سعید لیلاز، روزنامه نگار و تحلیلگر مسائل اقتصادی در ایران پیش بینی میکند که قیمت دلار به 15 تا 16 هزار تومان هم خواهد رسید. او در مصاحبه با یورونیوز در عین حال گفت که «اگر نظام جمهوری اسلامی شامل آقای خامنه ای و آقای روحانی بخواهند، کشور قائل به ایستادگی موثر در برابر تحریمهای امریکا است اگر نیستیم به این معنی است که عمدتا نمیخواهند نه اینکه نمیتوانند یا نمیشود.
به گزارش کارگزاران به نقل از یورونیوز، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران گفت: ورود اسکناس (دلار) از دی ماه سال گذشته به بازار ایران از سوی آمریکاییها ممنوع شد و دولت روحانی هم در این زمینه بسیار بیکفایت و بسیار بد عمل [کرد] و دقیقا پا جای پای احمدینژاد گذاشت و نتیجه شد وضعیتی که شاهد هستیم.
لیلاز توضیح داد: شاکله بازار ارز ایران را بازار ثانویه تشکیل میدهد و ممکن است تصور بکنید که دلار با قیمت ۱۲ یا ۱۳ هزار تومان، صد درصد بازار ارز است درحالی که تمام وارداتی که ما در شرکتهای مختلف داریم انجام میدهیم با دلار زیر۸ هزار تومان در بازار ثانویه صورت میگیرد. چون ما با محدودیت اسکناس دلار مواجه هستیم فروش نفت که انجام میدهیم نمیتوانیم اسکناس دلار بگیریم و میتوانیم ال سی باز کنیم که بیش از ۸۰ درصد بازار و ۸ هزار تومان است ولی اسکناس ۱۲ هزار تومان است.
وی افزود: وقتی بازار ملتهب میشود از حالت نرمال و طبیعی خود خارج میشود، مردم داراییهای خود را تبدیل به طلا و دلار میکنند و این بر التهابات بازار دامن میزند. عامل دیگر اما سوءمدیریت دولت اقای روحانی است که به ناشیانه ترین شکل ممکن با این پدیده برخورد کرد. به نظر من آقای روحانی هیچ تصویر و برآورد روشنی در روز اول از موج تحریمهایی که به سمت اقتصاد ایران سرازیر میشد نداشت. تصمیمهایی گرفت و تدبیرهایی اتخاذ کرد که به التهابات بازار دامن زد. مثلا به جای اینکه جلوی مصرف ارزی را بگیرند شروع کردند به یک سلسله اقدامات مشوق مصرف ارز از جمله اعطای ۵۰۰ یا هزار یورو برای سفر خارجی که منجر به افزایش تقاضای سفر خارجی شد در حالیکه ما باید جلوی آن را میگرفتیم.
«فساد سیستماتیک در حاکمیت جمهوری اسلامی» عامل مهم دیگری است که به اعتقاد سعید لیلاز به تشدید وخامت بحران اقتصادی در کشور منجر شده است: «در این وضعیت فساد موجود در حاکمیت جمهوری اسلامی هم سوار بر کار شده و از کوچکترین روزنهها دارد برای غارت سازمان یافته منابع ملت ایران استفاده میکند. این را در قالب ال سیهای دروغین و واردات تقلبی میتوانید ببینید. فساد در گمرک ها، وزارت صنایع، تخصیص ارز، عدم انطباق وارداتی با ثبت سفارش میتوانید ببینید. پول گرفتند جنس وارد نکردند و کسی نبود که بپرسد چه میکنید؟ به گونه ای آقای روحانی و آقای جهانگیری با این مساله رفتار کردند که گویی بار اول است ما با این مسايل روبرو هستیم و بی کفایتی و فسادی که دستگاه دولت را گرفته عامل تشدید وخامت اوضاع ارز است.»
به گفته لیلاز «تمام تدابیر دولت تاکنون ناکافی و بسیار متناقض بوده و باعث سردرگمی شده است. مثلا دهها میلیون تن کالا در گمرکهای کشور مانده و مردم امکان ترخیص این کالاها را ندارند. اگر ترخیص میکردند قیمتها پایین میآمد. از سوی دیگرواقعیت دیگر این است که صادرات نفت ما یک میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرده معادل ۷۰ تا ۷۵میلیون دلار درآمد در روز. یعنی در حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار از درآمد سالانه نفتی ایران کم میکند. این هم اثر خود را میگذارد.
منازعات میان دولت و مجلس دیگر نکتهای است که سعید لیلاز به عنوان عاملی در دامن زدن به بحران اقتصادی ایران عنوان میکند. او گفت: آتش منازعات داخلی که تجلیاش در بین مجلس و دولت زده بیرون و در خود دولت هم است چیز محرمانهای نیست، رفتارهایی که در روز سوال از آقای روحانی یا روز استیضاح وزرا میشود مردم وقتی این صحنهها را میبینند آینده خود را تیرهتر میبینند و سعی میکنند دارایی خود را تبدیل به دلار کنند. در حالی که اگر میتوانستیم انسجام در داخل حکومت ایجاد کنیم و از همه ظرفیتهای ضد تحریم مان با تدبیر درست استفاده کنیم و ثبات بدهیم به سیاستگذاریمان، من مطمئن هستیم نه تنها قادر به کنترل اوضاع بودیم که قیمت دلار هم پایین میآمد. اما با روند فعلی من فکر میکنم دلار به ۱۵ و ۱۶ تومان هم میرسد چون دولت روحانی عملا هیچ کاری نمیکند و دارد تماشا میکند.
به گفته سعید لیلاز، در درون حاکمیت، مصالح بعضی افراد در تشدید اوضاع است و این چیز عجیبی نیست که بیست سی سال گذشته جناحهای داخلی در ایران برای پیشبرد مقاصد شان علیه جناح رقیب از عنصر خارجی استفاده کرده اند. این چیزی است که بارها و بارها از زمان فتعلیشاه تا الان مورد استفاده قرار گرفته است. اما من از درون ایران به شما اطمینان میدهم که اگر نظام جمهوری اسلامی شامل آقای خامنه ای و آقای روحانی بخواهند ما قائل به ایستادگی موثر در برابر تحریمهای آمریکا هستیم. اگر نیستیم به این معنی است که عمدتا نمیخواهند نه اینکه نمیتوانند یا نمیشود.
عضو شورای مرکزی حزب کارگزارن سازندگی ایران گفت: من پشت پرده را نمیدانم ولی اختیاراتی که آقای خامنه ای به روحانی و سران سه قوه داده اگر به چوب داده بود تا الان یک کاری کرده بودند. اما ناشایست ترین مردانی که ممکن بود در ۲۵۰ سال گذشته در آمریکا سر کار بیایند الان روی کار آمده اند و دارند اقتصاد و مسئولان و دولتمردان و رهبری ایران را روی انگشت میچرخانند و ما را مسخره میکنند. مسئولیت این را من اساسا متوجه آقای روحانی میدانم چون ما از ۸ یا ۹ ماه قبل مکرر به آقای روحانی هشدار دادیم که بحران در پیش است و دلار را بحران خواهد گرفت.