داریم و نه دشمن دائمی. آنچه دائمی است منافع ملی ما است. باید از فرصت به دست آمده در جهت منافع ملی استفاده کنیم نه حرکت به سمت خودتحریمی.

نفی FATF و CFT و برجام یعنی گام در جهت خودتحریمی. کاری که به هیچ عنوان به نفع کشور ما نخواهد بود.

اما با وجود همه هشدارها اقتصاد ایران به شدت از جهالت اقتصادی رنج می‎برد و مخالفان دولت به جای اینکه به منافع ملی بیندیشند و سیاست تعامل با کشورهای توسعه یافته را در دستور کار قرار دهند، سعی می‎کنند دولت را سرگرم دعواهای ساختگی خود سازند غافل از اینکه هزینه این کار چه خواهد بود و آسیب‌های آن متوجه چه کسانی خواهد شد.

منبع: روزنامه ایران