مرتضي ايماني‌راد-استاد دانشگاه

ترامپ با سروصداى زيادى رئيس‌جمهور آمريكا شد. به محض انتخاب ترامپ و انتشار نتايج اوليه انتخابات هم دلار آمريكا به‌شدت سقوط كرد و هم شاخص بورس آمريكا به ميزان درخور ‌توجهى كاهش يافت. اين كاهش‌ها يك روز بيشتر دوام نداشت و هم ارزش دلار در مقابل ارزهاى معتبر بين‌المللى افزايش يافت و هم شاخص بورس آمريكا ركورد تاريخى زد و از زمان انتخاب ترامپ به طور مستمر و بدون اصلاح در حال افزايش است. اين دو پديده نشان مى‌دهد بازارهاى مالى در آمريكا از حضور ترامپ استقبال كرده‌اند. دليلش هم روشن است. ترامپ به طور مشخص اعلام كرده است كه هم ماليات‌ها را كاهش مي‌دهد و هم هزينه‌ها را براى تحريك اقتصادى آمريكا افزايش مى‌دهد. وعده انتخاباتى ترامپ ٢٥ ميليون شغل در ١٠ سال و به‌دست‌آوردن نرخ رشد اقتصادى ٥,٣ درصد در آينده‌اى نزديك است.  رسیدن به نرخ رشد اقتصادی شش درصد را هم محتمل دانست. همه این اتفاقات برای بازار سرمایه خبری خوب و هیجان‌انگیز است و به‌همین‌دلیل است که همه شاخص‌ها مثبت شده‌اند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد ناامیدی از سیاست‌های پولی در جهان نقطه توجه بازارهای مالی به سیاست‌های ترامپ است که در عین ابراز مخالفت با سیاست‌های پولی بی‌اثر، سیاست‌های مالی را به بازارهای مالی آمریکا و جهان اعلام کرده است. نکته مهم این است که آینده ترامپ و وعده‌هایش و سیاست‌های مالی‌اش چه خواهد شد. همان‌طور که گفته شد، وعده‌های ترامپ تاکنون کارساز بوده و توانسته است مثلا شاخص S&P را به مقدار تاریخی دوهزارو ٣٠٠ تا دوهزارو ٤٠٠ برساند. ولی همه این تحولات تحت‌تأثیر تمایلات بازار market sentiment است که بسیار قوی موافق سیاست‌های ترامپ است. به‌همین‌دلیل این مرد پیش‌بینی‌ناپذیر به یک بازارساز قوی تبدیل شده است و خودش هم از این جایگاه لذت می‌برد. تحلیلگران بین‌المللی متفق‌القول هستند سیاست‌های ترامپ و اثر‌گذاری آن در کوتاه و میان‌مدت مثبت و در بلندمدت به‌شدت منفی خواهد بود و در آن زمان است که نه‌فقط شاخص دلار سقوط می‌کند، بلکه بورس آمریکا نیز از حباب ترامپ تخلیه خواهد شد. ترامپ در این مدت سرخوش از اقبال بازار سرمایه از سیاست‌هایش بیشتر به بیرون توجه می‌کند و با اعمال سیاست‌های پیش‌بینی‌ناپذیر و اعلام‌نشده شوک‌هایی را به بازار جهانی وارد خواهد کرد. ولی از نظر سیاسی بیشتر متمایل است که به بیرون برود و به جای روبه‌روشدن با مقاومت‌های داخلی، سیاست‌هایش را در بیرون آمریکا محقق کند. یکی از این سیاست‌ها مقابله با ایران است که به نظر می‌رسد به دنبال راهی برای این مقابله است. درمجموع می‌توان پیش‌بینی کرد مانورهای آتی ترامپ در حوزه سیاست بین‌الملل درگیری با خاورمیانه و رویارویی با ایران است. هنوز از نوع این رویارویی اطلاعاتی در دست نیست، ولی می‌توان پیش‌بینی کرد ناگهان دست به سیاست‌های حساب‌نشده بزند و منطقه را دچار آشوب کند. به‌همین‌دلیل می‌توان سیاست برخورد با ترامپ را به دو دسته تقسیم کرد؛ اول سیاست‌های مقابله با ترامپ سرمست که به یک دوره یک‌ساله یا دوساله محدود می‌شود. سیاست عدم تحریک و وارد بازی ترامپ‌نشدن از جمله سیاست‌های مقابله با تحریکات سیاسی اوست و دوم ترامپی که در اثر مخالفت‌های داخلی و شکست سیاست‌های اقتصادی و سیاست‌های بین‌المللی ضعیف می‌شود و طبیعی است در آن موقع می‌توان فعالانه با این سیاست‌ها مقابله کرد.