دولت در بسته جدید خروج از رکود، راه خروج از رکود و ایجاد رشد اقتصادی را تحریک تقاضا از طریق تزریق منابع به بخش‌های مختلف اقتصاد دانسته است. اما آیا تزریق منابع رشد اقتصادی به همراه دارد؟ اقتصاددانان در این مورد چه می‌گویند؟

مرضیه محمودی: هم رئیس جمهور در برنامه تلویزیونی خود از تزریق 7.5 هزار میلیارد تومانی به بخش عمران خبر داد و هم سه عضو کابینه در تشریح بسته خروج از رکود از اعتباراتی که قرار است به بخش‌های مختلف از تولید و کشاورزی گرفته تا طرح‌های عمرانی خبر دادند. تزریقی که به گفته رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، می‌تواند منجر به رشد اقتصادی شود. محمدباقر نوبخت در نشست تشریح سیاست‌های خروج از رکود گفته هر 9 هزار و 700 میلیارد تومانی که به بخش عمران اختصاص یابد یک درصد به رشد اقتصادی می‌افزاید. اما رابطه رشد و تزریق منابع چگونه است؟

علی مزیکی، اقتصاددان و استاد دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌وگو با اقتصادنیوز می‌گوید: برای اظهارنظر دقیق درمورد اینکه آیا واقعا هر 9 هزار و 700 میلیارد تومان که به بخش عمران تزریق شود، می‌تواند یک درصد رشد اقتصادی ایجاد کند یا نه باید مطالعه دقیقی انجام داد. اما در شرایط فعلی اقتصاد انجام چنین کاری می‌تواند مفید باشد.

مزیکی می‌گوید: ما در اکثر بازارها با رکود مواجه‌ایم و از طرف دیگر تورم هم که مهار شده، پس می‌توان چنین سیاستی را در پیش گرفت. وی به تجربه موفق دولت اصلاحات اشاره کرده و می‌‌گوید: در دولت اصلاحات هم همین تجربه را داشتیم که در آن حجم پول افزایش یافت اما منجر به بروز تورم نشد. اما حصول چنین نتیجه‌ای مشروط به این است که افزایش تقاضا با افزایش و رشد تولید داخل همراه باشد. یعنی اگر فضای افزایش تولید فراهم شود اعمال چنین سیاست‌هایی می‌تواند منجر به رشد شود.

مزیکی اما معتقد است اعمال سیاست‌های انبساطی به تنهایی نمی‌تواند منجر به افزایش رشد اقتصادی شود. وی می‌گوید: مکانیزم اثرگذاری این سیاست‌ها وابسته به مکانیزم تعیین نرخ بهره است که در کشور ما به جای آنکه بازار نرخ بهره را تعیین کند نرخ بهره به صورت دستوری تعیین می‌شود. وی تاکید می‌کند: در صورتی می‌توان گفت اعمال سیاست‌های انبساطی می‌تواند منجر به رشد شود که از یک طرف شرایط برای واحدهای تولیدی فراهم باشد و از طرف دیگر مکانیزم تعیین نرخ بهره مکانیزم بازار باشد. در این حالت تجربه نشان داده که تزریق منابع مالی می‌تواند موثر باشد، در غیر این صورت نباید منتظر شرایط مطلوبی بود.

تزریق منابع مالی منجر به رشد نمی‌شود
اما داود سوری، اقتصاددان هم در گفت‌وگو با اقتصادنیوز می‌گوید: تزریق منابع مالی به تنهایی نمی‌تواند موجد رشد باشد. ممکن است در کوتاه مدت مثلا برای فصل در پیش‌رو روند رشد اقتصادی را صعودی کند اما این رشد، رشد پایداری نخواهد بود.

وی تزریق نقدینگی به اقتصاد را مانند تزریق مواد مخدر به بدن فرد معتاد می‌داند و می‌گوید: در این حالت هر بار که فرد معتاد دارو به بدن خود تزریق می‌کند، بدون آنکه تاثیر مطلوبی دریافت کند، مدام نیازمند دریافت دوز و میزان بیشتری از مواد است. یعنی بدن فرد مدام نیاز به مواد بیشتری دارد، بدون آنکه نتیجه مطلوبی بگیرد.

سوری می‌گوید: اقتصاد ما هم همین شرایط را دارد. هر بار حجم منابعی که باید به اقتصاد تزریق کنیم بیشتر و بیشتر می‌شود بدون آنکه نتیجه‌ای از تزریق این منابع ایجاد شود. چون تزریق پول به اقتصاد به تنهایی رشد پایدار ایجاد نمی‌کند. تنها برای مدتی مشکل را حل می‌کند و در دور بعد این اقتصاد نیازمند منابع بیشتری است که به جای اول باز گردد.

سوری می‌گوید: اقتصاد ما سال‌هاست که نیازمند اصلاحات ساختاری است. اصلاحاتی که باید در بخش‌های ساختاری و تولیدی رخ دهد. وی ادامه می‌دهد: درهای اقتصاد ما بسته و تولید ما انحصاری است. در این شرایط نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که تزریق منابع معجزه کند. این اقتصاد برای بهبود وضعیت نیازمند اصلاحات و تغییرات بسیار است. موانع اقتصادی هم که سوی دیگر ماجراست که مانع روشن شدن موتور محرکه اقتصاد می‌شود و اجازه نمی‌دهد خون در بدن اقتصاد گردش کند. پس تا این مشکلات حل نشود نمی‌توان انتظار داشت مشکلات با تزریق اعتبار به بخش‌های مختلف حل شود.

منبع: اقتصادنیوز