زهرا کریمی

در آرمان نوشت: اگر بخواهم تحلیلی از وضعیت شاخص‌های اقتصادی در سال 96 داشته باشم، باید بگوییم یک رشد اقتصادی در حدود 5چهار تا پنج‌درصدی در این سال داشتیم که نسبت به دوره‌های رکودی در سال‌های 91 و 92 وضعیت بهتری را برای اقتصادمان به وجود آورد. در سال گذشته، بعضی از صنایع رشد مثبت را تجربه کردند و این در حالی بود که بخشی دیگر همچنان در رکود باقی ماندند و کماکان روند تعطیل شدن کارخانه‌ها و تعدیل نیروی انسانی ادامه پیدا کرد. متاسفانه در سال 96، خبر به تعویق افتادن حقوق کارکنان واحدهای مختلف دائما به گوش می‌رسید. به هر ترتیب، در کل می‌توان گفت که سال 96 سال سختی برای اقتصاد ایران بوده و آنچه در پایان سال عملکرد اقتصادی را تحت تاثیر قرار داد و افق را تا حدودی نگران‌کننده و مبهم کرد، وضعی بود که در بازار ارز هم انعکاس پیدا کرد و برخی برای خرید ارز به بازار هجوم بردند و پیش‌بینی خیلی مثبتی که در مورد تحقق ارز تک‌نرخی وجود داشت، به هم ریخت. اینکه چرا نمی‌توان عملکرد اقتصاد را در سال 96 چندان مطلوب ارزیابی کرد، به این موضوع برمی‌گردد که ما در این سال وضعیت پرتنشی در داخل داشتیم و جناح‌های مختلف در حاکمیت دائما با همدیگر کشمکش داشتند و هیچ‌افقی از همکاری وجود نداشت و از سوی دیگر، فشارهای زیادی در عرصه بین‌المللی وجود داشت. مجموعه این شرایط باعث شده بود که گرایش به سرمایه‌گذاری کاهش پیدا کند و حتی خوشبینی که درمورد بازار مسکن وجود داشت تا این بازار بعد از سال‌های متوالی از رکود خارج شود و وارد رونق شود، تحقق پیدا نکرد. متاسفانه آنچه که تاسف برانگیزتر است، این است که به‌نظر می‌رسد سال 97 سال سخت تری است، چراکه به قول آقای دکتر نیلی، نه چشم اندازی برای گفت‌و‌گوی ملی، ایجاد تفاهم و هماهنگی در داخل شکل گرفته است و نه در عرصه بین‌المللی. روابط ما چه با اتحادیه اروپا و چه با کشورهای همسایه پرتنش است و این هم بر فضای کسب‌و‌کار و رشد سرمایه‌گذاری اثری منفی دارد، یعنی اگر ما سال 96 را با رشد حول و حوش 5-4‌درصدی به پایان رساندیم، برای سال 97، با تداوم شرایط نامساعد کنونی، اگر رشد سه‌درصدی هم داشته باشیم، باید کلاهمان را به آسمان بیندازیم. رشد دو یا سه‌درصدی باوجود جمعیت جوانی که وارد بازار کار می‌شود، به معنای کسادی و رکود است. آمارهای موجود نشان می‌دهد که در اقتصاد ایران شغل ایجاد شده است، اما غالبا این مشاغل، مشاغلی ناامن با مزدهای پایین هستند. اولویت دولت در سال 97، باید این باشد که به‌نحوی به تمام ارکان‌ تصمیم‌گیری این موضوع منتقل شود که شرایط اقتصادی آینده بسیار بد است. باور من بر این است که بدون تغییر این شرایط، هیچ‌سیاست اقتصادی جواب نخواهد داد. تا زمانی که مردم نسبت به آینده نگران هستند، اقدام مثبتی در اقتصاد شکل نمی‌گیرد. برای ایجاد یک چشم انداز مثبت و امیدبخش یک تحول جدی در روابط قوا و نهادهای مختلف لازم است.