یک اقتصاددان با تشریح وضعیت سیستم بانکی و بیان این که بازی باخت- باخت در شبکه بانکی شروع شده است گفت: بانکها یکی پس از دیگری در حال ورشکستگی هستند اما با حمایت بانک مرکزی روی پا ایستاده‌اند.
محمد جواد شریف زاده در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به عبور حجم بدهی بانکها به بانک مرکزی از مرز 100 هزار میلیارد تومان، اظهارداشت: دلایل اصلی بروز این مسائل زیانده شدن عملی بانک‌هاست که به نظر می‌رسد در سال بعد و سال‌های آینده شتاب خواهد گرفت.
وی افزود: زیان‌دهی بانکها از اواخر سال 93 شروع شد و از سال 94 اغلب بانکها زیانده شده‌اند و هم‌اکنون فقط تعداد اندکی بانک وجود دارد که زیانده نیستند.
* فقط زیان یک بانک دو برابر زیان مادی پلاسکو است
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه سودی که بانکها به سپرده‌گذاران می‌دهند، به مراتب بیشتر از سودی است، که از تسهیلات به دست می‌آورند، گفت: به عنوان مثال یکی از بانکها در شش ماهه اول امسال بیش از 2800 میلیارد تومان زیان دیده است.
شریف زاده تصریح کرد: اگر بخواهیم ابعاد این مساله را درک کنیم، ذکر این مثال ضروری است که کل زیان مادی حادثه پلاسکو 1500 میلیارد تومان بوده است و تقریبا یک بانک در یک سال دو برابر فاجعه پلاسکو به اقتصاد زیان تحمیل می‌کند.
* زیان بانکها کل سرمایه بانکها را از بین می‌برد
وی با بیان اینکه این زیان‌ها به جایی می‌رسد که کل سرمایه بانک را از بین می‌برد، افزود: به تدریج کار به جایی می‌رسد که بانک از محل سپرده‌ها این زیان را جبران کند و عبارت دیگر سپرده‌ها سوخت می‌شود.
این اقتصاددان ادامه داد: سوخت شدن سپرده‌ها به معنای این است که با بانکی مواجه هستیم که بدهی‌های آن از مناببعش بیشتر است. یکی از بانکها دقیقا این وضعیت را دارد و کل حقوق کارکنان سهامش از بین رفته و معلوم نیست با چه منطقی هنوز این بانک به فعالیت ادامه می‌دهد.
* تاثیر عملکرد پرریسک بانک‌های زیانده بر بانک‌های سالم
وی با بیان اینکه همین مساله باعث می‌شود روز به روز نرخ سود افزایش یابد، تصریح کرد: در چنین شرایطی بانک‌های ناسالم مجبور می‌شوند برای حفظ سپرده‌ها نرخ‌های خود را افزایش دهند. وقتی بانک‌های سالم هم نرخ‌های سود را افزایش دادند، آنها هم به سمت زیان‌دهی حرکت می‌کنند.
* همین امروز چندین بانک ورشکسته هستند
شریف زاده گفت: یک بازی باخت باخت در سیستم بانکی شروع شده که روز به روز شرایط را برای بانکها بدتر می‌کند به طوریکه همین امروز چندین بانک ورشکسته هستند و در صورت ادامه این روند سایر بانکها هم به سمت ورشکستگی می‌روند.
* اضافه برداشت بانکها باز هم افزایش می‌یابد
وی با بیان اینکه بانکها برای اینکه ورشکست نشوند به منابع بانک مرکزی روی می‌آورند، افزود: به نظر می‌رسد در دو ماه پایانی سال بدهی به بانک مرکزی هم از جانب دولت و هم از جانب بانکها افزایش یابد. اضافه برداشت بانکها از بانک مرکزی بیشتر می‌شود.
این اقتصاددان ادامه داد: چشم‌انداز مثبتی در خصوص روند اضافه برداشت بانکها از بانک مرکزی وجود ندارد و پیش‌بینی این است که در سال آینده هم این اضافه برداشت‌ها افزایش یابد.
وی با بیان اینکه این اضافه برداشت‌ها موجب رشد اقتصادی نشده است، افزود: رشدی که بانک مرکزی اعلام کرد بیشتر به دلیل افزایش صادرات نفت بوده که رشدی درون‌زا نبوده است. بخشی از رشد هم مربوط به بخش کشاورزی می‌شود که این بخش بیشتر تحت تأثیر نزولات آسمانی است.
*دولت نمی‌تواند تنخواه دریافتی از بانک مرکزی را تسویه کند
شریف زاده در خصوص رشد بدهی دولت به بانک مرکزی و عدم پرداخت تنخواه‌های بودجه و رشد 10 هزار میلیاردی این متغیر در 8 ماهه اول امسال، گفت: دولت به دلیل مشکلات مالی نمی‌تواند تنخواه‌های خود را پس بدهد زیرا کسری بودجه دولت بسیار سنگین شده است و برای تأمین مالی از طریق فروش اوراق هم محدودیت وجود دارد.
به گفته وی انتشار اوراق بدهی و اوراق اسناد خزانه نیازمند تحمل نرخ‌های سود بالاست پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال نرخ‌های سود روند افزایشی داشته باشد.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به خرید و فروش اوراق اسناد خزانه با نرخ‌های 24 و 25 درصد گفت: با توجه به اینکه نقدینگی کافی در اختیار سیستم بانکی نیست و تقاضا برای نقدینگی در ماه‌های پایانی سال افزایش می‌یابد،نرخ سود در ماه‌های پایانی سال رشد خواهد کرد.
وی تصریح کرد: اینکه برخی معتقدند دولت عامدانه در جهت کنترل تقاضا سیاست‌گذاری کرده و اجازه نداده سپرده‌ها از بانکها خارج شود را قبول ندارم چرا که سیاست‌های دولت در بانک مرکزی در این مدت انبساطی بوده و اتفاقاً بانک مرکزی تلاش زیادی در جهت کاهش نرخ سود انجام داده است، اما به دلیل چالش نقدینگی بانکها و مشکلات ساختاری آنها نرخ سود همچنان در سطح بالایی قرار دارد و دسترسی متقاضیان به تسهیلات بانکی کاهش یافته است
شریف زاده با اشاره به توقف فرایند اعطای تسهیلات جدید در بسیاری از بانکها افزود: در سال‌های گذشته بانکها از اسفند ماه پرداخت تسهیلات جدید را متوقف می‌کردند،اما امسال از دی ماه این فرآیند شروع شد. این نشان می‌دهد قدرت تسهیلات‌دهی بانکها کم شده و خودشان هم دنبال پول هستند.
* مسئولان اقتصادی ورشکستگی بانکها را جدی نگرفته‌اند
وی گفت: متأسفانه بحث ورشکستگی بانکها از سوی تصمیم‌گیرندگان اقتصادی جدی گرفته نشده است اما واقعیت این است که بانکها به هر علتی که بحث روی آن بسیار مفصل است، با کاهش سوددهی در گام اول و زیان‌دهی در مرحله دوم مواجه شده‌اند و تسهیلات زیادی پرداخت کردند که هنوز بازنگشته است.
این اقتصاددان ادامه داد: در این شرایط بانکها خودشان متقاضی پول شده‌اند تا بدهی‌های خود را پرداخت کنند.
* نظام بانکی در حال فروپاشی است
وی در پاسخ به این سوال که با این تصویری که ارائه کرده‌اید، بانکها در حال فروپاشی هستند، گفت: بانکها یکی پس از دیگری به جهت مالی و اقتصادی در حال ورشکستگی هستند اما با حمایت بانک مرکزی به روی پا ایستاده‌اند. همین الان هم فروپاشی نظام بانکی در حال انجام است اما بانکها به روش‌های مختلف حفظ شده‌اند.
شریف زاده اضافه کرد: ممکن است برخی از بانکها در صورتهای مالی خوب سود درج کنند اما سود این بانکها در واقعیت عملیاتی نیست و با این حساب با واگذاری یک ملک به زیرمجموعه خود بوده است که از محل آن سود شناسایی شده است.