کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) هرساله برآورد خود از میزان سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای مختلف جهان در سال قبل را جمعآوری و در قالب گزارشی موسوم به گزارش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تدوین میکند. بنا به آخرین گزارش آنکتاد، ایران با افت ۳۱ درصدی جذب سرمایه‌گذاری خارجی در سال ٢٠١٤ در رتبه هفتاد‌ویکم قرار گرفت، این در حالی است که حتی کنگو، ٢برابر ایران سرمایه‌گذاری خارجی جذب کرده است. البته باید در نظر داشت جذب سرمایه‌گذاری چه داخلی و چه خارجی یک پروسه بلندمدت است که به عوامل متعددی بازمیگردد.
حضور شبهدولتیها روح جذب سرمایه‌گذاری را کشت
به‌گفته مسعود گلشیرازی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق ایران، ریشه نزول هرساله ایران در جذب سرمایه‌گذاری به پدیدهای بازمیگردد که در یک دهه اخیر در اقتصاد ایران شکل گرفته است. حضور شبهدولتیها در اقتصاد بهعنوان یک پدیده شوم سبب شد فضای سرمایه‌گذاری کشور تحت‌تأثیر قرار گیرد و دستگاههایی که جذب، هدایت و انجام امور سرمایه‌گذاری را برعهده داشتند به سمت آنها بروند، چراکه به اعتقاد آنها شبهدولتیها چون از یک‌سو به دولتیها متصل هستند، برای سرمایه‌گذاری از جانب آنها بازخواست نمی‌شوند. اما بخش خصوصی ممکن است کمی آنها را دچار مشکل کند. بنابراین شبهدولتیها را به بخش خصوصی ترجیح دادند و این امر روح جذب سرمایه‌گذاری در کشور را کشت. گلشیرازی افزود: با وجود اینکه پس از روی‌کارآمدن دولت یازدهم، سازمان کمکهای فنی و اقتصادی در وزارت اقتصاد و امور دارایی برای جذب سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شد و پیگیریهای زیادی نیز از سوی مسئولان این سازمان در این زمینه انجام گرفت، اما دستگاههای اجرائی مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت، بانکها، سازمان محیط زیست، مراتع و آبخیزداری و... اجازه به‌سرانجام‌رسیدن آنها را ندادند. رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق ایران ادامه داد: این امر سبب شد تنها به شبهدولتیها یا شرکتهای وابسته به بانکها توجه شود و بخش خصوصی به حاشیه برود. بخش خصوصی نیز با توجه به این شرایط، خود را معطل بوروکراسی نکرد و سرمایههایش را از کشور خارج کرد که البته چهاربرابرشدن میزان خروج سرمایه از کشور نیز گفتههای گلشیرازی را تأیید میکند.
کاهش ١٦ درصدی سرمایه‌گذاری خارجی در جهان
براساس گزارش آنکتاد رقم کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان طی سال ٢٠١٤ با کاهش ١٦درصدی نسبت به سال قبل از آن به ١,٢٣ تریلیون دلار رسید. در سال ٢٠١٣ رقمی بالغ بر ١.٤٧تریلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان انجام شده بود. با وجود افت ٢٨ درصدی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای توسعهیافته، کشورهای درحال‌توسعه توانستهاند در سال میلادی گذشته دو درصد بیشتر از سال ٢٠١٣ سرمایه‌گذاری خارجی جذب کنند.
میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای توسعهیافته که در سال ٢٠١٣ بالغ بر ٦٩٣ میلیارد دلار بوده در سال ٢٠١٤ با کاهش ٢٨ درصدی به ٤٩٩میلیارد دلار رسیده است، اما کشورهای درحال‌توسعه در سال ٢٠١٤ رقمی بالغ بر ٦٨١ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کردهاند که دو درصد از رقم ٦٦٧ میلیارد دلاری سال قبل از آن بیشتر بوده است.
سرمایه‌گذاری خارجی در آمریکا کمتر از نصف شد
بر اساس این گزارش آمریکا که همواره در رتبه نخست جذب سرمایه‌گذاری خارجی قرار داشته در سال ٢٠١٤ به رتبه سوم تنزل یافت. این کشور در سال ٢٠١٣ بالغ بر ٢٣١میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب کرده بود، اما در سال ٢٠١٤ کل سرمایه‌گذاری خارجی جذب‌شده توسط این کشور ٩٢ میلیارد دلار بوده است. چین با جذب ١٢٩ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در رتبه نخست جهان از این نظر قرار گرفته است. این کشور در سال پیش از آن، ١٢٤ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب کرده بود. هنگ‌کنگ با جذب ١٠٣ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در رتبه دوم جهان از این نظر در سال ٢٠١٤ قرار گرفته است. کشورهای انگلیس با ٧٢ میلیارد دلار، سنگاپور با ٦٨ میلیارد دلار، برزیل با ٦٢ میلیارد دلار، کانادا با ٥٤ میلیارد دلار، استرالیا با ٥٢ میلیارد دلار، هند با ٣٤ میلیارد دلار و هلند با ٣٠ میلیارد دلار به‌ترتیب در رتبههای چهارم تا دهم از این نظر قرار گرفتهاند.
کاهش ٣١ درصدی سرمایه‌گذاری خارجی در ایران
به گزارش تسنیم، آمار منتشرشده از سوی آنکتاد نشان میدهد ایران در سال ٢٠١٤ توانسته فقط دو میلیارد و ١٠٥ میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کند. سهم ایران از کل سرمایه‌گذاری خارجی جهان در این سال تنها ٠,١٧ درصد بوده است که این رقم با توجه به ظرفیتهای بالای اقتصاد ایران و رتبه ١٨ ایران در میان بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان رقم ناچیزی است. این در حالی است که ایران در سال ٢٠١٣ بالغ بر سه میلیارد و ٥٠ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب کرده بود. در سال ٢٠١٣ نیز سرمایه‌گذاری خارجی در کشور نسبت به سال قبل از آن کاهش یافته بود. این در حالی بود که از سال ٢٠١٠ تا سال ٢٠١٢ میزان جذب سرمایه خارجی در کشور روندی صعودی را طی می‌کرد.
ایران در سال ٢٠٠٩ بالغ بر دو میلیارد و ٩٨٣ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب کرده بود که این رقم در سال ٢٠١٠ به سه میلیارد و ٦٤٩ میلیون دلار، در سال ٢٠١١ به چهار میلیارد و ٢٧٧ میلیون دلار و در سال ٢٠١٢ به چهار میلیارد و ٦٦٢ میلیون دلار افزایش یافته بود. با وجود افت جذب سرمایه خارجی به کشور در سال ٢٠١٤ میزان خروج سرمایه از کشور در همین سال نسبت به سال قبل چهار برابر شده است. ایران در سال ٢٠١٣ بالغ بر ١٤٦ میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای دیگر انجام داده بود، اما این رقم در سال ٢٠١٤ به ٦٠٥ میلیون دلار رسیده است.
کنگو ٢ برابر ایران سرمایه‌گذاری خارجی جذب کرد
براساس این گزارش ایران از نظر میزان جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سال ٢٠١٤ در ردهبندی جهانی ١٤ پله نسبت به سال قبل از آن نزول داشته است. رتبه ایران از نظر میزان جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سال ٢٠١٣، ٥٧ اعلام شده بود، اما در پی کاهش شدید سرمایه‌گذاری خارجی در ایران، رتبه کشور ما از این نظر در سال ٢٠١٤ به ٧١ تنزل پیدا کرده است. بر این اساس ٧٠ کشور جهان سرمایه‌گذاری خارجی بیشتری نسبت به ایران در سال ٢٠١٤ جذب کردهاند که برخی کشورهای آفریقایی نیز در این گروه قرار دارند. کشور آفریقایی کنگو در سال میلادی گذشته ٥,٥ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب کرده که این رقم بیش از دو برابر میزان سرمایه‌گذاری خارجی جذب‌شده توسط ایران بوده است. غنا نیز در این سال ٣.٣ میلیارد دلار و تانزانیا ٢.١ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب کردهاند که بیشتر از ایران بوده است.
منبع: شرق